אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אריוך"

אריוך (זעט מקור)

רעוויזיע פון 02:42, 7 יולי 2025

2,464 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 4 חדשים

ק

הגהה

וויזועלוויקיטעקסט

שווערמער

מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן

3,951

רעדאגירונגען

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
-{{דרעפט
+{{דעסקריפציע|קעניג פון אֶלָּסָר דערמאנט אין בראשית פרק יד}}
-| געענדיגט = יא
+[[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px|ממוזער|שמאל|[[אברהם]] באזיגט די פיר קעניגן, אילוסטראציע פון [[אנטאניא טעמפעסטא]], יאר 1613]]
-}}{{דעסקריפציע|קעניג פון אֶלָּסָר, פון די פיר קעניגן קעגן אברהם}}[[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px|ממוזער|שמאל|[[אברהם]] באזיגט די פיר קעניגן, אילוסטראציע פון [[אנטאניא טעמפעסטא]], יאר 1613]]
+'''אַרְיוֹךְ''' ווערט דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד}} אלס דער [[קעניג]] פון אלסר וואס האט אנטיילגענומען ביי דער מלחמה אין עמק השידים. די פיר קעניגן, אמרפל, אריוך, כדרלעמר, און תדעל האבן זיך פאראייניגט צו אונטערדריקן אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן ווידערגעשפעניגט אין כדרלעמר אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]].
-'''אַרְיוֹךְ''',  איז א [[קעניג]] פון אֶלָּסָר דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד}} אלס [[מלחמת המלכים|אליאירט מיט דריי אנדערע קעניגן]], אונטעררדריקנדיג אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן געמאכט א בונד צו ווידערשפעניגן אין די קעניגן פון [[מעסאפאטאמיע]], אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]].
+==אידענטיטעט==
-==זיין נאמען און אפשטאם==
+דער נאמען 'אַרְיוֹךְ' ווערט געזען אלס א [[חורים|חורי]]שער, לינגוויסטיש פאראלעל צו 'אַריוואוק' אדער 'אַריאוק' וואס ערשיינט אין די בריוו פון [[מארי]] און מינוזי אין די צייטן פון כאמוראבי, וועלכע ווערט אידענטיפיצירט מיט אמרפל. די נעמען זענען זעלטן אין קיילשריפט אויפשריפטן, און ערשיינט נישט נאך דער צווייטער יאר-טויזנט פצ"ר{{הערה|[[#ארצי|ארצי]], 1993}}. אנדערע האלטן עס אלס אן אינדיאנער-איראנער נאמען 'אַריאַאוקאַ', האבנדיג די 'אַריאַ' שטאם דערין{{הערה|[[#מייזלר|מייזלר]], אריוך; רן צדוק, '''עולם התנ"ך: דניאל''', תל אביב, דוידזון עתי, [[1997]], עמ' 33.}}.
-די מקור פון נאמען אריוך איז א [[חורים|חורי]]שער, און ער ענדלט צו די נעמען וואס ערשיינען אין די פאפירן פון [[מארי]]. דאס נאמען איז נישט טרעפליך אין ערשיינט אפאר מאל אין [[כתב יתדות]]{{הערה|שם=hebrewRTL-a|[[פנחס ארצי]], '''עולם התנ"ך: בראשית''', תל אביב, דוידזון עתי, [[1993]], עמ' 103.}}. די נאמען [[אריוך (דניאל)|אריוך]] ערשיינט אויך אין [[דניאל]] און זיין שטעלע איז דער הויפט קעכער פון [[נבוכדנאצר (2)|נבוכדנאצר]]. פארהאן פארשער וואס אידענטיפיצירן אריוך מיט [[וארד-סין]], ברודער פון [[רים-סין דער ערשטער]], וואס איז אויך באקאנט אלס '''ארי-אקו''' (Eri-aku){{הערה|[http://www.sacred-texts.com/ane/mba/mba17.htm {{כ}}''Myths of Babylonia and Assyria - The Golden Age of Babylonia''].}}.
-לויט רן צדוק איז די מקור פונעם נאמען אן [[איראן|איראנישער]]{{הערה|שם=hebrewRTL-b|רן צדוק, '''עולם התנ"ך: דניאל''', תל אביב, דוידזון עתי, [[1997]], עמ' 33.}}.
+דאס לאנד אֶלָּסָר ווערט געטייטשט אין תרגום יונתן אויף {{תנ"ך|בראשית|יד|א|אן=פרק}} אלס 'תַלְסַר', ענליך צו די תרגום אויף "תְּלַאשָּׂר" אין {{תנ"ך|מלכים ב|יט}}, וועלכע ווערט אידענטיפיצירט מיט טיל-אַשורי וואס איז געווען צו מזרח דעם חדקל, און טייל פארשער האלטן אז דאס איז אלסר{{הערה|שם=מייזלסר|[[#מייזלר|מייזלר]], אלסר}}. אין דער מגילה פאר בראשית פון קומראן ערשיינט 'כפתוך', ווארשיינליך כפתור וואס איז קאַפאָדעקיע{{הערה|{{אוצר החכמה|יהודה קיל|תנ"ך עם פירוש דעת מקרא|154878|באנד=א|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנ"ז|מו"ל=מוסד רב קוק|עמ=שסב}}}}<ref>{{Cite book|title=The Genesis Apocryphon of Qumran Cave 1 (1Q20): A Commentary|last=Fitzmyer|first=Joseph|publisher=Editrice Pontifico Istituto Biblico|year=2004|isbn=8876533184|location=Rome|pages=232}}</ref>. פארשער אידענטיפיצירן אֶלָּסָר מיט לארסא אין דרום מעסאָפאָטאַמיע, אנדערע אידענטיפיצירן עס  אדער מיט אילאַנסוראַ נעבן חרן וואס ווערט דערמאנט אין די בריוו פון מארי{{הערה|שם=מייזלסר}}. דער רמב"ן ברענגט פון מדרש רבה אז אלסר איז מדי, אדער עכ"פ א רמז דערויף.
-מאנכע אידענטיפיצירן אֶלָּסָר מיט [[לרסה]], א קעניגרייך וואס האט עקזיסטירט אין די שטאט אנפאנג די [[2'טע יארטויזנט בעפ"צ]] און געפינט זיך אין די דרום טייל פון מעסאפאטאמיא, אנדערע אידענטיפיצירן אלסר מיט [[אל-נצורה]] וואס איז נאנט צו [[חרן]]{{הערה|שם=hebrewRTL-c|[[פנחס ארצי]], '''עולם התנ"ך: בראשית''', תל אביב, דוידזון עתי, 1993, עמ' 104.}}.
-דער [[רמב"ן]] אין זיין פירוש אויף בראשית י"ד ערקלערט אז {{ציטוטון|אריוך מלך אלסר, זו מדי}}, ווידעראום [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אין זיין ספר "[[קדמוניות היהודים]]", אז אריוך איז געווען אן [[אשור]]'ישער קריגס-מיניסטער וועלכער איז געשיקט געווארן מיט דריי אנדערע קריגס-מיניסטארן פאר א שטראף קאמפיין אין כנען; צוזאמען האבן זיי בארויבט [[סיריע]] און אונטערטעניגט די קעניגן פון [[סדום]] און אומגעגנט וועלכע האבן ווידערשפעניגט אין אשור{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|א|ט}}}}.
+עס פלעגט זיין אנגענומען צו אידענטיפיצירן אריוך מיט [[ואראד-סין]] אדער [[רים-סין]] די קעניגן פון לארסא, וועלכע האבן געהאט דעם צונאמען 'אריאַקו' (Eri-aku){{הערה|כיוון=שמאל|Pinches, Theophilus (1908). [https://archive.org/details/cu31924005788256/page/218/mode/1up?view=theater The Old Testament In the Light of The Historical Records and Legends of Assyria and Babylonia] (third ed.). London: Society for Promoting Christian Knowledge. pp. 218–220.}}, אבער היינטיגער פארשער ווארפן אפ דעם פארשלאג{{הערה|[[#מייזלר|מייזלר]], אריוך}}. טייל האלטן אז אריוך אין אַריאוק וואס ווערט דערמאנט אין די בריוו פון מארי אן אן אונטערטאַנער פון זימרילים דער קעניג פון מארי{{הערה|כיוון=שמאל|Walton, John H., and Craig S. Keener. ''NRSV Cultural Backgrounds Study Bible: Bringing to Life the Ancient World of Scripture''. Zondervan, 2019. p. 39; K.A. Kitchen, ''On the Reliability of the Old Testament'' [OROT], William B. Eerdmans Publishing, 2003. p. 320; {{cite book |title=Memoriae Igor M. Diakonoff |last=Durand |first=Jean-Marie |publisher=Eisenbrauns |year=2005 |isbn=978-1-57506-123-8 |pages=59–69 |language=fr |editor-last=Kogan |editor-first=Leonid Efimovich |series=Babel und Bibel |volume=2 |chapter=De l’époque amorrite à la Bible: le cas d’Arriyuk |chapter-url=https://books.google.com/books?id=GQKCcOTftfwC&pg=PA59}}; {{cite book |title=The City of Babylon: A History, c. 2000 BC – AD 116 |last=Dalley |first=Stephanie |publisher=Cambridge University Press |year=2021 |isbn=9781107136274 |pages=319–320 |url=https://books.google.com/books?id=TMsvEAAAQBAJ&pg=PA319}} (פון ענגלישער וויקיפעדיע)}}. אויך ווערט פארגעשלאגן אז ער איז אריוואוק דער זון פון זימרילים{{הערה|[[#מייזלר|מייזלר]], זייט 804}}. [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אז די פיר קעניגן, אריינגערעכנט אריוך, זענען געווען [[אשור]]'ישער גענערעלער{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|א|ט}}}}.
 ==זעט אויך==
 * [[אמרפל]]
 * [[כדרלעומר]]
 * [[תדעל]]
 ==צו ליינען מער ==
-* צבי אדר, '''ספר בראשית: מבוא לעולם המקראי''', תל אביב, ב. צ'יריקובר-מוציא לאור, 1971, עמ' 47 - 44.
+* צבי אדר, '''ספר בראשית: מבוא לעולם המקראי''', תל אביב, 1971, זייטן 47 - 44.
+*{{אנקער|ארצי|פנחס ארצי, '''עולם התנ"ך: בראשית''', תל אביב, 1993, זייטן 103-104.}}
+*{{אנקער|מייזלר|בנימין מייזלר, "אלסר", "אריוך", '''אנציקלופדיה מקראית''' א, עמודים 367 (אלסר), 564 (אריוך), און 804.}}
 ==רעפערענצן==
 {{רעפערענצן}}
 [[קאַטעגאָריע:גוי'אישע קעניגן אין תנ"ך]]
 [[קאַטעגאָריע:פרשת לך לך]]
 [[קאַטעגאָריע:מלחמת המלכים]]
 [[he:אריוך]]