בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
|||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
=== צווייטע שלאכט קעגן בגריס === | === צווייטע שלאכט קעגן בגריס === | ||
ווען אנטיוכוס דערהערט, אַז זיין באליבטער גענעראַל ניקנור איז טויט, האָט ער געשיקט רופן זיין שני למלך, בגריס, און אים באַפוילן נעמען זיך צו די אידן מיט באַנייטע קרעפטן. האָט באַגריס ווידער איינגענומען ירושלים און געבראַכט אַהין טויט און פאַרוויסטונג. | |||
ער האט פארבאטן שבת, חודש, און מילה. די מגילה שילדערט עטליכע העראאישע געשיכטעס איבער דעם מסירת נפש פון די אידן אין יענע צייט: | |||
מען פלעגט שטראפן מיט'ן הענגען עלטערן וואס זענען געכאפט געווארן מל'ען זייער קינד. א פרוי וואס האט גע'מל'עט איר זון איז ארויף אויף די מויערן פון ירושלים און זיך אראפגעווארפן פונעם מויער אינאיינעם מיט איר זון צו זייער טויט. | |||
די פינף זין פון מתתיהו | |||
דאַן האָט געטראָפן, אַז אַ גרויסע מחנה פון טויזנטער אידן האָבן זיך באַהאַלטן אין אַ טיפער הייל און שטילערהייט האָבן זיי דאָרט אָנגעפירט זייער גאָטעס־דינסט. און ווען בגריס האָט זיך דערפון דערוואוסט, האָט ער גערופן צו די אידן אין דער טיפעניש און געזאָגט צו זיי: "קומט אַרויס צו אונז, וועלן מיר אייך געבען עסן פון אונזער ברויט און טרינקען פון אונזער וויין, און ווען איר וועט דאָס טאָן ווי מיר וועלן אייך הייסן, וועט איר לעבן בלייבן". אָבער די אידן האָבן זיך נישט אָפּגערופן. האָט באַגריס באַפוילן צו זיינע מענטשן אַרומצולייגן שטיקער האָלץ אַרום דעם הייל און דאָס אונטערצינדן. און אַזוי זענען טויזנטער אידישע מענער, פרויען און קינדער אומגעקומען פון פייער און דערשטיקט געוואָרן פון רויך. | |||
(אין טייל נוסחאות ווערט געברענגט נאך א מעשה איבער א שוועסטער פון די חשמונאים וואס האט איבערגערעדט אירע ברידער ארויסצוגיין קעגן די יוונים, ווען זיי האבן איר געוואלט נעמען צו בגריס דעם נאכט פון אירע חתונה.) | |||
דאַן האָבן זיך דערוועקט די פינף זין פון מתתיהו (וואָס האָבן געטראָגן דעם נאָמען חשמונאים, אָדער מכבים – מאַקאַבייער). זיי האָבן זיך אָנגענומען מיט קריגערישן מוט און אויפגענומען אַ שרעקלעכן קאַמף אַנטקעגן די אידישע שונאים, זיי האָבן צוזאַמענגעשטעלט גרויסע אידישע מחנות, וואָס האָבן געקעמפט מיט לייבן־מוט, ביז וואַנען זיי האָבן פאַרטיליגט די גריכישע חיילות. | |||
=== דריטע שלאכט קעגן בגריס === | === דריטע שלאכט קעגן בגריס === | ||
נאכ'ן נידערלאגע איז אנטיוכוס מחליט צו שיקן א ריזיגער מיליטער קעגן די אידן, וואס נעמט אריין רייטער און פארפאנצערטע עלעפאנטן. עטליכע מדינות העלפן צו די יוונים קעגן די אידן, זיי נעמען ווידער איין ירושלים, ברעכן אויף דרייצן פרצות אין דער סורג, האקן אפ די וואסער און צינדן אונטער דעם שטאט. מתתיהו און זיינע זים נעמען זיך צוזאמען אין מצפה גלעד, און פאסטן און דאווענען פאר הצלחה אין דער קריג. מתתיהו וואונטשט זיינע זין איידער זיי גייען ארויס. אנהייב שלאכט פאלט יהודה המכבי, מתתיהו קומט מיט זיינע זין אנשטאט אים. אלזער וועלכע האט פראבירט אומצוברענגען אן עלעפאנט ווערט גע'הרג'עט ווען ער ווערט דערטרונקען אין די געדערים פון א שטארבענדיגער עלעפאנט. די חשמונאים זיגן, זיי הרג'ענען בגריס, אנטיוכוס אנטלויפט אין שאנד, און נעמט זיך דאס לעבן אונטערוועגנס. | נאכ'ן נידערלאגע איז אנטיוכוס מחליט צו שיקן א ריזיגער מיליטער קעגן די אידן, וואס נעמט אריין רייטער און פארפאנצערטע עלעפאנטן. עטליכע מדינות העלפן צו די יוונים קעגן די אידן, זיי נעמען ווידער איין ירושלים, ברעכן אויף דרייצן פרצות אין דער סורג, האקן אפ די וואסער און צינדן אונטער דעם שטאט. מתתיהו און זיינע זים נעמען זיך צוזאמען אין מצפה גלעד, און פאסטן און דאווענען פאר הצלחה אין דער קריג. מתתיהו וואונטשט זיינע זין איידער זיי גייען ארויס. אנהייב שלאכט פאלט יהודה המכבי, מתתיהו קומט מיט זיינע זין אנשטאט אים. אלזער וועלכע האט פראבירט אומצוברענגען אן עלעפאנט ווערט גע'הרג'עט ווען ער ווערט דערטרונקען אין די געדערים פון א שטארבענדיגער עלעפאנט. די חשמונאים זיגן, זיי הרג'ענען בגריס, אנטיוכוס אנטלויפט אין שאנד, און נעמט זיך דאס לעבן אונטערוועגנס. | ||