אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "עזה פאס"

2 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 11 חדשים
ק
שורה 75: שורה 75:
<!-- [[טעקע:PartitionPlan1947.PNG|קליין|[[פאראייניגטע פעלקער צעטיילונג פלאן פאר פאלעסטינע|UN צעטיילונג פלאן]] פון 1947, וואו די עזה פאס און די שטחים ארום ווערן צוגעטיילט צום אראבישן לאנד]] -->
<!-- [[טעקע:PartitionPlan1947.PNG|קליין|[[פאראייניגטע פעלקער צעטיילונג פלאן פאר פאלעסטינע|UN צעטיילונג פלאן]] פון 1947, וואו די עזה פאס און די שטחים ארום ווערן צוגעטיילט צום אראבישן לאנד]] -->
[[טעקע:Gaza Strip (997008872774105171).jpg|קליין|הייזער אין עזה פּאס אין 1956]]
[[טעקע:Gaza Strip (997008872774105171).jpg|קליין|הייזער אין עזה פּאס אין 1956]]
זינט דער [[16'טער יארהונדערט]] איז די עזה פאס, ווי גאנץ [[ארץ ישראל]], געווען קאנטראלירט דורך דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]]. אין 1906 האבן די אטאמאנער און די [[בריטישע אימפעריע]] אוועקגעשטעלט דעם דרום-גרעניץ צווישן ארץ ישראל און [[עגיפטן]] ביי [[רפיח]]{{הערה|{{צ-בוך|נאמען=ארץ הנגב אדם ומדבר|מו"ל=הוצאת [[משרד הביטחון]]|שנת הוצאה=1979|עמ=369–370|עריכה=אבשלום שמואלי, יהודה גרדוס}}.}}. נאך די נידערלאגע פון דער אטאמאנישער אימפעריע אין דער [[ערשטער וועלט מלחמה]] (1914–1918), איז די עזה געגנט געווארן א טייל פונעם [[בריטישער מאנדאט]] פון [[פאלעסטינע]], נאך וואס עגיפטן האט צוריקגעוויזן די בריטישע פרואוו איר איבערצוגעבן די פירערשאפט{{הערה|1={{צ-זשורנאל|James Kraska|Rule Selection in the Case of Israel's Blockade of Gaza:Law of Naval Warfare or Law of Sea?|M.N. Schmitt, Louise Arimatsu, Tim McCormack (eds.,) Yearbook of International Humanitarian Law|עמ=367–395, 387|מו"ל=Springer Science & Business Media|קישור=https://books.google.com/books?id=hYiIWVlpFzEC&pg=PA387}}.|כיוון=שמאל}}. אידן האבן דורכאויס די היסטאריע כסדר צייטנווייז געוואוינט אין עזה ביז די [[תרפ"ט ראיאטן]], ווען זיי זענען ארויסגעצוואונגען געווארן צוליב די ווילדע אומרוען דורך די אראבער, ווען נאנט צו 135 זענען אומגעקומען, און די בריטן האבן פארבאטן אידן צו וואוינען אין עזה, צו לינדערן די אנגעצויגנקייט און בארואיגן די אראבער. אין 1946 איז ווידער געגרינדעט געווארן [[קיבוץ]] כפר דרום דורך עטליכע אידן, כדי צו פארמיידן די בריטן פון אפּטיילן דעם [[נגב]] פון דער אידישער מדינה{{הערה|{{על המשמר|י ז לוריא|אמר־קה תובעת: עקבה לערבים|19471119|4}}.}}.
זינט דער [[16'טער יארהונדערט]] איז די עזה פאס, ווי גאנץ [[ארץ ישראל]], געווען קאנטראלירט דורך דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]]. אין 1906 האבן די אטאמאנער און די [[בריטישע אימפעריע]] אוועקגעשטעלט דעם דרום-גרעניץ צווישן ארץ ישראל און [[עגיפטן]] ביי [[רפיח]]{{הערה|{{צ-בוך|נאמען=ארץ הנגב אדם ומדבר|מו"ל=הוצאת [[משרד הביטחון]]|שנת הוצאה=1979|עמ=369–370|עריכה=אבשלום שמואלי, יהודה גרדוס}}.}}. נאך די נידערלאגע פון דער אטאמאנישער אימפעריע אין דער [[ערשטער וועלט מלחמה]] (1914–1918), איז די עזה געגנט געווארן א טייל פונעם [[בריטישער מאנדאט]] פון [[פאלעסטינע]], נאך וואס עגיפטן האט צוריקגעוויזן די בריטישע פרואוו איר איבערצוגעבן די פירערשאפט{{הערה|1={{צ-זשורנאל|James Kraska|Rule Selection in the Case of Israel's Blockade of Gaza:Law of Naval Warfare or Law of Sea?|M.N. Schmitt, Louise Arimatsu, Tim McCormack (eds.,) Yearbook of International Humanitarian Law|עמ=367–395, 387|מו"ל=Springer Science & Business Media|קישור=https://books.google.com/books?id=hYiIWVlpFzEC&pg=PA387}}.|כיוון=שמאל}}. אידן האבן דורכאויס די היסטאריע כסדר צייטנווייז געוואוינט אין עזה ביז די [[תרפ"ט ראיאטן]], ווען זיי זענען ארויסגעצוואונגען געווארן צוליב די ווילדע אומרוען דורך די אראבער, ווען נאנט צו 135 זענען אומגעקומען, און די בריטן האבן פארבאטן אידן צו וואוינען אין עזה, צו לינדערן די אנגעצויגנקייט און בארואיגן די אראבער. אין 1946 איז ווידער געגרינדעט געווארן [[קיבוץ]] כפר דרום דורך עטליכע אידן, כדי צו פארמיידן די בריטן פון אפּטיילן דעם [[נגב]] פון דער אידישער מדינה{{הערה|{{על המשמר|י. ז. לוריא|אמריקה תובעת: עקבה לערבים|19471119|4}}.}}.


אין נאוועמבער 1947 האָט די אלגעמיינע פארזאמלונג פון די [[פאראייניגטע פעלקער]] (יו-ען) אָנגענומען א פּלאן פאַר דער אראביש-אידישער [[פאראייניגטע פעלקער צעטיילונג פלאן פאר פאלעסטינע|צעטיילונג פון פּאלעסטינע]], אונטער וועלכן מען זאל צוטיילן די געגענט ארום [[עזה]] און א שטח פון ארומיגע טעריטאריע דורכאויס דעם ים־ברעג, פון [[יבנה]] ביז רפיח אויף דער עגיפּטישער גרעניץ, פאר די אראבער{{הערה|1={{צ-בוך|מחבר=Benny Morris|נאמען=1948: a history of the first Arab-Israeli war|מו"ל=Yale University Press|שנת הוצאה=2008|עמ=47|ISBN=978-0-300-12696-9|קישור=https://books.google.com/books?id=J5jtAAAAMAAJ|access-date=13 July 2013}}.|כיוון=שמאל}}. דער בריטישער מאנדאט האט זיך פארענדיגט אום ה' אייר תש"ה (מאי 14, 1948), און אין דעם זעלבן טאג האט זיך אנגעהויבן די ערשטע אראבישער-מדינת ישראל מלחמה, די [[אומאפהענגיגקייט מלחמה]]. [[עגיפטישע באוואפנטע קרעפטן|עגיפטישע קרעפטן]] זענען באלד אריין אין שטעטל עזה. אלס א רעזולטאט פון שווערע קאמפן אין הערבסט 1948, זענען רוב [[אראבער|אראבישע]] איינוואוינער אין דעם ראיאן אנטלאפן אדער פארטריבן געווארן, און האבן זיך באזעצט ארום עזה סיטי, און די געגנט ארום די שטאט אונטער אראבישער אקופּאציע איז רעדוצירט געווארן צו א פּאס פון טעריטאריע {{איינהייטן|25|mi|km|קורץ=יא}} לאנג און {{איינהייטן|4-5|mi|km|קורץ=יא}} ברייט. די מדינת ישראל קרעפטן האבן פארכאפט עזה, און האבן מארשירט דרום קיין על-אריש. ביי נאכפאגלנדע פארהאנדלונגען און א וואָפן-שטילשטאנד צווישן [[עגיפטן]] און מדינת ישראל פעברואר 24, 1949 זענען אירע גרעניצן געווארן פעסט־געשטעלט און מדינת ישראל האט געגעבן קאנטראל פון דעם שטח צו עגיפטן, האלטנדיג [[אשדוד]] און [[אשקלון]]. די געגנט איז געווארן באקאנט אלס די עזה פּאס.
אין נאוועמבער 1947 האָט די אלגעמיינע פארזאמלונג פון די [[פאראייניגטע פעלקער]] (יו-ען) אָנגענומען א פּלאן פאַר דער אראביש-אידישער [[פאראייניגטע פעלקער צעטיילונג פלאן פאר פאלעסטינע|צעטיילונג פון פּאלעסטינע]], אונטער וועלכן מען זאל צוטיילן די געגענט ארום [[עזה]] און א שטח פון ארומיגע טעריטאריע דורכאויס דעם ים־ברעג, פון [[יבנה]] ביז רפיח אויף דער עגיפּטישער גרעניץ, פאר די אראבער{{הערה|1={{צ-בוך|מחבר=Benny Morris|נאמען=1948: a history of the first Arab-Israeli war|מו"ל=Yale University Press|שנת הוצאה=2008|עמ=47|ISBN=978-0-300-12696-9|קישור=https://books.google.com/books?id=J5jtAAAAMAAJ|access-date=13 July 2013}}.|כיוון=שמאל}}. דער בריטישער מאנדאט האט זיך פארענדיגט אום ה' אייר תש"ה (מאי 14, 1948), און אין דעם זעלבן טאג האט זיך אנגעהויבן די ערשטע אראבישער-מדינת ישראל מלחמה, די [[אומאפהענגיגקייט מלחמה]]. [[עגיפטישע באוואפנטע קרעפטן|עגיפטישע קרעפטן]] זענען באלד אריין אין שטעטל עזה. אלס א רעזולטאט פון שווערע קאמפן אין הערבסט 1948, זענען רוב [[אראבער|אראבישע]] איינוואוינער אין דעם ראיאן אנטלאפן אדער פארטריבן געווארן, און האבן זיך באזעצט ארום עזה סיטי, און די געגנט ארום די שטאט אונטער אראבישער אקופּאציע איז רעדוצירט געווארן צו א פּאס פון טעריטאריע {{איינהייטן|25|mi|km|קורץ=יא}} לאנג און {{איינהייטן|4-5|mi|km|קורץ=יא}} ברייט. די מדינת ישראל קרעפטן האבן פארכאפט עזה, און האבן מארשירט דרום קיין על-אריש. ביי נאכפאגלנדע פארהאנדלונגען און א וואָפן-שטילשטאנד צווישן [[עגיפטן]] און מדינת ישראל פעברואר 24, 1949 זענען אירע גרעניצן געווארן פעסט־געשטעלט און מדינת ישראל האט געגעבן קאנטראל פון דעם שטח צו עגיפטן, האלטנדיג [[אשדוד]] און [[אשקלון]]. די געגנט איז געווארן באקאנט אלס די עזה פּאס.