אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ארגב"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
1,814 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 4 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 1: שורה 1:
{{דרעפט|דברים}}
{{דרעפט|דברים}}
'''אַרְגּׁב''' איז א געגנט אין צפון טראנס-ירדן, וואס איז געווען א טייל פון [[בשן]]. די פונקטליכע לאקאציע פון ארגוב איז אומבאקאנט, אבער עס איז מעגליך אז עס האט זיך געפינען צווישן נהר על-רוקאד און נהר על-אַלאן. עס ווערט באשריבן אלס א "שטיינערדיגער הויפן," אדער א "אינזל" פון פעלדזן, בערך 30 מייל ביי 20 מייל, וואס העכערט זיך 20 אדער 30 פיס העכער די טאבעל-לאנד פון בשן. דער געגנט איז ווילד און גראָב, מיט פעלדזן און שפאלטן{{הערה|1=“[https://bible-history.com/naves/a/argob/dictionaries Argob Summary and Overview].” ''Bible Dictionaries at a Glance''. Naves Topical Bible Dictionary.}}.
'''אַרְגּׁב''' איז א ראיאן דערמאנט אין דער תורה און נביאים, וואס געפינט זיך אין דער צפון געגנט פון עבר הירדן, וואס איז געווען א טייל פון דער קעניגרייך [[בשן]]. די פונקטליכע לאקאציע פון ארגוב איז אומבאקאנט. דער טערמין "אַרְגּוֹב" ווערט דערמאנט פיר מאל אין תנ"ך אלס א לאנד געגנט, אבער איין מאל (אין מלכים ב' טו:כה) באציט ער זיך צו א פּערזאן אָדער אַן עפּיטעט, וואס שאַפט אַן עמביגיוטי פאר די שורש פונעם ווארט.


==היסטאָרישער איבערבליק==
==היסטאריע און געאגראפיע==
אין דער תורה (דברים ג, ד–ה) שטייט אז אין דער צייט פון דער ישראל'דיגער עראָבערונג, האט ארגוב אַנטהאַלטן "זעכציג שטעט… אלע די זענען געווען באפעסטיגטע שטעט מיט הויכע ווענט, טויערן און ריגלען; אויסער די אומבאפעסטיגטע שטעטלעך, א גרויסע צאל." די דאָזיגע שטעט זענען געווען אונטער דער הערשאַפט פון עוג, מלך פון בשן.
אַרְגֹּב איז געווען א טייל פון דער קעניגרייך פון [[עוג מלך הבשן|עוג]] אין בשן, וואס איז אײנגענומען געווארן דורך די בני-ישראל. אין דער תורה (דברים ג, ד–ה; מלכים א' ד:יג) שטייט: "און מיר האבן אײנגענומען אלע זײנע [עוג'ס] שטעט אין יענער צײט, קײן שטאט איז נישט געבליבן װאס מיר האבן נישט גענומען פון זײ, זעכציג שטעט — די גאנצע חֶבֶל אַרְגּוֹב — די קעניגרייך פון עוג אין בשן". די אלע שטעט זענען זענען געווען "באפעסטיגטע שטעט מיט הויכע ווענט, טויערן און ריגלען; אויסער די אומבאפעסטיגטע שטעטלעך, א גרויסע צאל."
אין דער שפּעטער בראָנזע צייט איז די געגנט געווען שטאַרק באַפעלקערט, לויט דער געאָגראַפישער ליסטע פון תותמז {{רנ|3}} און די על-עמאַרנאַ בריוו.


די געגנט איז איינגענומען געווארן דורך די ישראלים (דברים ג:ד; מלכים א' ד:יג) און איז צוגעטיילט געווארן דורך משה רבנו צו דעם האלבן שבט מנשה. יאיר בן מנשה האט באַזעצט די געגנט. לויט דברים ג':יג–יד, האָט יאיר בן מנשה "גענומען די גאַנצע שטרייף פון דער ארגוב (הארגוב) ביז צו דער גשורישער און מעכתישער גרעניץ, און ער האָט זיי גערופן – די בשן שטעט – נאך זיין נאמען 'חַות יָאִיר'".
אין דער שפּעטער [[בראנדז עפאכע|בראנדז עפּאכע]] איז טאקע די געגנט געווען שטארק באפעלקערט, לויט דער געאגראפישער ליסטע פון {{רנ|תותמז|3}} און די על-עמאַרנאַ בריוו.
 
דער ארגב ראיאן איז צוגעטיילט געווארן דורך משה רבנו צו דעם האלבן שבט מנשה, און יאיר בן מנשה האט באַזעצט די געגנט. לויט דברים ג':יג–יד, האט יאיר בן מנשה "גענומען די גאנצע שטרייף פון דער ארגוב ביז צו דער גשורישער און מעכתישער גרעניץ, און ער האָט זיי גערופן – די בשן שטעט – נאך זיין נאמען 'חַות יָאִיר'".


אין שלמה המלך'ס צייט איז דער ראיאן אריינגערעכנט געווארן אין זיין זעקסטן אדמיניסטראטיוון דיסטריקט, און איר גובערנאַטאָר (דער זון פון גבר) האט געוואוינט אין רמות-גלעד (מלכים א' ד:יג).
אין שלמה המלך'ס צייט איז דער ראיאן אריינגערעכנט געווארן אין זיין זעקסטן אדמיניסטראטיוון דיסטריקט, און איר גובערנאַטאָר (דער זון פון גבר) האט געוואוינט אין רמות-גלעד (מלכים א' ד:יג).


פּאָרטער'ס "די ריזיגע שטעט פון בשן" (1865) באשרייבט אז "זעכציג באפעסטיגטע שטעט קענען נאך געפינען ווערן אין א שטח פון 308 קוואדראט מייל. די אַרכיטעקטור איז שווער און מאַסיוו. סאָלידע ווענט 4 פיס דיק, און שטיינער איינס אויף אַנדערן אָן צעמענט; די דעכער זענען ריזיגע פּלאַטן פון באַזאַלטישן פעלז, ווי אייזן; די טירן און טויערן זענען פון שטיין 18 אינטשעס דיק, פארזיכערט מיט שווערע ריגלען". ער דערמאנט אַז מען קען נאָך אַריינגיין אין א פאַרלאָזענער שטאָט און פאַרברענגען די נאַכט אין אַ באַקוועם הויז, ווייל פיל הייזער זענען נאָך "פערפעקט, ווי נאר נעכטן געענדיגט. די ווענט זענען פעסט, די דעכער אומגעריסן, און אפילו די פענסטער-רעדלען אין זייער פלאץ," וואס שטעלט פאר די אלטע ביישפילן פון היימישע ארכיטעקטור אין דער וועלט{{הערה|שם=פארטער|Porter, J. L. ''[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=njp.32101066129931 The Giant Cities of Bashan and Syria’s Holy Places]''. London: Nelson, 1865.}}.
אין די אראמישע איבערזעצונגען (צו {{תנ"ך|דברים|ג|ד}}; ג, יג–יד; תרגום אונקלוס: "טְרָכוֹנָא", [[תרגום נאופיטי]] און תרגום יונתן: "טַרְגוֹנָא") ווערט אַרְגּׁב אידענטיפיצירט מיט דעם ראיאן וואס [[יוסף בן מתתיהו]] און דער [[נייער טעסטאמענט]] רופן טראַכאָן אדער [[טראכאניטיס|טראַכאָניטיס]], וואָס מיינט "די רויע געגנט". דאס איז דער באַזאַלטישער הויכלאנד מדבר וואס איז היינט באקאנט אלס אל-לעזשאַ (اللجاة), א וואלקאנישע געגנט אין סיריע וואס געפינט זיך בערך 20 מייל דרום פון דמשק און 30 מייל מזרח פון ים-הגליל. זי איז בערך דרײעקדיג אין פאָרעם, מיט אַן עק צום צפון, און איז בערך 25 מייל לאנג מיט א באזע פון 20 מייל. די לאנדשאפט פון אל-לעזשאַ באשטייט הויפּטזעכליך פון גרויע, וואלקאנישע שטיינער מיט צעשפּרייטע פּלאצן פון באארבעטנדיקער ערד. טראַכאָניטיס איז געווען אַן אדמיניסטראטיווער דיסטריקט אונטער דער פּטאָלעמעאישער מלוכה, און איז שפּעטער געגעבן געווארן דורך קייסער אויגוסטוס צו הורדוס דער גרויסער אין ערשטן יארהונדערט פאר דער קריסטליכער צייט.


==געאָגראַפישע לאַגע==
עטליכע געלערנטע האָבן געקלערט אַז די אידענטיפיקאַציע פון טראַכאָן/טראַכאָניטיס מיט אַרגוב איז אַ שפּעטערדיקע טייטשונג און שטימט נישט מיט די פריערדיקע היסטאָרישע מקורות{{הבהרה}}{{הערה|ענציקלאפעדיע יודאיקע, אנציקלופדיה מקראית.}}.
אין די אראמישע איבערזעצונגען (צו {{תנ"ך|דברים|ג|ד}}; ג, יג–יד; תרגום אונקלוס: "טְרָכוֹנָא", [[תרגום נאופיטי]] און תרגום יונתן: "טַרְגוֹנָא") ווערט אַרְגּׁב אידענטיפיצירט מיט דעם ראיאן וואס [[יוסף בן מתתיהו]] און דער [[נייער טעסטאמענט]] רופן טראַכאָן אדער [[טראכאניטיס|טראַכאָניטיס]]. דאָס איז דער באַזאַלטישער הויכלאַנד מדבר וואָס איז היינט באַקאַנט אלס אל-לידזשאַ (اللجاة) אין סיריע. די לאַנדשאַפט פון אל-לידזשאַ באַשטייט הויפּטזעכליך פון גרויע, וואַלקאַנישע שטיינער מיט צעשפּרייטע פּלאַצן פון באַארבעטנדיקער ערד. טראַכאָניטיס איז געווען אַן אַדמיניסטראַטיווער דיסטריקט אונטער דער פּטאָלעמעאישער מלוכה, און איז שפּעטער געגעבן געוואָרן דורך קייסער אויגוסטוס צו הורדוס דער גרויסער אין ערשטן יאָרהונדערט פאר דער קריסטליכער צייט.


עטליכע געלערנטע האָבן געקלערט אַז די אידענטיפיקאַציע פון טראַכאָן/טראַכאָניטיס מיט אַרגוב איז אַ שפּעטערדיקע טייטשונג און שטימט נישט מיט די פריערדיקע היסטאָרישע מקורות{{הבהרה}}{{הערה|ענציקלאפעדיע יודאיקע, אנציקלופדיה מקראית.}}.
עס איז מעגליך אז עס האט זיך געפינען צווישן נהר על-רוקאד און נהר על-אַלאן. עס ווערט באשריבן אלס א "שטיינערדיגער הויפן," אדער א "אינזל" פון פעלדזן, בערך 30 מייל ביי 20 מייל, וואס העכערט זיך 20 אדער 30 פיס העכער די טאבעל-לאנד פון בשן. דער געגנט איז ווילד און גראָב, מיט פעלדזן און שפאלטן{{הערה|1=“[https://bible-history.com/naves/a/argob/dictionaries Argob Summary and Overview].” ''Bible Dictionaries at a Glance''. Naves Topical Bible Dictionary.}}.
 
פּאָרטער'ס "די ריזיגע שטעט פון בשן" (1865) באשרייבט אז "זעכציג באפעסטיגטע שטעט קענען נאך געפינען ווערן אין א שטח פון 308 קוואדראט מייל. די אַרכיטעקטור איז שווער און מאַסיוו. סאָלידע ווענט 4 פיס דיק, און שטיינער איינס אויף אַנדערן אָן צעמענט; די דעכער זענען ריזיגע פּלאַטן פון באַזאַלטישן פעלז, ווי אייזן; די טירן און טויערן זענען פון שטיין 18 אינטשעס דיק, פארזיכערט מיט שווערע ריגלען". ער דערמאנט אַז מען קען נאָך אַריינגיין אין א פאַרלאָזענער שטאָט און פאַרברענגען די נאכט אין א באקוועם הויז, ווייל פיל הייזער זענען נאָך "פערפעקט, ווי נאר נעכטן געענדיגט. די ווענט זענען פעסט, די דעכער אומגעריסן, און אפילו די פענסטער-רעדלען אין זייער פלאץ," וואס שטעלט פאר די אלטע ביישפילן פון היימישע ארכיטעקטור אין דער וועלט{{הערה|שם=פארטער|Porter, J. L. ''[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=njp.32101066129931 The Giant Cities of Bashan and Syria’s Holy Places]''. London: Nelson, 1865.}}.
 
דאָס וואָרט "'''חֶבֶל'''", איבערגעזעצט אלס "געגנט" אָדער "סטריפּ", מיינט ערשטנס א ליניע אדער שטריק, דערנאך א מעסטן-ליניע, און שפּעטער דער טייל וואס איז געמאסטן געווארן. דאס ווארט באגלייט "אַרְגּוֹב" אין יעדן פאל וואו עס ווערט דערמאנט אזוי (אין די פיר פאלן וואס באציען זיך צו דער געגנט), וואס האט געפירט פיל צו טראכטן אז עס האנדלט זיך וועגן א דיסטריקט מיט זייער קלארע גרעניצן{{הערה|[https://www.biblestudytools.com/dictionary/argob/ Argob Meaning - Bible Definition and References]}}.


==עטימאָלאָגיע און באדייטונג פונעם נאָמען==
==עטימאָלאָגיע און באדייטונג פונעם נאָמען==

נאוויגאציע מעניו