מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
←קרוינונג: הגהה
(פארראכטן פּאראמעטער) |
ק (←קרוינונג: הגהה) |
||
| שורה 45: | שורה 45: | ||
===קרוינונג=== | ===קרוינונג=== | ||
כאטש וואס [[שטעלן א קעניג]] איז לויט רוב מפרשים א [[ | כאטש וואס [[שטעלן א קעניג]] איז לויט רוב מפרשים א [[מצות עשה]] דאורייתא, איז דאס נישט אויסגעפירט געווארן ביז שאול המלכ'ס צייטן, ווען [[שמואל הנביא]] איז עלטער געווארן און זיינע קינדער האבן איבערגענומען די פירערשאפט איבער די אידן. | ||
שמואל הנביא'ס קינדער זענען נישט געגאנגען אין זיינע וועגן, און זייערע מעשים ווערט געשילדערט אין פסוק אז "זיי האבן גענומען [[שוחד]] און פארקירעוועט די דינים"{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|ח|א|ד}}. די גמרא אין {{בבלי|שבת|נו|א}} איז מסביר אז עס איז נישט בוכשטעבליך.}}. די צייט איז אויך געווען שווער פאר כלל ישראל צוליב דרוק פון די ארומיגער פעלקער, בפרט פלשת און [[עמון]]{{הערה|[[#דעתמ|קיל]] זייט עה; [[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 87}}. דאס פאלק האט אלזא פארלאנגט פון שמואל "שטעל פאר אונז א מלך אונז צו משפט'ן, אזוי ווי אלע פעלקער"{{הערה|שם=שמואלחה|{{תנ"ך|שמואל א|ח|ה}}.}}. | שמואל הנביא'ס קינדער זענען נישט געגאנגען אין זיינע וועגן, און זייערע מעשים ווערט געשילדערט אין פסוק אז "זיי האבן גענומען [[שוחד]] און פארקירעוועט די דינים"{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|ח|א|ד}}. די גמרא אין {{בבלי|שבת|נו|א}} איז מסביר אז עס איז נישט בוכשטעבליך.}}. די צייט איז אויך געווען שווער פאר כלל ישראל צוליב דרוק פון די ארומיגער פעלקער, בפרט פלשת און [[עמון]]{{הערה|[[#דעתמ|קיל]] זייט עה; [[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 87}}. דאס פאלק האט אלזא פארלאנגט פון שמואל "שטעל פאר אונז א מלך אונז צו משפט'ן, אזוי ווי אלע פעלקער"{{הערה|שם=שמואלחה|{{תנ"ך|שמואל א|ח|ה}}.}}. | ||
זייער פארלאנג האט דערצערנט שמואל, און אויך פון הימל האט מען געזאגט אז דער פארלאנג - בפרט די מאטיוון דערפון{{הערה|דארט=שמואלחה|[[רד"ק]] דארט.}}, זענען נישט אויסגעהאלטן. דער באשעפער האט אבער באפוילן שמואל צו שטעלן א קעניג און צו ערקלערן פאר די אידן דער קעניג'ס מאכטן און רעכטן. שמואל האט אלעס איבערגעגעבן צום פאלק, און ווען זיי האבן ווידערהאלט זייער פארלאנג האט ער זיי אהיים געשיקט צו | זייער פארלאנג האט דערצערנט שמואל, און אויך פון הימל האט מען געזאגט אז דער פארלאנג - בפרט די מאטיוון דערפון{{הערה|דארט=שמואלחה|[[רד"ק]] דארט.}}, זענען נישט אויסגעהאלטן. דער באשעפער האט אבער באפוילן שמואל צו שטעלן א קעניג און צו ערקלערן פאר די אידן דער קעניג'ס מאכטן און רעכטן. שמואל האט אלעס איבערגעגעבן צום פאלק, און ווען זיי האבן ווידערהאלט זייער פארלאנג האט ער זיי אהיים געשיקט צו זייערע שטעט צו ערווארטן די קרוינונג פון דעם קעניג וואס וועט נאכפאלגן{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|ח|ו|כב}}.}}. | ||
שאול איז אין יענע צייט ארומגעגאנגען זוכן פארלוירענע | שאול איז אין יענע צייט ארומגעגאנגען זוכן פארלוירענע אייזלעך פאר זיין פאטער. נאך דריי טאג, זייענדיג אין [[ארץ צוף]], האט שאול באשלאסן אויפצוהערן זוכן, אבער זיינע באגלייטער האבן אים צוגערעדט זיך צו באראטן מיט'ן "רואה" (נביא) וואס געפינט זיך אינעם דערנעבנדיגער שטאט [[רמה]]{{הערה|[[#דעתמ|קיל]] זייט פ}}. דער "רואה", שמואל, האט ווארעם אויפגענומען שאול, זאגנדיג אז די אייזלעך זענען שוין געפונען געווארן. שמואל האט אים געבעטן מיטצועסן דעם סעודה, און האט אים שטארק מכבד געווען, אים געבנדיג פון די בעסערע פארציעס, און זיי האבן פארברענגט די נאכט צוזאמען שמועסנדיג אין יראת שמים און געטליכע ענינים{{הערה|[[רש"י]] און [[מלבי"ם]] אויף {{תנ"ך|שמואל א|ט|כה}}.}}. צופרי האט שמואל פריוואטערהייט געזאלבט שאול פאר מלך; ער האט אים געקושט, און איבער געגעבן עטליכע סימנים אז ער איז געזאלבט געווארן פון הימל{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|ט}}-{{תנ"ך|שמואל א|י|ללא=ספר}}.}}. ביים אוועקגיין פון שמואל איז שאול ווי געווארן אן אנדערע מענטש, און עס איז צו אים געקומען א גייסט פון שטארקייט און מלכות{{הערה|[[רש"י]] אויף {{תנ"ך|שמואל א|י|ט}}.}}. | ||
דערנאך האט שמואל צוזאמגענומען די אידן אין [[מצפה]], ער האט זיי ווידער גע'מוסר'ט אויף וואס זיי פארלאנגען א קעניג, און זיי געהייסן זיך שטעלן פאר'ן באשעפער אויסצוקלויבן דעם קעניג. | דערנאך האט שמואל צוזאמגענומען די אידן אין [[מצפה]], ער האט זיי ווידער גע'מוסר'ט אויף וואס זיי פארלאנגען א קעניג, און זיי געהייסן זיך שטעלן פאר'ן באשעפער אויסצוקלויבן דעם קעניג. דער [[אורים ותומים]]{{הערה|[[רד"ק]] אויף {{תנ"ך|שמואל א|י|יט}}.}} אדער א [[גורל]]{{הערה|[[רש"י]] אויף {{תנ"ך|שמואל א|י|יט}}.}} האט אויסגעקליבן [[שבט בנימין]], פון זיי – משפחת המטרי, און פון זיי – שאול בן קיש. שאול האט זיך געהאט אויסבאהאלטן, אבער די אורים ותומים האבן ארויסגעגעבן אז ער איז "נחבא אל הכלים". מען איז אים געגאנגען ברענגען פאר שמואל, און ער איז דערקלערט געווארן אלס קעניג איבער די אידן{{הערה|שם=שמואי|{{תנ"ך|שמואל א|י}}.}}. | ||
שאול'ס קרוינונג איז נישט אנגענומען געווארן ביי אלע אידן, און "בני בליעל" האבן אים אוועקגעמאכט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|י|כו}}.}}. אין יענע צייט האט [[נחש]] דער קעניג פון [[עמון]] באלאגערט [[יביש גלעד]], וועלכער האט זיך באלד געוואלט אונטערגעבן. נחש האט אבער פארלאנגט אז יעדער דארט זאל אויסשטעכן זיין רעכטן אויג, ווילנדיג שענדן דערמיט די אידן. די עלטערע פון יביש גלעד האבן אים געבעטן זיבן טעג, און גלייכצייטיג אלארמירט די איבריגע [[שבטים]] פאר הילף. שאול האט באוויזן צו מאביליזירן א גרויסע מיליטער, און באקעמפט די עמונים און זיי פארטריבן און צעשפרייט "ביז עס זענען נישט געבליבן ביי זיי צוויי צוזאמען". דער העלדישער אקט האט געברענגט אלע אידן אנצונעמען שאול'ס קעניגרייך, און די אידן האבן זיך צוזאמגענומען אין [[גלגל]] צו באנייען די קרוינונג. די אידן האבן זיך געפרייט און מקריב געווען קרבנות פאר'ן באשעפער{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יא}}.}}, און לויט דעם תרגום השבעים האט שמואל ווידעראמאל געזאלבט שאול{{הערה|שם=קילקג|[[#דעתמ|קיל]] זייט קג}}. | שאול'ס קרוינונג איז נישט אנגענומען געווארן ביי אלע אידן, און "בני בליעל" האבן אים אוועקגעמאכט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|י|כו}}.}}. אין יענע צייט האט [[נחש מלך עמון|נחש]] דער קעניג פון [[עמון]] באלאגערט [[יביש גלעד]], וועלכער האט זיך באלד געוואלט אונטערגעבן. נחש האט אבער פארלאנגט אז יעדער דארט זאל אויסשטעכן זיין רעכטן אויג, ווילנדיג שענדן דערמיט די אידן. די עלטערע פון יביש גלעד האבן אים געבעטן זיבן טעג, און גלייכצייטיג אלארמירט די איבריגע [[שבטים]] פאר הילף. שאול האט באוויזן צו מאביליזירן א גרויסע מיליטער, און באקעמפט די עמונים און זיי פארטריבן און צעשפרייט "ביז עס זענען נישט געבליבן ביי זיי צוויי צוזאמען". דער העלדישער אקט האט געברענגט אלע אידן אנצונעמען שאול'ס קעניגרייך, און די אידן האבן זיך צוזאמגענומען אין [[גלגל]] צו באנייען די קרוינונג. די אידן האבן זיך געפרייט און מקריב געווען קרבנות פאר'ן באשעפער{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יא}}.}}, און לויט דעם תרגום השבעים האט שמואל ווידעראמאל געזאלבט שאול{{הערה|שם=קילקג|[[#דעתמ|קיל]] זייט קג}}. | ||
שאול איז אלזא געקרוינט געווארן דריי מאל: צוערשט אין רמה פריוואטערהייט, דערנאך אין דער עפנטליכקייט אין מצפה, און צום דריטן מאל אין גלגל מיט דער צושטימונג פון גאנץ כלל ישראל{{הערה|שם=קילקג}}. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז אין מצפה איז שאול אנגענומען געווארן בלויז ביי די שבטים אין [[הר אפרים]], וועלכע זענען געווען נאנט צו אים{{הערה|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 448}}. | שאול איז אלזא געקרוינט געווארן דריי מאל: צוערשט אין רמה פריוואטערהייט, דערנאך אין דער עפנטליכקייט אין מצפה, און צום דריטן מאל אין גלגל מיט דער צושטימונג פון גאנץ כלל ישראל{{הערה|שם=קילקג}}. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז אין מצפה איז שאול אנגענומען געווארן בלויז ביי די שבטים אין [[הר אפרים]], וועלכע זענען געווען נאנט צו אים{{הערה|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 448}}. | ||