אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אלעזר הקליר"

17 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 4 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 47: שורה 47:
אין דער [[אקראסטיך]] פון זיינע פיוטים ערשיינט ער אפטמאל אלס "רבי אלעזר בריבי קליר מקרית ספר".
אין דער [[אקראסטיך]] פון זיינע פיוטים ערשיינט ער אפטמאל אלס "רבי אלעזר בריבי קליר מקרית ספר".


די משמעות פון די נאמען "קליר" איז נישט קלאר (צומאל ערשיינט ער אויך מיט '''קלר''' און '''קיליר'''). לויט [[רבי נתן מרומי|רבי נתן]] בעל '[[הערוך]]', איז די מקור פונעם נאמען פון די [[גריכיש]]ע ווארט {{משמאל לימין|κολλύρα}}{{הערה|{{אנצ יהודית|9148-kalir-eleazar|ḲALIR, ELEAZAR|Richard Gottheil, Caspar Levias}}|שם=אנצ|כיוון=שמאל}} וואס איר טייטש איז א [[קוכן]], און דאס איז וויבאלד די קלוגשאפט פון ר' אלעזר איז אים אנגעקומען פון עסן א קוכן וואס דערין איז געווען אויסגעקריצט א [[קמיע]]{{הערה|{{ספריא|2=ספר הערוך|3=Sefer_HeArukh%2C_Letter_Kof.233|4=ערך קלר}}}}. דוד גינצבורג פון פולדא איז מעתיק פון א "ספר ישן נושן והיו בו דברים נפלאים נסתרים ונעלמים, את פתיחות הלב של רבינו אליעזר קלירי הפייטן וקלירי פ['ירושו] עוגה, ועל שם פתיחות הלב הזה נקרא קלירי"{{הערה|1={{היברובוקס|ג' שלום|כתבי יד בקבלה|36766|page=118|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תר"צ|עמ=110}}.}}. עס ווערט געברענגט א סגולה לשכחה וואס [[רב סעדיה גאון]] האט געטראפן "במערתא דר' אלעזר קליר", צו עסן א געוויסע קיכל מיט א פסוק און שמות דערין, און רב סעדיה און אלע חכמי ישראל פלעגן דאס נוצן און אזוי מצליח זיין{{הערה|{{היברובוקס|ח' הורוויץ|תורתן של ראשונים א|20424|page=57|מקום הוצאה=פראנקפורט|שנת הוצאה=תרמ"ב|עמ=58}}; זעט {{היברובוקס|אליעזר בראדט|ירושתנו|58220|page=343|קעפל=|קעפל=סגולה לזכרון ופתיחת לב|באנד=ה|שנת הוצאה=תשע"א|מו"ל=מכון מורשת אשכנז|עמ=שמה}}.}}. רבינו תם, לשיטתו אז דאס איז רבי אלעזר ברבי שמעון, צייכנט צו א פסיקתא{{הערה|{{ספריא|2=פסיקתא דרב כהנא|3=Pesikta_DeRav_Kahana.11.18|4=פיסקא י, ויהי בשלח}}.}} וואס דערציילט אז איידער ער איז געווארן א תלמיד חכם איז רבי אלעזר געווען א טרעגער וואס פלעגט עסן גאר אסאך ברויט, און מעגליך אז ער האט געמאכט זיינע פיוטים ווען ער פלעגט פון זיינע פארדינסטן קויפן קיכלעך, און דעריבער האט ער געהייסן קליר{{הערה|שם=ויטרי}}.
די משמעות פון די נאמען "קליר" איז נישט קלאר (צומאל ערשיינט ער אויך מיט '''קלר''' און '''קיליר'''). לויט [[רבי נתן מרומי|רבי נתן]] בעל '[[הערוך]]', איז די מקור פונעם נאמען פון די [[גריכיש]]ע ווארט {{משמאל לימין|κολλύρα}}{{הערה|{{אנצ יהודית|9148-kalir-eleazar|ḲALIR, ELEAZAR|Richard Gottheil, Caspar Levias}}|שם=אנצ|כיוון=שמאל}} וואס איר טייטש איז א [[קוכן]], און דאס איז וויבאלד די קלוגשאפט פון ר' אלעזר איז אים אנגעקומען פון עסן א קוכן וואס דערין איז געווען אויסגעקריצט א [[קמיע]]{{הערה|{{ספריא|2=ספר הערוך|3=Sefer_HeArukh%2C_Letter_Kof.233|4=ערך קלר}}}}. רבי דוד גינצבורג פון פולדא איז מעתיק פון א "ספר ישן נושן והיו בו דברים נפלאים נסתרים ונעלמים, את פתיחות הלב של רבינו אליעזר קלירי הפייטן וקלירי פ['ירושו] עוגה, ועל שם פתיחות הלב הזה נקרא קלירי"{{הערה|1={{היברובוקס|גרשם שלום|כתבי יד בקבלה|36766|page=118|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תר"צ|עמ=110}}.}}. עס ווערט געברענגט א סגולה לשכחה וואס [[רב סעדיה גאון]] האט געטראפן "במערתא דר' אלעזר קליר", צו עסן א געוויסע קיכל מיט א פסוק און שמות דערין, און רב סעדיה און אלע חכמי ישראל פלעגן דאס נוצן און אזוי מצליח זיין{{הערה|{{היברובוקס|ח' הורוויץ|תורתן של ראשונים א|20424|page=57|מקום הוצאה=פראנקפורט|שנת הוצאה=תרמ"ב|עמ=58}}; זעט {{היברובוקס|אליעזר בראדט|ירושתנו|58220|page=343|קעפל=|קעפל=סגולה לזכרון ופתיחת לב|באנד=ה|שנת הוצאה=תשע"א|מו"ל=מכון מורשת אשכנז|עמ=שמה}}.}}. רבינו תם, לשיטתו אז דאס איז רבי אלעזר ברבי שמעון, צייכנט צו א פסיקתא{{הערה|{{ספריא|2=פסיקתא דרב כהנא|3=Pesikta_DeRav_Kahana.11.18|4=פיסקא י, ויהי בשלח}}.}} וואס דערציילט אז איידער ער איז געווארן א תלמיד חכם איז רבי אלעזר געווען א טרעגער וואס פלעגט עסן גאר אסאך ברויט, און מעגליך אז ער האט געמאכט זיינע פיוטים ווען ער פלעגט פון זיינע פארדינסטן קויפן די קיכלעך, און דעריבער האט ער געהייסן קליר{{הערה|שם=ויטרי}}.


אנדערע האבן פארגעשלאגן אז מעגליך איז די מקור פון איבערדרייען די אותיות פון די ביזאנטישע נאמען קיריל, און מען דארף עס ליינען קיליר{{הערה|1=[[שמואל דוד לוצאטו|שד"ל]] ציטירט דעם געדאנק פון משה לנדאו אין זיין פירוש אויפ'ן ספר הערוך "מערכי לשון".}}. מאנכע קלערן אז די מקור פון זיין נאמען איז פון די באגריף "קליראָס" ([[גריכיש]]: κλήρος, איינציגער מאן), א קירכעריש באגריף וואס באצייכנט א מענטש פון קירכע קעגן די געווענליכע קריסטן{{ביאור|די גריכישע ווארט κλήρος און איר פשוט'ע טייטש מיינט א טייל פון א באדן, א גורל, א קארטע וואס מ'נוצט פאר א הגרלה, א פארמעגן אדער א זאך וואס מען באקומט ביי א הגרלה, און דאס גלייכן. א פארבונדענע באגריף צו די ווארט אין גריכיש איז ירושה, ווען κληρονομος איז א ווארט פארן יורש - ווער עס באקומט פארמעגן ביי די הגרלה אדער ביי די ירושה.}}. מעגליך אז דאס ווארט האט באנוצט אויך מענטשן פון אנדערע רעליגיעס ווי רבנים{{ביאור|אן ענליכער ערשיינונג איז געפונען געווארן אויך אין אנדערע שפראכן; אזוי צום ביישפיל, די אידישע [[כהן|כהנים]]-פאמיליע נאמען "קאפלאן" קומט פון א באגריף אויף א רעליגיעזע פאזיציע אין [[איטאליעניש]].}}.
אנדערע האבן פארגעשלאגן אז מעגליך איז די מקור פון איבערדרייען די אותיות פון די ביזאנטישע נאמען קיריל, און מען דארף עס ליינען קיליר{{הערה|1=[[שמואל דוד לוצאטו|שד"ל]] ציטירט דעם געדאנק פון משה לנדאו אין זיין פירוש אויפ'ן ספר הערוך "מערכי לשון".}}. מאנכע קלערן אז די מקור פון זיין נאמען איז פון די באגריף "קליראָס" ([[גריכיש]]: κλήρος, איינציגער מאן), א קירכישער באגריף וואס באצייכנט א מענטש פון קירכע קעגן די געווענליכע קריסטן{{ביאור|די גריכישע ווארט κλήρος און איר פשוט'ע טייטש מיינט א טייל פון א באדן, א גורל, א קארטע וואס מ'נוצט פאר א הגרלה, א פארמעגן אדער א זאך וואס מען באקומט ביי א הגרלה, און דאס גלייכן. א פארבונדענע באגריף צו די ווארט אין גריכיש איז ירושה, ווען κληρονομος איז א ווארט פארן יורש - ווער עס באקומט פארמעגן ביי די הגרלה אדער ביי די ירושה.}}. מעגליך אז דאס ווארט האט באנוצט אויך מענטשן פון אנדערע רעליגיעס ווי רבנים{{ביאור|אן ענליכער ערשיינונג איז געפונען געווארן אויך אין אנדערע שפראכן; אזוי צום ביישפיל, די אידישע [[כהן|כהנים]]-פאמיליע נאמען "קאפלאן" קומט פון א באגריף אויף א רעליגיעזע פאזיציע אין [[איטאליעניש]].}}.


נאך פארשלאגן זענען אז דאס איז דער נאמען פון זיין פאטער{{הערה|1={{היברובוקס|רבי אברהם בן הגר"א|רב פעלים|14013|page=126|עמ=125}} בשם שבלי הלקט}}{{הערה|שם=זכי}}, אדער זיין זיידן וואס געווען א באקאנטער גדול הדור{{הערה|[[רבי יום-טוב ליפמאן העלער]], מעדני יום טוב, מסכת ברכות [[s:מעדני יום טוב/ברכות/פרק ה|פרק ה סימן כא, סק"ה]]}}. אדער אז דאס איז א לשון פון אן אוצר, באזירט אויפ'ן לשון פון מדרש{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|יא|ד}}}} "קלרין של מלך"{{הערה|שם=תשומ}}.
נאך פארשלאגן זענען אז דאס איז דער נאמען פון זיין פאטער{{הערה|1={{היברובוקס|רבי אברהם בן הגר"א|רב פעלים|14013|page=126|עמ=125}} בשם שבלי הלקט}}{{הערה|שם=זכי}}, אדער זיין זיידן וואס געווען א באקאנטער גדול הדור{{הערה|[[רבי יום-טוב ליפמאן העלער]], מעדני יום טוב, מסכת ברכות [[s:מעדני יום טוב/ברכות/פרק ה|פרק ה סימן כא, סק"ה]]}}. אדער אז דאס איז א לשון פון אן אוצר, באזירט אויפ'ן לשון פון מדרש{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|יא|ד}}}} "קלרין של מלך"{{הערה|שם=תשומ}}.