אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:צען מכות"

1,155 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 8 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 72: שורה 72:


==באדייטונג און טעאלאגיע==
==באדייטונג און טעאלאגיע==
די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאנסטראציע פון ג-ט'ס מאכט און הערשאפט איבער דער נאטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער באהאנדלונג פון די אידישע שקלאפן, און נישט לאזן די בני ישראל פריי נאך ג-ט'ס באפעל.
די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאנסטראציע פון ג-ט'ס מאכט און הערשאפט איבער דער נאטור, אז זיי זאלן קענען דערציילן די ניסים פאר זייערע קינדער און קינדס-קינדער{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|ב}}}}.
יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן געטשקע. למשל, דער נילוס איז געווען א געץ, און די מכה פון בלוט האט דעמאנסטרירט אז ער איז נישט קיין געטליכע באשעפעניש{{מקור}}.


יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן געטשקע. למשל, דער נילוס איז געווען א געץ, און די מכה פון בלוט האט דעמאנסטרירט אז ער איז נישט קיין געטליכע באשעפעניש{{מקור}}.
די מכות האבן אויך געדינט אלס א שטראף פאר די מצריים פאר זייער באהאנדלונג פון די אידישע שקלאפן, און נישט לאזן די בני ישראל פריי נאך ג-ט'ס באפעל.


אויף די ווערטער פון יתרו, "{{מנוקד|כִּי בַדָּבָר אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם}}" ({{תנ"ך|שמות|יח|יא}}), זאגט דער גמרא: "בקדירה שבישלו בה נתבשלו" (די מצריים זענען געקאכט געווארן אינעם טאפּ אין וואס זיי האבן געקאכט אנדערע; {{בבלי|סוטה|יא|א}}), דהיינו, די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", די שטראף איז געווען אין די זעלבע טערמינען ווי די רשעות וואס די מצריים זענען באגאנגען קעגן די אידן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}, זעט דארט באריכות. זעט {{תנחומא|וארא}} (אויף שמות י, כ"א) פאר אַן ענליכן הסבר.}}:
אויף די ווערטער פון יתרו, "{{מנוקד|כִּי בַדָּבָר אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם}}" ({{תנ"ך|שמות|יח|יא}}), זאגט דער גמרא: "בקדירה שבישלו בה נתבשלו" (די מצריים זענען געקאכט געווארן אינעם טאפּ אין וועלכן זיי האבן געקאכט אנדערע){{הערה|{{בבלי|סוטה|יא|א}}}}, דהיינו, די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", די שטראף איז געווען אין די זעלבע טערמינען ווי די רשעות וואס די מצריים זענען באגאנגען קעגן די אידן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}, זעט דארט באריכות. זעט {{תנחומא|וארא}} (אויף שמות י, כ"א) פאר אַן ענליכן הסבר.}}:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
שורה 110: שורה 111:


==סטרוקטור און מוסטערן==
==סטרוקטור און מוסטערן==
עס ווערט באמערקט אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{הערה|רלב"ג}}.
עס זענען פארהאן פארשידענע אופנים ווי מפרשים טיילן איין און פארשטייען די סדר און די מוסטערן אין די צען מכות.
 
[[רלב"ג]] ווייזט אָן אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|ב|מפרש=רלב"ג תועלות}}}}.


מיליטער טאקטיקן: ווי ביי א באלאגערונג, האבן זיך די מכות אנגעהויבן דורך אפּשניידן די וואסער פארזארגונג פון די מצריים (דם), נאכגעפאלגט דורך הויכ אומרוען (צפרדע), שיסן פיילן (כינים), און אזוי ווייטער{{הערה|{{תנחומא|בא|ד}}, טיילווייז ציטירט אין {{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רש"י}}}}.
מיליטער טאקטיקן: ווי ביי א באלאגערונג, האבן זיך די מכות אנגעהויבן דורך אפּשניידן די וואסער פארזארגונג פון די מצריים (דם), נאכגעפאלגט דורך הויכ אומרוען (צפרדע), שיסן פיילן (כינים), און אזוי ווייטער{{הערה|{{תנחומא|בא|ד}}, טיילווייז ציטירט אין {{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רש"י}}}}.


אין דער פסח הגדה ווערט דערמאנט רבי יהודה'ס סימנים, '''דצ"ך עד"ש באח"ב''', ווי א גרינגערע וועג צו געדענקען די רייען פון די צען מכות. די דאזיגע סימנים האבן אינספּירירט פיל מפרשים צו זוכן מוסטערן און פארשטיין די אָרדענונג פון די מכות{{הערה|[https://alhatorah.org/Patterns_in_the_Plagues/1/he חלוקת המכות], על התורה וועבזייטל}}.
אין דער פסח הגדה ווערט דערמאנט רבי יהודה'ס סימנים, '''דצ"ך עד"ש באח"ב''', ווי א גרינגערע וועג צו געדענקען די רייען פון די צען מכות{{הערה|אויך אין {{ספרי|1=דברים|4=שא}}, מדרש תנאים דברים כ"ו.}}. די דאזיגע סימנים האבן אינספּירירט פיל מפרשים צו זוכן מוסטערן און פארשטיין די אָרדענונג פון די מכות{{הערה|[https://alhatorah.org/Patterns_in_the_Plagues/1/he חלוקת המכות], על התורה וועבזייטל}}.
 
[[רבי יהודה הלוי]] האלט אז עס איז א פּראָגרעסיע דורך פּאָרן פון מכות, פון וואסער צו הימל: דם און צפרדע זענען געקומען פון וואסער, כינים און ערוב פון דער ערד, דבר און שחין פון דער לופט, ברד און ארבה געבראכט דורך ווינט, און די לעצטע צוויי (חושך און בכורות) זענען געקומען פון הימל{{הערה|ציטירט דורך {{תנ"ך|שמות|ט|א|מפרש=אבן עזרא}}}}.


==משה און אהרן'ס ראלע==
==משה און אהרן'ס ראלע==