אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:יוצרות"

745 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 8 חדשים
רעדאגירונג
(רעדאגירונג)
 
שורה 1: שורה 1:
'''יוצרות''' ווערן אנגערופן די פיוטים וואס מען זאגט דורכאויס דעם דאווענען אין באזונדערע געלעגנהייטן.  
'''יוצר''' (לשון רבים '''יוצרות''') איז דער נאמען פון די פיוטים-סעריע פון ברכת קריאת שמע. אפטמאל נוצט מען דאס אויך ווען מען רעדט פון די [[קרובות]]-פיוטים פון חזרת הש"ץ, אדער [[פיוטים]] אין אלגעמיין.  


אין דער קלאסישער תקופה פון פיוט, האט זיך דער טערמין '''׳יוצרות׳''' באצויגן בלויז צו דעם פיוטים-סעריע פון די ברכות קריאת שמע. אבער אין די שפעטערדיגע דורות האט מען אנגעהויבן רופן אלע פיוטים מיט'ן נאמען '''יוצרות'''. אויפ'ן נאמען פון דעם ערשטן סעריע פיוטים, ס'איז אויך מעגליך אז דאס איז צוליב וואס גאנץ תפילת שחרית פלעגט גערופן ווערן "תפילת יוצר". {{הערה|זע צום ביישפיל, רש"י תענית ב: ד"ה הראשון "המתפלל תפילת יוצר"; לויפער הערה 7}}. אדער  '''קרוב"ץ''' פארגרייזט פון '''קרובות''' דער פיוטים סעריע פון תפילה העמידה.


==היסטאריע==
==היסטאריע==
עס איז נישט קלאר די אומשטענדן וואס עס האט צוגעברענגט צו אנהויבן פארפאסן פיוטים, וואס זאלן דינען אלס אלטערנאטיוו אדער צוגאב צום נוסח התפילה. לויט איין ווערסיע איז דאס צוליב א גזירה וואס האט פארבאטן צו לערנען תורה, האט מען אריינגעלייגט מאמרים און הלכות אין די נוסח התפילה.  
אין דער קלאסישער תקופה פון פיוט, האט זיך דער טערמין '''׳יוצרות׳''' באצויגן בלויז צו דעם פיוטים-סעריע פון די ברכות קריאת שמע. אבער אין די שפעטערדיגע דורות האט מען אנגעהויבן רופן אלע פיוטים מיט'ן נאמען '''יוצרות'''. אויפ'ן נאמען פון דעם ערשטן סעריע פיוטים, ס'איז אויך מעגליך אז דאס איז צוליב וואס גאנץ תפילת שחרית פלעגט גערופן ווערן "תפילת יוצר". {{הערה|זע צום ביישפיל, רש"י תענית ב: ד"ה הראשון "המתפלל תפילת יוצר"; לויפער הערה 7}}. אדער  געוויסע מחברים וועלן אנרופן די פיוטים מיטן נאמען '''קרובץ''', וואס איז פארגרייזט פון '''קרובות''' דער פיוטים סעריע פון תפילה העמידה.
דער יוצר האט גענאסן פון גרויס צירקולאציע בעיקר אין דער צווייטער תקופה פון מזרח'דיגער פיוט, דורכאויס תקופת הגאונים.  


די פיוטים וועגן אנגערופן מיט נעמען, באזירט אויפ'ן ארט אינעם סדר התפילה וואו עס איז אריינגעשטעלט.
 
===יוצרות===
==אויסשטעל==
אריגינעל האט זיך דער טערמין ׳יוצרות׳ באצויגן צו דעם פיוטים-סעריע פון די ברכות קריאת שמע.
די פיוטים פון ברכות קריאת שמע זענען איינגעטיילט אין זיבן חלקים, און זיי ווערן אלע אנגערופן מיט'ן שם הכולל "'''יוצר'''" וואס איז אויך דער נאמען פונעם ערשטן טייל פון די סעריע; די ברכה פון [[יוצר אור]].
די פיוטים פון ברכות קריאת שמע זענען איינגעטיילט אין זיבן חלקים, און זיי ווערן אלע אנגערופן מיט'ן שם הכולל "'''יוצר'''" וואס איז אויך דער נאמען פונעם ערשטן טייל פון די סעריע; די ברכה פון [[יוצר אור]].


שורה 26: שורה 25:




דער יוצר האט גענאסן פון גרויס צירקולאציע בעיקר אין דער צווייטער תקופה פון מזרח'דיגער פיוט, דורכאויס תקופת הגאונים. פאראלעל צו די יוצרות, וואָס זענען געווען באשטימט פאר שחרית, זענען אויך אין דער צייט פארהאן פיוטים באשטימט צו באצירן די ברכות קריאת שמע פון [[מעריב]]. דער סארט פיוט האט אבער קיינמאל נישט ברייט אויסגענומען{{מקור}}.
פאראלעל צו די יוצרות, וואָס זענען געווען באשטימט פאר שחרית, זענען אויך אין דער צייט פארהאן פיוטים באשטימט צו באצירן די ברכות קריאת שמע פון [[מעריב]]. דער סארט פיוט האט אבער קיינמאל נישט ברייט אויסגענומען{{מקור}}.


===מערבית===
==מערבית==
א סעריע פיוטים אויף די ברכות קריאת שמע פון [[מעריב]], בעיקר פאר די יום-טוב'דיגע דאווענען.
די סעריע פיוטים אויף די ברכות קריאת שמע פון [[מעריב]], ווערט גערופן מערבית.  בעיקר פאר די יום-טוב'דיגע דאווענען.


די סעריע איז איינגעטיילט אויף זעקס חלקים:
די סעריע איז איינגעטיילט אויף זעקס חלקים:
די ערשטע צוויי פאר די צוויי ברכות בעפאר קריאת שמע ("המעריב ערבים", און "אוהב עמו ישראל"); דערנאך דריי פיוטים פאר די ברכה פון גאולה, וואס איז איינגעטיילט אין דריי טיילן (צוערשט צוויי פסוקים: "מי כמוכה"{{הערה|ספר שמות, קאפיטל ט"ו, פסוק י"א}} און " ה' ימלוך"{{הערה|ספר שמות, קאפיטל ט"ו, פסוק י"ח}} און דערנאך די ברכה פון "גאל ישראל"{{ביאור|אדער "צור ישראל וגואלו" לויט נוסח ארץ ישראל}}); און דערנאך א פיוט פאר די לעצטע ברכה ("השכיבנו").
די ערשטע צוויי פאר די צוויי ברכות בעפאר קריאת שמע ("המעריב ערבים", און "אוהב עמו ישראל"); דערנאך דריי פיוטים פאר די ברכה פון גאולה, וואס איז איינגעטיילט אין דריי טיילן (צוערשט צוויי פסוקים: "מי כמוכה"{{הערה|ספר שמות, קאפיטל ט"ו, פסוק י"א}} און " ה' ימלוך"{{הערה|ספר שמות, קאפיטל ט"ו, פסוק י"ח}} און דערנאך די ברכה פון "גאל ישראל"{{ביאור|אדער "צור ישראל וגואלו" לויט נוסח ארץ ישראל}}); און דערנאך א פיוט פאר די לעצטע ברכה ("השכיבנו").
==הלכה'דיגער פאלעמיק==
==הלכה און מנהג==
גענוי ווי ביי די [[קרובות]] האט אויך דאס זאגן יוצרות ביי ברכת קריאת שמע געשאפן אן הלכה'דיגער פאלעמיק, אויב דאס הייסט נישט קיין הפסק.
משנה מקום שאמרו להאריך..  


==ביאורים==
==ביאורים==
שורה 40: שורה 39:
==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
==רעפערענצן==