אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אלעזר הקליר"

עס זענען נישטא קיין קראנטע ידיעות איבער זיין ביאגראפיע: לויט די ראשונים איז ער געווען איינער פון די [[תנאים]]. שפעטערדיגע פארשער ווילן אראפרוקן זיין צייט ביז צום ענדע פון דער תקופה וואס די [[ביזאנטישע אימפעריע]] האט געוועלטיגט אין ארץ ישראל און די ערשטע יארן פון די [[מוסלמענער]] הערשאפט אויף ארץ ישראל.

[[טעקע:יפתח ארץ לישע הסה"ב Add. 22413 עמוד 138א.jpg|קליין|דער פיוט אויף [[גשם]] פון [[שמיני עצרת]] פון קליר אין א [[מחזור]] כתב יד]]

די אפשטאם און די תקופה פון רבי אלעזר הקליר זענען נאך ביז היינט פארנעפלט. עס זענען נישט פארהאן קיין קראנטע באווייזן איבער זיין תקופה און ביאגראפיע, און עס זענען פארהאן עטליכע מיינונגען און השערות ארום דעם, דורכאויס א גרויסער צייט-אפשניט פון תקופות.

זיין וואוינארט איז געווען אין ארץ ישראל, דאס זעט מען פון זיינע מנהגים און נוסחאות. צום ביישפיל אין זיינע קרובות, איז ער כולל די ברכה פון את צמח דוד, צוזאמען מיט בונה ירושלים, ווי דער דעמאלטדיגער מנהג אין ארץ ישראל. אויך דערמאנט ער [[שמע ישראל]] ביי [[קדושה]].

אסאך [[ראשונים]] שרייבן אז רבי אליעזר האט געלעבט אין די צייטן פון די [[תנאים]]. [[רבינו תם]] איז מצדד אז ער איז דער תנא [[רבי אלעזר ברבי שמעון]], אויף וועמען דער [[מדרש]] זאגט אז ער איז געווען א דרשן און א "פייטן"{{הערה|נאמען=בעתס|{{בבלי|חגיגה|יג|א|מפרש=תוספות|ד"ה=ורגלי}}; תשבות רבינו תם, געברענגט אין [[שבלי הלקט]], {{שיתופתא|Shibbolei_HaLeket/28|סימן כח}}, אין [[מחזור ויטרי]], {{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Laws_of_Rosh_HaShanah/325|סי' שכה}}, און אין [[אור זרוע]], הלכות ק"ש {{שיתופתא|Ohr_Zarua,_Volume_I/19|סימן יט}}. אין פסקי הרא"ש, ברכות {{היברובוקס|2=פרק ה סימן כא|3=14308|page=179}} שטייט "יש אומרים שהיה תנא", זעט דארט אין מעדני יום טוב סק"ה}}. דער [[רשב"א]] שרייבט אז ער איז [[רבי אלעזר בן ערך]], לכאורה לויט אן אנדערע גירסא וואס ער האט געהאט אינעם מדרש{{הערה|נאמען=רשבא|{{היברובוקס|2=[[שו"ת הרשב"א]] חלק א'|3=14649|page=216|לינק טעקסט=תס"ט}}}}. די ראשונים טוען מיט דעם אפשלאגן די הלכה'דיגע טענות וואס זענען ארויפגעברענגט געווארן קעגן דאס פיוטים אינמיטן דאווענען{{הערה|נאמען=בעתס}}{{הערה|נאמען=רשבא}}.

אויך [[רבי חיים וויטאל]] ברענגט אין שער הכוונות אז ער האט געהערט אין נאמען פון זיין רבי'ן דער [[אר"י]] אז דער קליר איז רבי אלעזר בר' שמעון{{הערה|{{ספריא|2=שער הכוונות|3=Sha'ar_HaKavanot%2C_Sermons_on_Aleinu_and_the_Prayer_Formula.1.1|4=דרושי עלינו לשבח ונוסח התפילה,  א׳|5=ניין}}}}. דער [[יעב"ץ]] ברענגט אין נאמען פון אר"י אז ער איז געווען א [[גלגול נשמות|גלגול]] פון ר' אלעזר ברבי שמעון{{הערה|קולן של סופרים (חגיגה יג.) דער [[חיד"א]] ברענגט עס אין זיין נאמען, אין מחזיק ברכה או"ח קיב, יג}}. דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מנחת אלעזר]] באמערקט אבער אז פון דער לשון האר"י איז משמע אז עס איז יא ממש ער{{הערה|שו"ת מנחת אלעזר, סימן יא}}.

עס זענען אבער פארהאן אנדערע ראשונים וואס ברענגען אים אראפ אלס איינער פון די פריערדיגע פייטנים און דערמאנען נישט אז ער איז געווען א תנא{{הערה|{{היברובוקס|2=שו"ת [[רבינו גרשום מאור הגולה]]|3=20241|page=60|לינק טעקסט=סימן א'}}; {{היברובוקס|2=ספר הפרדס הגדול לרש"י|3=37691|page=63|לינק טעקסט=סימן קעד}}}}. אזוי האבן אויך הויפטזעכליך אנגענומען די ראשונים וואס קריטיקירן זיינע פיוטים{{הערה|שם=אבע|{{תנ"ך|קהלת|ה|א|מפרש=אבן עזרא}}}}.

אנדערע לייגן צו א ראיה פון דעם וואס ער ברענגט אויך פון שפעטערדיגע מדרשים.{{מקור}}

[[טעקע:El'azar Hakalir TA.jpg|קליין|א גאס אין [[תל אביב]] אויפ'ן נאמען פון רבי אלעזר הקליר]]

אין דער תקופה פון [[השכלה]] האבן חוקרים שטארק גענויגט צו פארשפעטערן זיין צייט, און זיי האבן געוואלט זאגן אז ער איז פונעם [[10טער יארהונדערט]] אדער דעם [[11טער יארהונדערט|11'טן]], און האט לויט זיי געוואוינט אין [[איטאליע]], און עס זענען געווען וועלכע האבן אידענטיפיצירט זיין וואוינארט אין [[קליארי]] (Cagliari){{הערה|זעט {{אוצר החכמה|[[שלמה יהודה ראפאפארט]]|תולדות גדולי ישראל|643986|page=24|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"ך}}}}.

למעשה זענען די דיעות שפעטער באצייכנט געווארן אלס אומריכטיגע, וויבאלד די פיוטים פון קליר ווערן יא דערמאנט אויך דורך פריערדיגע גאונים, צווישן זיי [[רב סעדיה גאון]]{{הערה|[[רב סעדיה גאון]], {{היברובוקס|2=זכרון לראשונים וגם לאחרונים|3=32264|page=51|קעפל=הקדמת ספר האגרון|מקום הוצאה=פעטערבורג|שנת הוצאה=תרנ"ב|מו"ל=אברהם אליהו הרכבי|עמ=נ}}; זעט אויך דארט אין {{היברובוקס|2=הוספה ראשונה|3=32264|page=110|עמ=קט}}}}, און [[רב נטרונאי גאון]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רב נטרונאי גאון|חמדה גנוזה - תשובות הגאונים (תרכ"ג)|105837|page=29|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תרכ"ג}}, אויך געברענגט אין שבלי הלקט, {{שיתופתא|Shibbolei_HaLeket/28|סימן כח}}}}, דעריבער איז דאס נישט מעגליך{{הערה|זעט אויך תשובה פון [[רבי אפרים זלמן מרגליות]]: {{אוצר החכמה|2=סדר עבודת ישראל|3=610159|page=506|קעפל=תשובת רבי אפרים זלמן מרגליות|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשע"ח}}}}.

די חוקרים האבן באקומען מער אינפארמאציע איבער דער קלר מיט'ן אנטדעקן די [[קאירא גניזה]], וועלכע האט אנטהאלטן פיל פון קליר'ס פיוטים, אויך אזוינע וואס זענען נישט געווען באקאנט ביז היינט. אין די פיוטים זעט מען אז ער האט זיך געפירט מיט די שפעטערדיגע מנהגים פון א"י וואס זענען געווען מער נוטה צו מנהג בבל. אין [[מערבית]] אויף [[ראש השנה]] וואס פאלט אויס אום [[שבת]] האט ער צוגעענדיגט ביי 'ברכת גאולה' אזוי ווי די בבלי'שע חתימה 'גאל ישראל',  אנשטאט נוסח ארץ ישראל צו ענדיגן 'צור ישראל וגואלו'{{הערה|זעהט פליישער, 'פיוט על סדרי התקיעה', [[תרביץ]] שנה נ"ד חוברת א', הערה 14.}}, און ווי עס זעט אויס האט ער באזירט זיינע פיוטים אויף די סדר פון [[קריאת התורה]] וואס מען ענדיגט די תורה איינמאל א יאר, אנשטאט איין מאל אין דריי יאר ווי עס איז געווען איינגעפירט אין ארץ ישראל{{הערה|זעהט אויך: חיים סיימונס, "הבדלים בקריאת הפרשיות בין בני א"י ובין בני חו"ל", '''[[סיני (כתב עת)|סיני]]''' קו (1990), זייט לד}}.