אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:טענקסגיווינג"

'''טענקסגיווינג''' ([[ענגליש]]: Thanksgiving) איז אַ פעדעראַלער [[חגא]] אין די פאַראייניגטע שטאַטן וואָס ווערט געפייערט יערליך אויפ'ן פערטן דאָנערשטיג אין נאָוועמבער. פאַר פילע אַמעריקאַנער (אריינגערעכנט טייל אידן), איז דאָס אַ געלעגנהייט זיך צו זאַמלען מיט דער משפּחה, עסן אַ מאלצייט פון טערקי ([[אינדיק]]) און אַנדערע מאכלים, און פייערן אַ ספּעציפיש אַמעריקאַנע טראַדיציע. דער קאָמפּלעקסער באַציאונג צווישן אידן און דעם חגא איז אַרום די פראַגע צי טענקסגיווינג איז אַ סעקולערע, נאַציאָנאַלע פייערונג, צי אַ רעליגיעזער חגא פון אַן אַנדער גלויבן, וואָס וואָלט דעמאָלט געווען אסור.

די אָריגינען פון טענקסגיווינג זענען אַרומגערינגלט מיט לעגענדעס וועגן דער פּוריטאַנישער רעליגיע. די ערשטע דאַנקזאָגונגס פייערונג פונעם פּילגרימס איז געווען נאָך זייער איבערלעבעניש פון אַ שווערן ווינטער, און דאָס איז נישט געווען קיין יערליכע אָבזערוואַנץ ביז שפּעטער{{הערה|1=R. & A, Linton, ''We Gather Together: The Story of Thanksgiving'', pages 72-85 (1949)}}.

 

דער פּילגרימס פירער, וויליאם בראַדפאָרד, האָט געהאַט אַ קאָפּיע פונעם תּנ"ך, וועמענס ענגלישע קאָמענטאַרן פונעם פּוריטאַנער געלערנטן הענרי איינסוואָרט, זענען געווען באַזירט אויף [[רמב"ם]] איבער דעם הלכה פונעם "[[הגומל]]" ברכה{{הערה|1=https://www.yu.edu/sites/default/files/inline-files/Meir-Soloveichik-Gods-Providence-and-the-United-States-2-1.pdf}}. עטליכע האָבן פאָרגעלייגט אַז די פּילגרימס האָבן מעגליך גענומען דעם געדאַנק פון טענקסגיווינג פונעם יום-טוב סוכות{{הערה|Barbara Cohen, ''Molly’s Pilgrim'', 1983}}{{הערה|{{cite web |title=Thanksgiving's Sukkot Roots |url=https://jewishjournal.com/culture/lifestyle/celebrations_simchas/8736/ |date=20 November 2003 |access-date=7 October 2025 |first=Linda |last=Morel |publisher=Jewish Journal}}.}}{{הערה|{{cite web |title=Did Sukkot Shape Thanksgiving? |url=https://www.algemeiner.com/2013/09/17/did-sukkot-shape-thanksgiving/ |date=17 September 2013 |access-date=7 October 2025 |first=Robert |last=Gluck}}.}}.

 

אין [[קאלאניאליזם|קאָלאָניאַלע]] צייטן פלעגן גובערנאַטאָרן דעקלאַרירן ספּעציעלע טעג פון דאַנקבאַרקייט. אין די צייטן ווען די פייערונגען האָבן געהאַט אַ ספּעציפיש קריסטליכן כאַראַקטער, האָט קהילת [[שארית ישראל]], די עלטסטע שול אין צפון-אַמעריקע (געגרינדעט 1654), זיך אָפּגעהאַלטן פון באַטייליגן{{הערה|{{לינק|שרייבער=Yvette Alt Miller|קעפל=6 Ways Jews Shaped Thanksgiving|אדרעס=https://aish.com/6-ways-jews-shaped-thanksgiving/|זייטל=Aish|דאטום=November 22, 2021}}}}.

פון אַ היסטאָרישער פּערספּעקטיוו, האָבן אַמעריקאַנער אידן געפייערט טענקסגיווינג זינט פרעזידענט [[דזשארדזש וואשינגטאן|דזשאָרדזש וואַשינגטאָן]] האָט דאָס פּראָקלאַמירט אַלס אַ נאַציאָנאַלע חגא אין 1789. זיי האָבן געטוישט דעם נוסח התּפלה צו אָפּלייגן [[תחנון|תּחנון]] און צוגעלייגט תּהילים. [[גרשום מענדעס סיישאס|גרשום מענדעס סיישאַס]], דער קאַנטאָר פון דער קהילה, האָט געהאַלטן אַ דרשה וואו ער האָט גערופן אידן צו שטיצן די רעגירונג פון אַמעריקע{{הערה|{{לינק|שרייבער=Alan Jay Gerber|קעפל=Celebrating Thanksgiving is a Jewish tradition|אדרעס=https://www.thejewishstar.com/stories/celebrating-thanksgiving-is-a-jewish-tradition,24267|זייטל=The Jewish Star|דאטום=November 12, 2024}}}}{{הערה|1=https://www.scribd.com/doc/23072657/A-Religious-Discourse-Thanksgiving-Day-Sermon-November-26-1789}}. ער האָט אונטערגעשטראָכן די אידישע אחריות צו שטיצן אַ רעגירונג וואָס איז באַגרינדעט אויף די פּרינציפּן פון גלייכע פרייהייט און גערעכטיקייט. די שול האַלט דעם מנהג יעדן יאר זינט דעמאלט ביזן היינטיגן טאָג{{הערה|[https://blog.cjh.org/index.php/2022/11/14/sermons-of-thanksgiving/ Sermons of Thanksgiving – The Word: The CJH Blog]}}{{הערה|{{cite web |last=Reich |first=Aaron |date=24 November 2022 |url=https://www.jpost.com/j-spot/article-723225 |title=Thanksgiving: The origins, criticisms, Jewish views of the holiday - explainer |publisher=[[זשערוסאלעם פאסט|The Jerusalem Post]] |accessdate=2025-10-07}}.}}{{הערה|[https://www.shearithisrael.org/programs/holidays/thanksgiving-at-shearith-israel/ Thanksgiving at Shearith Israel] – Congregation Shearith Israel - Manhattan Orthodox Synagogue]]}}{{הערה|{{לינק|שרייבער=Jon Levine|קעפל=Patriotic Manhattan synagogue has celebrated Thanksgiving since 1789|אדרעס=https://nypost.com/2021/11/20/manhattan-synagogue-has-celebrated-thanksgiving-since-1789/|זייטל=New York Post|דאטום=November 20, 2021}}}}.

מיט דער צייט האָט טענקסגיווינג פאַרלוירן רוב פון זיינע אָריגינעלע פּילגרימס וואָרצלען און איז סעקולאַריזירט געוואָרן. פאַר אידן איז דאָס געוואָרן אַ צייט פאַר פאַמיליע צונויפקום{{הערה|Thanksgiving and the Jews: Pennsylvania, 1868}}. די עיקר-טעמע פון דאַנקבאַרקייט (הכרת הטוב) איז זייער קאָמפּאַטיבל מיט אידישע ווירדן.

[[רבי מנשה קליין]] (נפ' תשע"א), מחבר פון שו"ת משנה הלכות, האָט אויך געהאַלטן אַז מען דאַרף זיך פֿעסט אָפּהאַלטן. ער האָט געלייקנט דעם השערה, אַז די פייערונג איז נאָר צוליב ראַציאָנאַלע סיבות (ווי געפינען טערקיי בײם הונגערן), ווײל די פּוריטאַנער פּילגרימס' טריניטאַריזם מאַכט דעם חגא שייך פאַרבונדן מיט עבודה זרה{{הערה|[https://www.tshuvos.com/showSefer.asp?sefer=Mishne_Halochos_10&name=%EE%F9%F0%E4%20%E4%EC%EB%E5%FA%20%E7%EC%F7%20%E9&min=1&max=322&seperator=no&numCode=116 משנה הלכות חלק י סימן קטז]}}.

[[רבי משה פיינשטיין]], דער גרעסטער פּוסק אין אַמעריקע אין זיין צייט, האָט געשריבן פיר תשובות וועגן דעם ענין{{הערה|שו"ת אגרות משה אבן העזר ח"ב, יג; או"ח ח"ה כ, ו; ח"ד, יא, ד; און יו"ד ח"ד, יב}}.