בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,360
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
|||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
רבי '''בערל וויין''' (געבוירן דעם 25סטן מערץ 1934, נפטר געוואָרן דעם 16טן אויגוסט 2025) איז געווען א בארימטער אמעריקאנער-געבוירענער ארטאדאקסישער רב, לעקטאָר, שרייבער און היסטאריקער. ער איז ברייט באקאנט פאר פּאפּולאריזירן אידישע געשיכטע און האט טיף באאיינפלוסט דורות פון ארטאדאקסישע אידן דורך זיין ארבעט און בליק. הרב וויין איז אפט באצייכנט געווארן ווי "די שטימע פון אידישער געשיכטע"{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://blogs.timesofisrael.com/rabbi-berel-wein-ztl-the-rabbi-who-gave-the-jewish-people-their-story/|שרייבער=Paul Mendlowitz|קעפל=Rabbi Berel Wein zt”l : The Rabbi Who Gave the Jewish People Their Story|דאטום=Aug 18, 2025}}.}}. | |||
זיין אַרבעט האט ארומגענומען צענדליגער ביכער, מער ווי 1,000 אודיא אויפנאַמען, צייטונגס ארטיקלען און דאקומענטארע פילמען, וואס האבן אויפגעלעבט די אידישע פארגאנגענהייט פאר טויזנטער איבער דער וועלט. ער איז נפטר געווארן אין ירושלים דעם 16טן אויגוסט 2025, אין עלטער פון 91 יאר. | |||
==געבורט און יוגנט== | |||
הרב וויין איז געבוירן געווארן אין [[שיקאגא|שיקאַגאָ]], אילינוי אלס אַן איינציגער זון. ער איז געקומען פון א לאַנגער ליניע פֿון ליטווישע רבנים. זיין פאטער, רבי זאב וויין (1906-2004), א תלמיד פון [[הרב קוק]] און פון [[רבי שמעון שקאפ]], האט געדינט אלס רב פון קהלת בית המדרש הגדול אנשי לוקניק אין שיקאגא איבער 51 יאָר (אַ ברודער פונעם הרב שמעי׳ דוד וויין, דער ערשטער רב אין חולון){{הערה|{{עיה|1=The Sentinel|2=cgs|4=Rabbi Zev Wein To Be Honored By Kesser Maariv On Sunday|5=19660310|6=65}}.}}. זיין מוטער, אסתר, איז געווען א טאכטער פון רבי חיים צבי רובינשטיין, דער גרינדער פון היברו טעאלאגישן קאלעדזש. | |||
אין יאר תשט"ו (1955) האט ער חתונה געהאט מיט יוכבד ("דזשעקי"), געבוירן אין וואַסיקי, ליטע, אַ טאָכטער פונעם הרב אליעזר לעווין, רב אין דעטראיט איבער זעכציג יאָר, און אַ נאָענטער תלמיד פונעם חפץ חיים. אין שיקאַגאָ זענען זיי זוכה געווען צו פיר קינדער. | |||
ער | די ערשטע שולע־לימודים האָט ער געהאַט אין אַ פּובליק־סקול, און זיינע לימודי קודש האָט ער אויסגעפירט דורך לערנען חברותא מיט זיין טאטן. א ביסל פאַרן בר־מצוה האָט ער זיך אָנגעהויבן לערנען אין ישיבת משנה תורה. צום ווילן פונעם טאטן האָט ער זיך געלערנט ענגליש, כּדי ער זאָל קענען רעדן אין שול נישט נאָר אין אידיש. | ||
שפעטער האָט ער געלערנט אין ישיבת בית מדרש לתורה אין שיקאַגאָ, וואָס ס׳איז געגרינדעט געווארן דורך זיין זיידע הרב ראבינשטיין. זיינע רביים זענען געווען הרב חיים קרייזווירט (וואָס האָט אים אויך מסמיך געווען לרבנות), הרב מרדכי רוגוב און הרב ישראל מענדל הכהן קפלן. | |||
שפעטער האָט ער געלערנט אין ישיבת בית מדרש לתורה אין שיקאַגאָ, וואָס ס׳איז געגרינדעט געווארן דורך זיין זיידע הרב ראבינשטיין. זיינע | |||
ער פלעגט צו זאָגן (און האָט עס דערציילט צום נשיא יצחק הרצוג וואָס האָט אים אַמאָל באַזוכט) אַז די גרעסטע השפעה אויף אים איז געווען דער זיידע פונעם נשיא, הרב יצחק אייזיק הלוי הרצוג. נאָך דער חורבן האָט הרב הרצוג באַזוכט שיקאַגאָ און גערופן צום יוגנט זיך אָפּצוגעבן מיטן גורל פונעם אידישן פאלק. | |||
אין דער זעלבער צייט האָט ער געמאכט אַ ערשטע דיגרי אין רוזוועלט־אוניווערזיטעט אין שיקאַגאָ, בשעת ער האָט זיך געלערנט אין ישיבה און געדינט שבתים ווי אַ רב אין אַ קהילה. נאָך דער סמיכה לרבנות האָט ער געלערנט אין אַבענד־קורסן לעאקס אין דה־פול־אוניווערזיטעט און איז געווארן אַן אַדוואָקאַט. ער האָט געאַרבעט אין אַדוואָקאַציע אין שיקאַגאָ איבער ניין יאָר. | |||
אין יאר תשכ"ד (1964) איז ער געווארן רב אין קהילת בית ישראל אין מיאַמי ביטש, פלאָרידע, וואו ער האָט געדינט אַכט יאָר. אין תשל"ב (1972) איז די משפחה אריבער קיין ניו יארק, וווּ ער איז געווען ראש מחלקת הכשרות און סגן־נשיא פונעם OU, במשך פינף יאר | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[he:הרב דוב ברל ויין]] | |||