בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,410
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|צען קאטאסטראפן געברענגט דורך גאט אויף מצרים אין דער געשיכטע פון יציאת מצרים}} | |||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
[[טעקע:Golden Haggadah - Plagues of Egypt.jpg|קליין|די מכות פון צפרדע, כינים, ערוב און דבר אין די גאלדענע הגדה.]] | [[טעקע:Golden Haggadah - Plagues of Egypt.jpg|קליין|די מכות פון צפרדע, כינים, ערוב און דבר אין די גאלדענע הגדה.]] | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
[[טעקע:The second and the third plagues.jpg|קליין]] | [[טעקע:The second and the third plagues.jpg|קליין]] | ||
[[טעקע:The sixth and the seventh plagues.jpg|קליין]] | [[טעקע:The sixth and the seventh plagues.jpg|קליין]] | ||
די '''צען מכות''' זענען | די '''צען מכות''' זענען א סעריע פון צען [[נס|ניסים]]'דיגע קאטאסטראפעס וואס דער אויבערשטער האט געברענגט אויף [[אוראלט מצרים|מצרים]], ווי עס ווערט דערציילט אין דער תורה, כדי צו צווינגען [[פרעה|פּרעה]] צו לאזן די אידישע קינדער אוועק פון שקלאפעריי, נאך וואס ער האט נישט געוואלט צוהערן צום אויבערשטנ'ס באפעל, דורך זיין שליח [[משה]], זיי ארויסצולאזן פון לאנד. נאר די לעצטע מכה, [[מכת בכורות]], האט צוגעפירט צום פריילאזן די אידן און צו [[יציאת מצרים]]. | ||
די צען מכות זענען געשילדערט אין | די צען מכות זענען געשילדערט אין [[ספר שמות]], ספּעציפיש אין די סידרות [[פרשת וארא|וארא]] און [[פרשת בא|בֹּא]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד}}–יב, לו}}. זיי ווערן אויך קורץ אויסגערעכנט אין צוויי קאַפּיטלען פון תהלים{{הערה|{{תנ"ך|תהלים|עח|מג|נא}}; {{תנ"ך|תהלים|קה|כז|לו}}}}. דער מדרש און שפּעטערע מפרשים לייגן צו נאך מער פּרטים און איינבליק, און מאָלן אראפּ א לעבעדיג בילד פונעם כאאס וואס האט באהערשט דאס לאנד. | ||
די צען מכות האבן געשלאגן נאר די מצרים, טראץ וואס זיי האבן געוואוינט נעבן די אידן (אזוי האלטן רוב מפרשים. אבער לויטן [[אבן עזרא]] האבן אויך די אידן געליטן ביי די ערשטע דריי מכות, דער [[אבי עזר]] האלט אז דאס זענען נישט די ווערטער פונעם אבן עזרא, נאר א תלמיד טועה האט דאס אריינגעלייגט). | די צען מכות האבן געשלאגן נאר די מצרים, טראץ וואס זיי האבן געוואוינט נעבן די אידן (אזוי האלטן רוב מפרשים. אבער לויטן [[אבן עזרא]] האבן אויך די אידן געליטן ביי די ערשטע דריי מכות, דער [[אבי עזר]] האלט אז דאס זענען נישט די ווערטער פונעם אבן עזרא, נאר א תלמיד טועה האט דאס אריינגעלייגט). | ||
==ליסטע פון די מכות== | |||
אין [[הגדה של פסח]] ערשיינט א ליסטע פון די צען מכות מיט ספּעציעלע נעמען: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דֶּבֶר, שחין, ברד, ארבה, חושך און מכת בכורות. אין הגדה ערשיינט אויך א [[סימנים (ש"ס)|סימן]] צו געדענקען די מכות דורך זייערע [[ראשי תיבות]]: דצ"ך עד"ש באח"ב. | אין [[הגדה של פסח]] ערשיינט א ליסטע פון די צען מכות מיט ספּעציעלע נעמען: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דֶּבֶר, שחין, ברד, ארבה, חושך און מכת בכורות. אין הגדה ערשיינט אויך א [[סימנים (ש"ס)|סימן]] צו געדענקען די מכות דורך זייערע [[ראשי תיבות]]: דצ"ך עד"ש באח"ב. | ||
#'''דם''' - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער־קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]]. דאס האט אומגעברענגט פיש און געשאפן א שרעקליכע שטינק. | |||
#דם - בלוט: דער [[נילוס]] טייך און אלע וואסער־קוואלן אין מצרים זענען פארוואנדלט געווארן אין [[בלוט]]. דאס האט אומגעברענגט פיש און געשאפן א שרעקליכע שטינק. | #'''צפרדע''' - פרעש: א גרויסע צאל פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און האבן איבערגעפילט גאנץ מצרים. דון יצחק אברבנאל, ציטירנדיג פון רבינו חננאל, זאגט אז צפרדע איז נישט געווען קיין פרעש, נאָר קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. | ||
#צפרדע - פרעש: א גרויסע צאל פרעש זענען ארויסגעקומען פון נילוס און האבן איבערגעפילט גאנץ מצרים. דון יצחק אברבנאל, ציטירנדיג פון רבינו חננאל, זאגט אז צפרדע איז נישט געווען קיין פרעש, נאָר קראָקאָדילן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|כו|מפרש=אברבנאל}}}}. | #'''כינים''' - לייז: שטויב איז פארוואנדלט געווארן אין לייז וואס האבן באפאלן מענטשן און בהמות אין גאנץ לאנד. | ||
#כינים - לייז: שטויב | #'''ערוב''' - ווילדע חיות: א געמיש פון ווילדע חיות האבן געשעדיגט די מצרים און זייערע בהמות. [[רשב"ם]] טייטשט ערוב אלס [[וואלף|וועלף]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רשב"ם}}}}. אין מדרש פארשטייט ערוב ווי שווארמען פון אינזעקטן{{הערה|{{רבה|שמות|יא|ג}}}}. | ||
#ערוב - ווילדע חיות: ווילדע חיות האבן געשעדיגט די מצרים און זייערע בהמות. [[רשב"ם]] טייטשט ערוב אלס [[וואלף|וועלף]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ח|יז|מפרש=רשב"ם}}}}. אין מדרש פארשטייט ערוב ווי שווארמען פון אינזעקטן{{הערה|{{רבה|שמות|יא|ג}}}}. | #'''דבר''' - פּעסט: א שווערע מגיפה האט געטויט א גרויסע צאל בהמות וואס האבן געהערט צו די מצרים. | ||
#דבר - פּעסט: א שווערע מגיפה האט | #'''שחין''' - אייטער-בלאטערן: ביי די מצרים און זייערע בהמות זענען ארויסגעקומען שווערע געשווירן וואס האבן געבראכט א סך ווייטאג און יסורים. | ||
#שחין - | #'''ברד''' - האגל: א שרעקליכער האגל געמישט מיט פייער האט געשלאגן פון הימל אויף מצרים און פארטיליגט פעלדער און ביימער, און אויך געטייט מענטשן און בהמות וואס זענען געווען אין פרייען. עס ווערט דערמאנט אז דער האגל איז געווען אַן אומגעווענליכע מישונג פון פייער און אייז. | ||
#ברד - האגל: א שרעקליכער | #'''ארבה''' - היישעריק: א ריזיגער שווארם היישעריק האט באפאלן און באדעקט גאנץ מצרים און אויפגעגעסן אלע פלאנצונגען וואס זענען געבליבן נאך דעם האגל, אריינגערעכנט די פעלדער און די פרוכט פון די ביימער. | ||
#ארבה - היישעריק: א ריזיגער שווארם היישעריק האט | #'''חושך''' - פינצטערניש: א טיפע און אומדורכזיכטיגע פינצטערניש האט באדעקט גאנץ מצרים פאר זעקס טעג{{הערה|1={{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}, אז מען האט גארנישט געקענט זען און זיך נישט רירן. אבער אין גושן, וואו די אידן האבן געוואוינט, איז געווען ליכט. עס ווערט דערמאנט אז די פינצטערניש האט געדינט צו באהאלטן דעם טויט פון די רשעים פון די אידן וואס האבן נישט געוואלט פארלאזן מצרים. | ||
#חושך - פינצטערניש: א טיפע און אומדורכזיכטיגע פינצטערניש האט באדעקט גאנץ מצרים פאר | #'''בכורות''' - טויט פון די בכורים: אין איין נאכט זענען געשטארבן אלע בכורים פון מצרים, פון מענטשן ביז בהמות, פון פּרעה'ס זון ביז צום בכור פון דעם געפאנגענעם אין טורמע. | ||
#בכורות - טויט פון די בכורים: אין איין נאכט זענען געשטארבן אלע בכורים, | |||
==באדייטונג און טעאלאגיע== | ==באדייטונג און טעאלאגיע== | ||
די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון גאט'ס מאכט איבער דער נאַטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער אפּזאג צו לאזן די אידן פריי. מפרשים ווייזן אז די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", וואס מיינט אז די שטראף האט געשטימט מיט די אכזריות וואס די מצריים זענען באגאנגען קעגן די אידן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}, זעט דארט באריכות. זעט {{תנחומא|וארא}} (שמות י, כ"א פאר אַן ענליכן הסבר.}}: | די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון גאט'ס מאכט איבער דער נאַטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער אפּזאג צו לאזן די אידן פריי. מפרשים ווייזן אז די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", וואס מיינט אז די שטראף האט געשטימט מיט די אכזריות וואס די מצריים זענען באגאנגען קעגן די אידן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}, זעט דארט באריכות. זעט {{תנחומא|וארא}} (אויף שמות י, כ"א) פאר אַן ענליכן הסבר.}}: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| שורה 66: | שורה 68: | ||
*{{ויקישיבה|מכות מצרים}} | *{{ויקישיבה|מכות מצרים}} | ||
== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | |||
{{ספר שמות}} | {{ספר שמות}} | ||
{{חג הפסח}} | {{חג הפסח}} | ||
[[קאַטעגאָריע:סיפורי ספר שמות]] | [[קאַטעגאָריע:סיפורי ספר שמות]] | ||
[[קאַטעגאָריע:יציאת מצרים]] | [[קאַטעגאָריע:יציאת מצרים]] | ||