בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p"
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'") |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p") |
||
| שורה 17: | שורה 17: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
ענגליש איז א מערב־גערמאניש שפראך, וואס האט אַנטוויקלט אין [[ענגלאנד]]. דייטשע קאלאניסטן (זאַקסן, אַנגלען און דזשוטן) זענען געקומען צו [[בריטאניע]] פון צפון־מערב דייטשלאנד, דענמארק און די נידערלאנדן, אָנהייבנדיק אין יאָר [[449]]. זיי האבן זיך באַזעצט. אין די דרום און מזרח פונעם אינזל בריטאַניע, און האבן אַוועקגעשטופט די קעלטישע בריטן וואָס האבן געוואױנט דארט | ענגליש איז א מערב־גערמאניש שפראך, וואס האט אַנטוויקלט אין [[ענגלאנד]]. דייטשע קאלאניסטן (זאַקסן, אַנגלען און דזשוטן) זענען געקומען צו [[בריטאניע]] פון צפון־מערב דייטשלאנד, דענמארק און די נידערלאנדן, אָנהייבנדיק אין יאָר [[449]]. זיי האבן זיך באַזעצט. אין די דרום און מזרח פונעם אינזל בריטאַניע, און האבן אַוועקגעשטופט די קעלטישע בריטן וואָס האבן געוואױנט דארט pריער, ביז יענע האבן גערעדט זייער שפראַך אַנשטאָט די אלטע קעלטישע שפראַכן. טייל רעדן נאך קעלטישע שפראַכן—[[וועלשיש]] אין [[וויילס]] און [[קארניש]] אין [[קארנוואל]]. | ||
''[[סקאטס]]'' איז אַ דיאַלעקט | ''[[סקאטס]]'' איז אַ דיאַלעקט pון ענגליש וואָס מ'רעדט אין [[סקאטלאנד]]. | ||
די נענטסטע שפראך צו ענגליש צווישן די שפראכן וואס מ'רעדט נאך היינט איז [[פריזיש| | די נענטסטע שפראך צו ענגליש צווישן די שפראכן וואס מ'רעדט נאך היינט איז [[פריזיש|pריזיש]], א שפראך וואס עטלעכע 500,000 מענטשן רעדן אין [[האלאנד]], [[דייטשלאנד]] און [[דענמארק]]. דאך קענען ענגליש רעדער און פריזיש רעדער נישט פארשטיין איינער אנאנד. אנדער שפראכן וואס געהערן צו דער מערב־גערמאנישער פאמיליע אזוי ווי ענגליש זענען [[האלענדיש]] (וואס מ'רעדט אין האלאנד און [[בעלגיע]]) און [[דייטש]] (וואס מ'רעדט אין דייטשלאנד, [[עסטרייך]] און [[שווייץ]]). | ||
א סך אנדערע פעלקער זענען געקומען וואוינען אין ענגלאנד במשך די יארן, וואס האבן גערעדט אנדערע שפראכן, און די דאזיקע שפראכן האבן צוגעלייגט ווערטער וואס האבן געענדערט די ענגלישע שפראך ביז זי איז געווארן מאדערן ענגליש. צום ביישפיל, אומגעפער יאר 800 זענען געקומען די [[וויקינג]]ען, ים־גזלנים פון דענמארק און נארוועגיע. זיי האבן גערעדט צפון־גערמאנישע שפראכן און טייל פון זייערע ווערטער זענען אריין אין ענגליש. | א סך אנדערע פעלקער זענען געקומען וואוינען אין ענגלאנד במשך די יארן, וואס האבן גערעדט אנדערע שפראכן, און די דאזיקע שפראכן האבן צוגעלייגט ווערטער וואס האבן געענדערט די ענגלישע שפראך ביז זי איז געווארן מאדערן ענגליש. צום ביישפיל, אומגעפער יאר 800 זענען געקומען די [[וויקינג]]ען, ים־גזלנים פון דענמארק און נארוועגיע. זיי האבן גערעדט צפון־גערמאנישע שפראכן און טייל פון זייערע ווערטער זענען אריין אין ענגליש. | ||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
ווען [[וויליאם דער ערשטער פון ענגלאנד|וויליאם דער ערשטער]] האט איבערגענומען די הערשאפט פון ענגלאנד אין יאר 1066, האט ער געברענגט זיינע אדעלן, וואס האבן גערעדט [[נארמאניש]], א שפראך ענלעך צו [[פראנצויזיש]]. די ענגלישע שפראך האט זיך געטוישט ווייל מען האט זי גערעדט אבער נישט געשריבן דורכאויס עטלעכע 300 יאר (אפיציעלע שריפטלעכע דאקומענטן האט מען געשריבן אויף נארמאניש). אין יענער תקופה האט ענגליש געבארגט פון נארמאניש א סך ווערטער, ווי אויך האט מען אנגעהויבן פארלירן די אלטע ווארט־ענדונגען. דאס איז די תקופה פון [[מיטל-ענגליש]]. א גאנץ באקאנטער שרייבער פון מיטל-ענגליש איז [[דזשעפרי טשאסער]]. במשך די יארן האבן די קלאנגען זיך ווייטער געענדערט און מיטל-ענגליש האט זיך אנטוויקלט אין מאדערנעם ענגליש. | ווען [[וויליאם דער ערשטער פון ענגלאנד|וויליאם דער ערשטער]] האט איבערגענומען די הערשאפט פון ענגלאנד אין יאר 1066, האט ער געברענגט זיינע אדעלן, וואס האבן גערעדט [[נארמאניש]], א שפראך ענלעך צו [[פראנצויזיש]]. די ענגלישע שפראך האט זיך געטוישט ווייל מען האט זי גערעדט אבער נישט געשריבן דורכאויס עטלעכע 300 יאר (אפיציעלע שריפטלעכע דאקומענטן האט מען געשריבן אויף נארמאניש). אין יענער תקופה האט ענגליש געבארגט פון נארמאניש א סך ווערטער, ווי אויך האט מען אנגעהויבן פארלירן די אלטע ווארט־ענדונגען. דאס איז די תקופה פון [[מיטל-ענגליש]]. א גאנץ באקאנטער שרייבער פון מיטל-ענגליש איז [[דזשעפרי טשאסער]]. במשך די יארן האבן די קלאנגען זיך ווייטער געענדערט און מיטל-ענגליש האט זיך אנטוויקלט אין מאדערנעם ענגליש. | ||
ווערנט די יארן האט ענגליש אריינגענומען נייע ווערטער פון א סך אנדערע שפראכן, בעיקר פון [[פראנצויזיש]]-אומגעפער 30% צו 40% פון אירע ווערטער-אבער אויך פון [[כינעזיש]], [[הינדי]] און [[אורדו]], [[יאפאנעזיש]], [[שפאניש]] און [[פארטוגעזיש]]. וויסנשאפטלער פון פארשידענע לענדער דארפן קענען רעדן איינער מיט אנאנד זענען די נעמען פאר וויסנשאפטלעכע זאכן גענומען פון די שפראכן [[גריכיש]] און [[לאטייניש]]. די ווערטער זענען אריין אין ענגליש; למשל, ''photography'' '' | ווערנט די יארן האט ענגליש אריינגענומען נייע ווערטער פון א סך אנדערע שפראכן, בעיקר פון [[פראנצויזיש]]-אומגעפער 30% צו 40% פון אירע ווערטער-אבער אויך פון [[כינעזיש]], [[הינדי]] און [[אורדו]], [[יאפאנעזיש]], [[שפאניש]] און [[פארטוגעזיש]]. וויסנשאפטלער פון פארשידענע לענדער דארפן קענען רעדן איינער מיט אנאנד זענען די נעמען פאר וויסנשאפטלעכע זאכן גענומען פון די שפראכן [[גריכיש]] און [[לאטייניש]]. די ווערטער זענען אריין אין ענגליש; למשל, ''photography'' ''pאטאגראpיע'' ("-photo" איז טייטש "ליכט" "און "graph-" איז טייטש "בילד" אדער "שרייבן", אויף גריכיש.<ref>די ווערטער קומען מערסטנס פון גריכיש אבער מען שרייבט זיי אין [[לאטיינישער אלפאבעט|לאטיינישער אותיות]], וואס מען ניצט אויף ענגליש .</ref> א פאטאגראפיע איז א בילד געמאכט ניצן ליכט), אדער ''telephone'' ''טעלעpאן''. | ||
אזוי שטאמט ענגליש פון אלט-ענגליש, דעניש, נארס און פראנצויזיש, אריינגעמישט מיט לאטיין, גריכיש, א ביסל כינעזיש, הינדי, יאפאנעזיש, שפאניש און אויך ווערטער פון אנדערע שפראכן. | אזוי שטאמט ענגליש פון אלט-ענגליש, דעניש, נארס און פראנצויזיש, אריינגעמישט מיט לאטיין, גריכיש, א ביסל כינעזיש, הינדי, יאפאנעזיש, שפאניש און אויך ווערטער פון אנדערע שפראכן. | ||
| שורה 40: | שורה 40: | ||
*'''[[הארץ]]'''. אויף דייטש איז האַרץ Herz, אויף האלענדיש Hart, אזוי ווי דאס טאג-טעגליך ווארט אויף ענגליש: Heart (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז הארץ Cor (געניטיוו Cordis), וואס איז דער מקור פון די מער ספעציפישע ווערטער אויף ענגליש, למשל Cordial ("הארציג"). דאס ווארט Cardiac ("געבונדן מיטן הארץ מעדיציניש ללב") נעמט זיך דורך לאטייניש פונעם גריכישן ווארט Kardia, וואס מיינט "הארץ". | *'''[[הארץ]]'''. אויף דייטש איז האַרץ Herz, אויף האלענדיש Hart, אזוי ווי דאס טאג-טעגליך ווארט אויף ענגליש: Heart (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז הארץ Cor (געניטיוו Cordis), וואס איז דער מקור פון די מער ספעציפישע ווערטער אויף ענגליש, למשל Cordial ("הארציג"). דאס ווארט Cardiac ("געבונדן מיטן הארץ מעדיציניש ללב") נעמט זיך דורך לאטייניש פונעם גריכישן ווארט Kardia, וואס מיינט "הארץ". | ||
*'''[[פוס]]'''. אויף דייטש Fuß, אויף האלענדיש Voet און דאס טאג-טעגליך ווארט אויף ענגליש איז Foot (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז | *'''[[פוס]]'''. אויף דייטש Fuß, אויף האלענדיש Voet און דאס טאג-טעגליך ווארט אויף ענגליש איז Foot (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז pוס Pes (געניטיוו Pedis) אויף גריכיש Pos (געניטיוו Podos). וואס איז דער מקור פון די מער ספעציפישע ווערטער אויף ענגליש Pedestrian ("pוסגייער") און אויך Podiatrist און Chiropodist ("כיראפאד", [[דאקטער]] וואס ספעציאליזרט אין פיס קרענק). | ||
*'''[[בוך]]'''. אויף דייטש Buch, אויף האלענדיש Boek און אויף ענגליש Book (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז בוך Liber (געניטיוו Libri), פון וואנעט שטאמט דאס ענגלישע ווארט Library ("ביבליאטעק"). | *'''[[בוך]]'''. אויף דייטש Buch, אויף האלענדיש Boek און אויף ענגליש Book (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז בוך Liber (געניטיוו Libri), פון וואנעט שטאמט דאס ענגלישע ווארט Library ("ביבליאטעק"). | ||
*'''[[מילך]]'''. דאס ווארט אויף דייטש איז Milch, אויף האלענדיש Melk און אויף ענגליש Milk (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז מילך Lac (געניטיוו Lactis), פון וואס איז אנטוויקלט געווארן עטלעכע [[וויסנשאפט]]לעכע באגריפן, צום ביישפיל Lactic acid ([[מילך זויער]]), Lactosis ([[אלערגיע]] צו מילך) און לאקטאז (מילך־צוקער). | *'''[[מילך]]'''. דאס ווארט אויף דייטש איז Milch, אויף האלענדיש Melk און אויף ענגליש Milk (אויסגערעדט גלייך אויף האלענדיש און אויף ענגליש כאטש די אויסלייג איז אנדערש). אויף לאטייניש איז מילך Lac (געניטיוו Lactis), פון וואס איז אנטוויקלט געווארן עטלעכע [[וויסנשאפט]]לעכע באגריפן, צום ביישפיל Lactic acid ([[מילך זויער]]), Lactosis ([[אלערגיע]] צו מילך) און לאקטאז (מילך־צוקער). | ||
| שורה 54: | שורה 54: | ||
*two - צוויי | *two - צוויי | ||
*three - דריי | *three - דריי | ||
*four - | *four - pיר | ||
*five - | *five - pינעף | ||
*six - זעקס | *six - זעקס | ||
*seven - זיבן | *seven - זיבן | ||
| שורה 65: | שורה 65: | ||
*twelve - צוועלף | *twelve - צוועלף | ||
*thirteen - דרייצן | *thirteen - דרייצן | ||
*fourteen - | *fourteen - pערצן | ||
*fifteen - | *fifteen - pוpצן | ||
*sixteen - זעכצן | *sixteen - זעכצן | ||
*seventeen - זיבעצן | *seventeen - זיבעצן | ||
| שורה 74: | שורה 74: | ||
*twenty - צוואנציק | *twenty - צוואנציק | ||
*thirty - דרייסיק | *thirty - דרייסיק | ||
*forty - | *forty - pערציק | ||
*fifty - | *fifty - pוpציק | ||
*sixty - זעכציק | *sixty - זעכציק | ||
*seventy - שבעים | *seventy - שבעים | ||
| שורה 84: | שורה 84: | ||
*two hundred - צוויי הונדערט | *two hundred - צוויי הונדערט | ||
*three hundred - דריי הונדערט | *three hundred - דריי הונדערט | ||
*four hundred - | *four hundred - pיר הונדערט | ||
*five hundred - | *five hundred - pינעף הונדערט | ||
*six hundred - זעקס הונדערט | *six hundred - זעקס הונדערט | ||
*seven hundred - זיבן הונדערט | *seven hundred - זיבן הונדערט | ||
| שורה 98: | שורה 98: | ||
* second - צווייט | * second - צווייט | ||
* third - דריט | * third - דריט | ||
* fourth - | * fourth - pערט | ||
* fifth - | * fifth - pינpט | ||
* sixth - זעקסט | * sixth - זעקסט | ||
* seventh - זיבעט | * seventh - זיבעט | ||
| שורה 106: | שורה 106: | ||
* tenth - צענט | * tenth - צענט | ||
| | | | ||
* eleventh - | * eleventh - עלpט | ||
* twelfth - | * twelfth - צוועלpט | ||
* thirteenth - דרייצנט | * thirteenth - דרייצנט | ||
* fourteenth - פערצנט | * fourteenth - פערצנט | ||
| שורה 121: | שורה 121: | ||
זייט דעם 9טן יארהונדערט שרייבט מען ענגליש אין א לאטיינישן אלפאבעט (אויך גערופן רוימישער אלפאבעט). דער מאדערנער ענגלישער אלפאבעט האט 26 בוכשטאבן פון דער לאטיינישער שריפט: [[a]], [[b]], [[c]], [[d]], [[e]], [[f]], [[g]], [[h]], [[i]], [[j]], [[k]], [[l]], [[m]], [[n]], [[o]], [[p]], [[q]], [[r]], [[s]], [[t]], [[u]], [[v]], [[w]], [[x]], [[y]], [[z]] (וואס האבן אויך די גרויסהאנטיקע פארעמען: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z). | זייט דעם 9טן יארהונדערט שרייבט מען ענגליש אין א לאטיינישן אלפאבעט (אויך גערופן רוימישער אלפאבעט). דער מאדערנער ענגלישער אלפאבעט האט 26 בוכשטאבן פון דער לאטיינישער שריפט: [[a]], [[b]], [[c]], [[d]], [[e]], [[f]], [[g]], [[h]], [[i]], [[j]], [[k]], [[l]], [[m]], [[n]], [[o]], [[p]], [[q]], [[r]], [[s]], [[t]], [[u]], [[v]], [[w]], [[x]], [[y]], [[z]] (וואס האבן אויך די גרויסהאנטיקע פארעמען: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z). | ||
די בוכשטאבן b, d, f, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, y, z רעפרעזענטירן די [[פאנעמע]]ס, /b, d, f, h, dʒ, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, j, z/. די אותיות c און g נארמאל רעפרעזענטירן /k/ און /ɡ/, אבער ס'איז אויך | די בוכשטאבן b, d, f, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, y, z רעפרעזענטירן די [[פאנעמע]]ס, /b, d, f, h, dʒ, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, j, z/. די אותיות c און g נארמאל רעפרעזענטירן /k/ און /ɡ/, אבער ס'איז אויך pאראן א ווייכער c אויסגערעדט /s/, און א ווייכער g אויסגערעדט /dʒ/. די דיפערענצן אין די צוויי אויסרעדן פון די אותיות c און g קען מען אפטמאל דערקענען פון די פאלגנדע אותיות אין דעם סטאנדארטן אויסלייג פון ענגליש. געוויסע pאנעמעס שרייבט מען מיט דיגראַpן (צוויי בוכשטאבן), למשל ch פאר /tʃ/, sh פאר /ʃ/, th פאר /θ/ אדער /ð/, ng פאר /ŋ/, qu פאר /kw/, און ph פאר /f/ אין ווערטער גענומען פון [[גריכיש]]. דער בוכשטאב x ווערט אויסגערעדט אין אלגעמיין ווי /z/ אין אנהייב פון א ווארט און ווי /ks/ אינמיטן א ווארט. די אלע כללים האבן אויסנאמען, אפטמאל צוליב בארגן א ווארט פון אן אנדער שפראך וואס מען לייגט אויס לויט די פרינציפן פון יענער שפראך. | ||
==גראמאטיק== | ==גראמאטיק== | ||
| שורה 127: | שורה 127: | ||
בייגן זיך דורך ענדערן דעם שטאם וואקאל (ווי אין די פארן ''speak/spoke'' און ''foot/feet''), און די שוואכע שטאמען, וואס בייגן זיך דורך צולייגן (ווי ''love/loved'' און ''hand/hands''). אין ענגליש קען מען דערקענען זיבן הויפט קלאסן פון ווערטער: ווערבן, סובסטאנטיוון, אדיעקטיוון, אדווערבן, באשטימערס (ד"ה ארטיקלען: ''a, the''), פרעפאזיציעס און בינדווערטער. | בייגן זיך דורך ענדערן דעם שטאם וואקאל (ווי אין די פארן ''speak/spoke'' און ''foot/feet''), און די שוואכע שטאמען, וואס בייגן זיך דורך צולייגן (ווי ''love/loved'' און ''hand/hands''). אין ענגליש קען מען דערקענען זיבן הויפט קלאסן פון ווערטער: ווערבן, סובסטאנטיוון, אדיעקטיוון, אדווערבן, באשטימערס (ד"ה ארטיקלען: ''a, the''), פרעפאזיציעס און בינדווערטער. | ||
===סובסטאנטיוון און | ===סובסטאנטיוון און סובסטאנטיוו־pראזעס=== | ||
אויף ענגליש בייגט מען סובסטאנטיוון נאר פאר צאל און פארן פאסעסיוון פאל. | אויף ענגליש בייגט מען סובסטאנטיוון נאר פאר צאל און פארן פאסעסיוון פאל. | ||
| שורה 134: | שורה 134: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! !! איצטיקע צייט !! | ! !! איצטיקע צייט !! pארגאנגענע צייט | ||
|- | |- | ||
| ערשטער פערזאן איינצאל (I) || am || was | | ערשטער פערזאן איינצאל (I) || am || was | ||