בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:טענקסגיווינג"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
[[טעקע:The First Thanksgiving cph.3g04961.jpg|קליין|''דעם ערשטן טענקסגיווינג 1621'', דורך J.L.G. Ferris]] | [[טעקע:The First Thanksgiving cph.3g04961.jpg|קליין|''דעם ערשטן טענקסגיווינג 1621'', דורך J.L.G. Ferris]] | ||
'''טענקסגיווינג''' ([[ענגליש]]: Thanksgiving) איז אַ חגא וואָס ווערט געפייערט יערליך | '''טענקסגיווינג''' ([[ענגליש]]: Thanksgiving) איז אַ פעדעראַלער [[חגא]] אין די פאַראייניגטע שטאַטן וואָס ווערט געפייערט יערליך אויפ'ן פערטן דאָנערשטיג אין נאָוועמבער. פאַר פילע אַמעריקאַנער (אריינגערעכנט טייל אידן), איז דאָס אַ געלעגנהייט זיך צו זאַמלען מיט דער משפּחה, עסן אַ מאלצייט פון טערקי ([[אינדיק]]) און אַנדערע מאכלים, און פייערן אַ ספּעציפיש אַמעריקאַנע טראַדיציע. דער קאָמפּלעקסער באַציאונג צווישן אידן און דעם חגא איז אַרום די פראַגע צי טענקסגיווינג איז אַ סעקולערע, נאַציאָנאַלע פייערונג, צי אַ רעליגיעזער חגא פון אַן אַנדער גלויבן, וואָס וואָלט דעמאָלט געווען אסור. | ||
ערליכע אידן פייערן נישט קיין חגאות פון אַן אַנדער רעליגיע, און האָבן זיך תמיד אויסגעמיטן פון אפילו נאָמינעל סעקולערע חגאות וואָס זענען טאַקע רעליגיעז, ווי קריסטמעס. טענקסגיווינג איז אָבער אַן אַנדער פאַל, ווייל עס איז אַן אויסגעצייכנטער אַמעריקאַנער חגא, וואָס איז (לכל-הפּחות היינט) נישט פאַרבונדן מיט קיין באַזונדערן רעליגיעזן גלויבן, הגם עס האָט געהאַט פּיוריטאַנער אָפּשטאַם (אַ מנהג וואָס איז ענליך צו אַ רעליגיעזער סעודה). | ערליכע אידן פייערן נישט קיין חגאות פון אַן אַנדער רעליגיע, און האָבן זיך תמיד אויסגעמיטן פון אפילו נאָמינעל סעקולערע חגאות וואָס זענען טאַקע רעליגיעז, ווי קריסטמעס. טענקסגיווינג איז אָבער אַן אַנדער פאַל, ווייל עס איז אַן אויסגעצייכנטער אַמעריקאַנער חגא, וואָס איז (לכל-הפּחות היינט) נישט פאַרבונדן מיט קיין באַזונדערן רעליגיעזן גלויבן, הגם עס האָט געהאַט פּיוריטאַנער אָפּשטאַם (אַ מנהג וואָס איז ענליך צו אַ רעליגיעזער סעודה). | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
==היסטאָרישע אָריגינען== | ==היסטאָרישע אָריגינען== | ||
[[טעקע:Williambradford bw.jpg|קליין|וויליאם בראַדפאָרד]] | [[טעקע:Williambradford bw.jpg|קליין|וויליאם בראַדפאָרד]] | ||
די אָריגינען פון טענקסגיווינג זענען אַרומגערינגלט מיט לעגענדעס וועגן דער פּוריטאַנישער רעליגיע. | די אָריגינען פון טענקסגיווינג זענען אַרומגערינגלט מיט לעגענדעס וועגן דער פּוריטאַנישער רעליגיע. די ערשטע דאַנקזאָגונגס פייערונג פונעם פּילגרימס איז געווען נאָך זייער איבערלעבעניש פון אַ שווערן ווינטער, און דאָס איז נישט געווען קיין יערליכע אָבזערוואַנץ ביז שפּעטער{{הערה|1=R. & A, Linton, ''We Gather Together: The Story of Thanksgiving'', pages 72-85 (1949)}}. | ||
דער פּילגרימס פירער, וויליאם בראַדפאָרד, האָט געהאַט אַ קאָפּיע פונעם תּנ"ך, וועמענס ענגלישע קאָמענטאַרן פונעם פּוריטאַנער געלערנטן הענרי איינסוואָרט, זענען געווען באַזירט אויף [[רמב"ם]] איבער דעם הלכה פונעם "[[הגומל]]" ברכה{{הערה|1=https://www.yu.edu/sites/default/files/inline-files/Meir-Soloveichik-Gods-Providence-and-the-United-States-2-1.pdf}}. עטליכע האָבן פאָרגעלייגט אַז די פּילגרימס האָבן מעגליך גענומען דעם געדאַנק פון טענקסגיווינג פונעם יום-טוב סוכות{{הערה|Barbara Cohen, ''Molly’s Pilgrim'', 1983}}{{הערה|{{cite web |title=Thanksgiving's Sukkot Roots |url=https://jewishjournal.com/culture/lifestyle/celebrations_simchas/8736/ |date=20 November 2003 |access-date=7 October 2025 |first=Linda |last=Morel |publisher=Jewish Journal}}.}}{{הערה|{{cite web |title=Did Sukkot Shape Thanksgiving? |url=https://www.algemeiner.com/2013/09/17/did-sukkot-shape-thanksgiving/ |date=17 September 2013 |access-date=7 October 2025 |first=Robert |last=Gluck}}.}}. | דער פּילגרימס פירער, וויליאם בראַדפאָרד, האָט געהאַט אַ קאָפּיע פונעם תּנ"ך, וועמענס ענגלישע קאָמענטאַרן פונעם פּוריטאַנער געלערנטן הענרי איינסוואָרט, זענען געווען באַזירט אויף [[רמב"ם]] איבער דעם הלכה פונעם "[[הגומל]]" ברכה{{הערה|1=https://www.yu.edu/sites/default/files/inline-files/Meir-Soloveichik-Gods-Providence-and-the-United-States-2-1.pdf}}. עטליכע האָבן פאָרגעלייגט אַז די פּילגרימס האָבן מעגליך גענומען דעם געדאַנק פון טענקסגיווינג פונעם יום-טוב סוכות{{הערה|Barbara Cohen, ''Molly’s Pilgrim'', 1983}}{{הערה|{{cite web |title=Thanksgiving's Sukkot Roots |url=https://jewishjournal.com/culture/lifestyle/celebrations_simchas/8736/ |date=20 November 2003 |access-date=7 October 2025 |first=Linda |last=Morel |publisher=Jewish Journal}}.}}{{הערה|{{cite web |title=Did Sukkot Shape Thanksgiving? |url=https://www.algemeiner.com/2013/09/17/did-sukkot-shape-thanksgiving/ |date=17 September 2013 |access-date=7 October 2025 |first=Robert |last=Gluck}}.}}. | ||
==היסטאָרישע און קולטורעלע באַציאונגען== | |||
==היסטאָרישע און קולטורעלע | |||
[[טעקע:Gershom Mendes Seixas.jpg|קליין|גרשום מענדעס סייקסאס]] | [[טעקע:Gershom Mendes Seixas.jpg|קליין|גרשום מענדעס סייקסאס]] | ||
[[טעקע:Thanksgiving Congregation Shearith Israel.jpg|קליין|תפילות פאר שבת איידער טענקסגיווינג ארויסגעגעבן דורך קהילה שארית ישראל אין ניו יארק סיטי, 1905.]] | [[טעקע:Thanksgiving Congregation Shearith Israel.jpg|קליין|תפילות פאר שבת איידער טענקסגיווינג ארויסגעגעבן דורך קהילה שארית ישראל אין ניו יארק סיטי, 1905.]] | ||
פון | שוין פון די פריע טעג האָבן אַמעריקאַנער אידן זיך באַטייליגט אין דאַנקזאָגונגס פייערונגען. | ||
אין [[קאלאניאליזם|קאָלאָניאַלע]] צייטן פלעגן גובערנאַטאָרן דעקלאַרירן ספּעציעלע טעג פון דאַנקבאַרקייט. אין די צייטן ווען די פייערונגען האָבן געהאַט אַ ספּעציפיש קריסטליכן כאַראַקטער, האָט קהילת [[שארית ישראל]], די עלטסטע שול אין צפון-אַמעריקע (געגרינדעט 1654), זיך אָפּגעהאַלטן פון באַטייליגן{{הערה|{{לינק|שרייבער=Yvette Alt Miller|קעפל=6 Ways Jews Shaped Thanksgiving|אדרעס=https://aish.com/6-ways-jews-shaped-thanksgiving/|זייטל=Aish|דאטום=November 22, 2021}}}}. | |||
פון אַ היסטאָרישער פּערספּעקטיוו, האָבן אַמעריקאַנער אידן געפייערט טענקסגיווינג זינט פרעזידענט [[דזשארדזש וואשינגטאן|דזשאָרדזש וואַשינגטאָן]] האָט דאָס פּראָקלאַמירט אַלס אַ נאַציאָנאַלע חגא אין 1789. זיי האָבן געטוישט דעם נוסח התּפלה צו אָפּלייגן [[תחנון|תּחנון]] און צוגעלייגט תּהילים. [[גרשום מענדעס סיישאס|גרשום מענדעס סיישאַס]], דער קאַנטאָר פון דער קהילה, האָט געהאַלטן אַ דרשה וואו ער האָט גערופן אידן צו שטיצן די רעגירונג פון אַמעריקע{{הערה|{{לינק|שרייבער=Alan Jay Gerber|קעפל=Celebrating Thanksgiving is a Jewish tradition|אדרעס=https://www.thejewishstar.com/stories/celebrating-thanksgiving-is-a-jewish-tradition,24267|זייטל=The Jewish Star|דאטום=November 12, 2024}}}}{{הערה|1=https://www.scribd.com/doc/23072657/A-Religious-Discourse-Thanksgiving-Day-Sermon-November-26-1789}}. ער האָט אונטערגעשטראָכן די אידישע אחריות צו שטיצן אַ רעגירונג וואָס איז באַגרינדעט אויף די פּרינציפּן פון גלייכע פרייהייט און גערעכטיקייט. די שול האַלט דעם מנהג יעדן יאר זינט דעמאלט ביזן היינטיגן טאָג{{הערה|[https://blog.cjh.org/index.php/2022/11/14/sermons-of-thanksgiving/ Sermons of Thanksgiving – The Word: The CJH Blog]}}{{הערה|{{cite web |last=Reich |first=Aaron |date=24 November 2022 |url=https://www.jpost.com/j-spot/article-723225 |title=Thanksgiving: The origins, criticisms, Jewish views of the holiday - explainer |publisher=[[זשערוסאלעם פאסט|The Jerusalem Post]] |accessdate=2025-10-07}}.}}{{הערה|[https://www.shearithisrael.org/programs/holidays/thanksgiving-at-shearith-israel/ Thanksgiving at Shearith Israel] – Congregation Shearith Israel - Manhattan Orthodox Synagogue]]}}{{הערה|{{לינק|שרייבער=Jon Levine|קעפל=Patriotic Manhattan synagogue has celebrated Thanksgiving since 1789|אדרעס=https://nypost.com/2021/11/20/manhattan-synagogue-has-celebrated-thanksgiving-since-1789/|זייטל=New York Post|דאטום=November 20, 2021}}}}. | |||
ביי דער געלעגנהייט פון וואַשינגטאָן'ס באַזוך ביי דער [[טוארא שול|טאָראָ שול]] אין ראָוד איילאַנד (1790), האָט משה סיישאַס איבערגעגעבן אַ ליבליכן בריוו, און וואַשינגטאָן האָט געענטפערט מיט זיין באַרימטן בריוו, וואו ער האָט ווידערבאַשטעטיגט זיין שטאַרקן גלויבן אַז אַמעריקע איז נישט קיין קריסטליכע פאָלק, נאָר אַ לאַנד וואו אַלע מענטשן קענען גלייך ביישטייערן און איר באַטיטלען ווי זייער היים{{הערה|1=https://founders.archives.gov/documents/Washington/05-06-02-0135}}. | |||
מיט דער צייט האָט טענקסגיווינג פאַרלוירן רוב פון זיינע אָריגינעלע פּילגרימס וואָרצלען און איז סעקולאַריזירט געוואָרן. פאַר אידן איז דאָס געוואָרן אַ צייט פאַר פאַמיליע צונויפקום{{הערה|Thanksgiving and the Jews: Pennsylvania, 1868}}. די עיקר-טעמע פון דאַנקבאַרקייט (הכרת הטוב) איז זייער קאָמפּאַטיבל מיט אידישע ווירדן. | |||
אין דעם 19טן יאָרהונדערט, איז דער חגא גלייכצייטיג מיט אַן איינשטרענגונג פון דער שרייבערין סאַראַ דזשאָזעפאַ העיל צו גרינדן אַן איינהייטליכן נאַציאָנאַלן חגא, וואָס זאָל פאַראייניגן דאָס לאַנד. זי האָט געטענהט אַז דער "איידעלער יערליכער סעודה טאָג פון אונזער טענקסגיווינג איז ענליך, אין געוויסע הינזיכטן, צום חג השבועות, וואָס איז געווען דער יערליכער סעזאָן פון דאַנקבאַרקייט ביי די אידן". רבנים האָבן דאַן אָנגענומען דעם טאג ווי אַ טייל פון אַ "קולט פון סינטעז" (cult of synthesis), וואָס האָט פאַרשטאַרקט דעם געדאַנק אַז אידישקייט און אַמעריקאַניזם באַפעסטיגן זיך איינער דעם אַנדערן. | אין דעם 19טן יאָרהונדערט, איז דער חגא גלייכצייטיג מיט אַן איינשטרענגונג פון דער שרייבערין סאַראַ דזשאָזעפאַ העיל צו גרינדן אַן איינהייטליכן נאַציאָנאַלן חגא, וואָס זאָל פאַראייניגן דאָס לאַנד. זי האָט געטענהט אַז דער "איידעלער יערליכער סעודה טאָג פון אונזער טענקסגיווינג איז ענליך, אין געוויסע הינזיכטן, צום חג השבועות, וואָס איז געווען דער יערליכער סעזאָן פון דאַנקבאַרקייט ביי די אידן". רבנים האָבן דאַן אָנגענומען דעם טאג ווי אַ טייל פון אַ "קולט פון סינטעז" (cult of synthesis), וואָס האָט פאַרשטאַרקט דעם געדאַנק אַז אידישקייט און אַמעריקאַניזם באַפעסטיגן זיך איינער דעם אַנדערן. | ||
די | אידן האָבן אויך געהאָלפן פאָרמירן די מאָדערנע טראַדיציעס פון טענקסגיווינג: | ||
* בערנאַרד גימבעל, אייניקל פון אַדאַם, האָט אין 1920 געשפּאָנסערט דעם ערשטן טענקסגיווינג פּאַראַד אין פילאַדעלפיע. אין 1924 האָט מעיסי'ס אין ניו יאָרק אָנגעהויבן זייער אייגענעם פּאַראַד, נאָכמאַכנדיג דעם גימבעלס פּאַראַד. | |||
*די אידישע עסן שרייבערין סיסילי בראַונסטאָון האָט פּאָפּולעריזירט דעם איקאָנישן גרין בעבל קאַסעראָל אין די 1950ער יאָרן. זי האָט געהאָלפן אַנטוויקלען דעם רעצעפּט מיט קרעם פון שוועמל סופּ דורך קעמפּבעל סופּ קאָמפּאַני. | |||
==הלכה'דיגער חילוקי דעות== | ==הלכה'דיגער חילוקי דעות== | ||
| שורה 28: | שורה 35: | ||
[[תוספות]] דערמאנען אַז דער דאָזיגער איסור שליסט איין צוויי סאָרטן מנהגים: עבודה זרה פאַרבונדענע, און טעראַטישע אָדער נישטיגע מנהגים{{הערה|תוס', עבודה זרה יג, א ד"ה ואי}}. די נאָרמאַטיווע הלכה פאָלגט נאָך דער מיינונג פון די ראשונים, דעם [[ר"ן]] און [[מהרי"ק]], וואָס האַלטן אַז נאָר מנהגים מיט אַן עבודה זרה באַזע זענען פאַרבאָטן; סעקולערע מנהגים וואָס האָבן אַ גלייכקייטדיגע סיבה זענען ערלויבט. | [[תוספות]] דערמאנען אַז דער דאָזיגער איסור שליסט איין צוויי סאָרטן מנהגים: עבודה זרה פאַרבונדענע, און טעראַטישע אָדער נישטיגע מנהגים{{הערה|תוס', עבודה זרה יג, א ד"ה ואי}}. די נאָרמאַטיווע הלכה פאָלגט נאָך דער מיינונג פון די ראשונים, דעם [[ר"ן]] און [[מהרי"ק]], וואָס האַלטן אַז נאָר מנהגים מיט אַן עבודה זרה באַזע זענען פאַרבאָטן; סעקולערע מנהגים וואָס האָבן אַ גלייכקייטדיגע סיבה זענען ערלויבט. | ||
אַ צווייטע פראַגע איז דער איסור פון "[[בל תוסיף]]", דער פאַרבאָט צו צולייגן צו די מצוות פון דער תורה, וואָס קען | אַ צווייטע פראַגע איז דער איסור פון "[[בל תוסיף]]", דער פאַרבאָט צו צולייגן צו די מצוות פון דער תורה, וואָס קען זיין רעלעוואַנט ווען מען גרינדעט אַ נייע יערליכע אָבזערוואַנץ. | ||
די רבנישע אויטאָריטעטן פון 20סטן יאָרהונדערט אין אַמעריקע האָבן זיך שטאַרק געטיילט אין מיינונגען: | די רבנישע אויטאָריטעטן פון 20סטן יאָרהונדערט אין אַמעריקע האָבן זיך שטאַרק געטיילט אין מיינונגען: | ||
=== | ===שיטת המחמירים=== | ||
[[רבי יצחק הוטנער]], אַ גדול בישראל און ראש ישיבה אין ברוקלין | [[רבי יצחק הוטנער]] (נפ' תשמ"א), אַ גדול בישראל און ראש ישיבה אין ברוקלין, האָט געהאַלטן אַז פייערן טענקסגיווינג איז אסור. | ||
ער האָט באַטראַכט דעם חגא ווי עפּעס וואָס איז "קלאָר באַזירט אויף דעם קריסטליכן קאַלענדאַר" און דערפאַר איז עס אַ גוישער חגא. | ער האָט באַטראַכט דעם חגא ווי עפּעס וואָס איז "קלאָר באַזירט אויף דעם קריסטליכן קאַלענדאַר" און דערפאַר איז עס אַ גוישער חגא. | ||
זיין צוגאַנג איז געווען צו שטעלן אַ שטאַרקן טראָפּ אויף קולטורעלער אָפּטיילונג, כּדי צו היטן זיך פון חוקות הגויים{{הערה|רבי יצחק הוטנער, פחד יצחק - אגרות וכתבים עמוד 199}}. | זיין צוגאַנג איז געווען צו שטעלן אַ שטאַרקן טראָפּ אויף קולטורעלער אָפּטיילונג, כּדי צו היטן זיך פון חוקות הגויים{{הערה|רבי יצחק הוטנער, פחד יצחק - אגרות וכתבים עמוד 199}}. | ||
אַן ענליך מחמיר'דיגע מיינונג האָט געהאַלטן [[רבי אביגדור מיללער]] | אַן ענליך מחמיר'דיגע מיינונג האָט געהאַלטן [[רבי אביגדור מיללער]] (נפ' תשס"א), אַז צו עסן טערקי ספּעציעל פאַר טענקסגיווינג איז [[אביזרייהו]] דעבודה זרה, און אַז דאָס איז אַן איסור יהרג ואל יעבור. ער האָט געטענה'ט, אַז ער פאַרלאָזט זיך אויף ענציקלאָפּעדיעס פון "כשר'ע גוים" וואָס האָבן באַשטימט אַז טענקסגיווינג איז אַ "טשורטש האלידעי" (קירכע-חגא), און אַז ער פרעגט נישט קיין גדולים וועגן דעם{{הערה|[https://www.shiurenjoyment.com/2020/01/23/rav-avigdor-miller-on-thanksgiving/ Rav Avigdor Miller on Thanksgiving - Shiur Enjoyment] (TAPE #R-30)}}{{הערה|1=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=2496229#p2496229}}. | ||
[[רבי מנשה קליין]] (נפ' תשע"א), מחבר פון שו"ת משנה הלכות, האָט אויך געהאַלטן אַז מען דאַרף זיך פֿעסט אָפּהאַלטן. ער האָט געלייקנט דעם השערה, אַז די פייערונג איז נאָר צוליב ראַציאָנאַלע סיבות (ווי געפינען טערקיי בײם הונגערן), ווײל די פּוריטאַנער פּילגרימס' טריניטאַריזם מאַכט דעם חגא שייך פאַרבונדן מיט עבודה זרה{{הערה|[https://www.tshuvos.com/showSefer.asp?sefer=Mishne_Halochos_10&name=%EE%F9%F0%E4%20%E4%EC%EB%E5%FA%20%E7%EC%F7%20%E9&min=1&max=322&seperator=no&numCode=116 משנה הלכות חלק י סימן קטז]}}. | |||
דער צוגאַנג | דער צוגאַנג איז טיפּיש פאַרן מער איינגעשלעסענעם (אינסולאַרן) צוגאַנג אין דער אָרטאָדאָקסיע. | ||
דער צוגאַנג לייגט דעם טראָפּ אויף קולטורעלע אָפּשיידונג, אַזוי אַז אַן אינסולירטע חרדישע קהילה זאָל קענען עקזיסטירן. | דער צוגאַנג לייגט דעם טראָפּ אויף קולטורעלע אָפּשיידונג, אַזוי אַז אַן אינסולירטע חרדישע קהילה זאָל קענען עקזיסטירן. מערסטנס ישיבישע און חסידישע קרייזן זעען היינט דאס היטן דעם חגא אַלס אַן אַנאַטעם (עקלדיג). | ||
===שיטת רבי משה פיינשטיין=== | ===שיטת רבי משה פיינשטיין=== | ||
| שורה 59: | שורה 68: | ||
רבי משה פיינשטיין'ס תּלמיד, [[רבי אפרים גרינבלאט|הרב אפרים גרינבלאַט]], האָט געהאַלטן אַז פייערן טענקסגיווינג איז אַ גוטע זאַך, און אַז דאָס איז געווען רבי משה'ס אמתדיגער כּוונה. הרב גרינבלאַט, וואָס האָט געלעבט אין אַ מער פּאַטריאָטישן טייל פונעם לאַנד ([[מעמפיס]], טענעסי), איז געווען אַפירמאַטיוו לטובת אידן זאָלן זיין פּאַטריאָטיש. | רבי משה פיינשטיין'ס תּלמיד, [[רבי אפרים גרינבלאט|הרב אפרים גרינבלאַט]], האָט געהאַלטן אַז פייערן טענקסגיווינג איז אַ גוטע זאַך, און אַז דאָס איז געווען רבי משה'ס אמתדיגער כּוונה. הרב גרינבלאַט, וואָס האָט געלעבט אין אַ מער פּאַטריאָטישן טייל פונעם לאַנד ([[מעמפיס]], טענעסי), איז געווען אַפירמאַטיוו לטובת אידן זאָלן זיין פּאַטריאָטיש. | ||
עס איז באַקאַנט אַז די יערליכע [[אגודת ישראל]] קאָנווענץ איז געוויינטליך געהאַלטן געוואָרן איבער דעם טענקסגיווינג וויקענד פאַר יאָרצענדליגער, און אינדיק איז געווען אויפן מעניו{{הערה|1=https://www.kashrut.com/articles/Chanuka_Thanksgiving}}. | עס איז באַקאַנט אַז די יערליכע [[אגודת ישראל]] קאָנווענץ, באַטייליקט דורך פילע גדולי הדור, איז געוויינטליך געהאַלטן געוואָרן איבער דעם טענקסגיווינג וויקענד פאַר יאָרצענדליגער, און אינדיק איז געווען אויפן מעניו{{הערה|1=https://www.kashrut.com/articles/Chanuka_Thanksgiving}}. | ||
[[רבי יוסף אליהו הענקין]] האָט אין זיין עזרת תּורה קאַלענדאַר אנגעצייכנט טענקסגיווינג צוזאַמען מיט אַנדערע סעקולערע חגאות{{הערה|1=https://ohr.edu/this_week/insights_into_halacha/11438}}. | [[רבי יוסף אליהו הענקין]] האָט אין זיין עזרת תּורה קאַלענדאַר אנגעצייכנט טענקסגיווינג צוזאַמען מיט אַנדערע סעקולערע חגאות{{הערה|1=https://ohr.edu/this_week/insights_into_halacha/11438}}. | ||
| שורה 70: | שורה 79: | ||
עס זענען געווען פּראָמינענטע משפּחות, אַריינגערעכנט די משפּחה פון [[רבי יעקב קאמענעצקי|רבי יעקב קאַמענעצקי]], וואס האָבן זיך יאָ אָפּגעהאַלטן פון עסן טערקי צוליב דער מסורה פראַגע. | עס זענען געווען פּראָמינענטע משפּחות, אַריינגערעכנט די משפּחה פון [[רבי יעקב קאמענעצקי|רבי יעקב קאַמענעצקי]], וואס האָבן זיך יאָ אָפּגעהאַלטן פון עסן טערקי צוליב דער מסורה פראַגע. | ||
טייל מערקן אָן אז דער העברעישער נאָמען פאַר טערקי איז תרנגול-הודו ("אינדישער האָן"), און דער וואָרט הודו איז פאַרבונדן מיט הודאה (דאַנק), דער עיקר-אינהאַלט פון דעם חגא. דאס איז אבער, ווי פארשטענדליך, נישט דער ריכטיגער עטימילאגיע פונעם ווארט "תרנגול-הודו". פיל שפּראַכן, אַריינגערעכנט רוסיש, פּויליש און אידיש, רופן דעם אינדיק אַן אינדיאַנער פויגל. דאָס קומט דערפון, וואָס קאָלומבוס האָט געמיינט, אַז ער האָט געלאַנדעט אין אינדיע. | טייל מערקן אָן אז דער העברעישער נאָמען פאַר טערקי איז תרנגול-הודו ("אינדישער האָן"), און דער וואָרט הודו איז פאַרבונדן מיט הודאה (דאַנק), דער עיקר-אינהאַלט פון דעם חגא. דאס איז אבער, ווי פארשטענדליך, נישט דער ריכטיגער עטימילאגיע פונעם ווארט "תרנגול-הודו". פיל שפּראַכן, אַריינגערעכנט רוסיש, פּויליש און אידיש, רופן דעם אינדיק אַן אינדיאַנער פויגל. דאָס קומט דערפון, וואָס קאָלומבוס האָט געמיינט, אַז ער האָט געלאַנדעט אין אינדיע{{הערה|[https://daytonjewishobserver.org/2015/10/tarnegol-hodu-a-bird-called-turkey/ Tarnegol hodu, a bird called turkey - The Dayton Jewish Observer]}}. | ||
==ליטורגישע אַנערקענונג== | ==ליטורגישע אַנערקענונג== | ||
| שורה 81: | שורה 90: | ||
[[רבי ישראל בעלסקי|ר' ישׂראל בעלסקי]] (נפטר 2016) האָט באַמערקט, אַז כאָטש ר' סאָלאָווייטשיק האָט געזען דאָס פייערן ווי אַ "צייכן פון פּאַטריאָטיזם" אין די 1950ער, איז ביז 1996 דער יום-טוב פאַרוואַנדלט געוואָרן אין "פוטבאָל און שאַפּינג", (בלעק פריידעי) אַזוי אַז עס איז געווען קעגן זיין מיינונג צו פייערן אין דעם מאָדערנעם קולטורעלן קאָנטעקסט{{הערה|1=Michael Broyde, ''Jewish Law and the American Thanksgiving Celebration''}}{{הערה|1=https://thehalacha.com/wp-content/uploads/Vol8Issue8.pdf ז' 7}}. | [[רבי ישראל בעלסקי|ר' ישׂראל בעלסקי]] (נפטר 2016) האָט באַמערקט, אַז כאָטש ר' סאָלאָווייטשיק האָט געזען דאָס פייערן ווי אַ "צייכן פון פּאַטריאָטיזם" אין די 1950ער, איז ביז 1996 דער יום-טוב פאַרוואַנדלט געוואָרן אין "פוטבאָל און שאַפּינג", (בלעק פריידעי) אַזוי אַז עס איז געווען קעגן זיין מיינונג צו פייערן אין דעם מאָדערנעם קולטורעלן קאָנטעקסט{{הערה|1=Michael Broyde, ''Jewish Law and the American Thanksgiving Celebration''}}{{הערה|1=https://thehalacha.com/wp-content/uploads/Vol8Issue8.pdf ז' 7}}. | ||
• מאכלים: צווישן די אַמעריקאַנער אידן וואָס פייערן, ווערט אָפט סערווירט קוגל צום טענקסגיווינג אָוונטברויט | • מאכלים: צווישן די אַמעריקאַנער אידן וואָס פייערן, ווערט אָפט סערווירט קוגל צום טענקסגיווינג אָוונטברויט. | ||
אַ קעגנאיבער-פייערונג: עס זענען דאָ נאַטיווע אַמעריקאַנער גרופּעס וואָס האַלטן דעם טאָג ווי אַ "נאַציאָנאַלן טרויער-טאָג" (National Day of Mourning) צו פּראָטעסטירן קעגן קאָלאָניאַליזם און פאַרמאָרדעניש. די רעפאָרם באַוועגונג רעקאָמענדירט היינט צו פאַרשטאַרקן די שייכות צווישן אַמעריקאַנער אידן און נאַטיווע אַמעריקאַנער. | אַ קעגנאיבער-פייערונג: עס זענען דאָ נאַטיווע אַמעריקאַנער גרופּעס וואָס האַלטן דעם טאָג ווי אַ "נאַציאָנאַלן טרויער-טאָג" (National Day of Mourning) צו פּראָטעסטירן קעגן קאָלאָניאַליזם און פאַרמאָרדעניש. די רעפאָרם באַוועגונג רעקאָמענדירט היינט צו פאַרשטאַרקן די שייכות צווישן אַמעריקאַנער אידן און נאַטיווע אַמעריקאַנער. | ||