מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
(פון ענגליש וויקי) |
(השלמות (קרעדיט בעיקר פאר {{א|י'הושע}})) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
'''אלי | {{דעסקריפציע|בעלארוסיש-אידישער יידיש לינגוויסט (1898–1979)}} | ||
{{אישיות | |||
|תאריך לידה=[[1898]] | |||
|געבורט ארט=[[האמעל|האָמעל]], [[ווייסרוסלאנד|ווייסרוסלאַנד]], [[רוסישע אימפעריע]] | |||
|תאריך פטירה=[[1979]] | |||
|פטירה ארט=[[מאסקווע|מאָסקווע]] | |||
|פאך=[[לינגוויסט]] | |||
}} | |||
'''אלי{{הערה|לויט די כללים פון דער [[סאוויעטן פארבאנד|סאָוויעטישער]] אידישער אָרטאָגראַפיע – עלי}} פאַלקאָוויטש''' ([[רוסיש]]: Эли Маркович Фалькович; {{ר}}[[1898]], [[האמעל|האָמעל]], [[ווייסרוסלאנד|ווייסרוסלאַנד]], [[רוסישע אימפעריע]] – [[1979]], [[מאסקווע|מאָסקווע]]) איז געווען א [[בעלארוס]]יש-אידישער [[יידיש]] [[לינגוויסט]]{{הערה|שם=ייווא|{{cite web|url=http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Falkovitsh_Elye |title=YIVO | Falkovitsh, Elye |publisher=Yivoencyclopedia.org |date= |accessdate=2016-05-01}}}}{{הערה|{{cite web|url=https://www.kedem-auctions.com/product/archive-of-eliyahu-falkovitsh-%e2%80%93-author-and-yiddish-linguist-%e2%80%93-russia/ |title=Archive of Eliyahu Falkovitsh – Author and Yiddish Linguist – Russia | Kedem Auction LTD |publisher=[[Kedem Auction House]] |date= |accessdate=July 12, 2019}}}}. ער האט באקומען דעם "ארדן פון לענין" פאר זיין ארבעט אלס א מעדיצינישער העלפער אין דער [[צווייטער וועלט-מלחמה]]. פאלקאוויטש האט ארויסגעגעבן ווערק וועגן יידיש אויסלייג און גראמאטיק. | |||
==יונגע יארן== | ==יונגע יארן== | ||
| שורה 6: | שורה 14: | ||
==מיטעלע יארן== | ==מיטעלע יארן== | ||
נאכן לערנען אין דער [[מאסקווע שטאט אוניווערסיטעט|מאסקווער שטאט אוניווערזיטעט]] אין די יארן 1921 און 1922, האט פאלקאוויטש שפעטער געארבעט פאר דעם קאמיסאריאט פון אויפקלערונג{{הערה|שם=ייווא}}. דערנאך האט פאלקאוויטש געארבעט אלס א לעקטאר אויף יידישער [[לינגוויסטיק]] ביי דער צווייטער מאסקווער שטאט-אוניווערזיטעט (שפעטער באקאנט אלס דער מאסקווער לערער-בילדונג אינסטיטוט) און ביי דער קאמוניסטישער אוניווערזיטעט פון די מערב-מינאריטעטן{{הערה|שם=ייווא}}. פאלקאוויטש, צוזאמען מיט אייזיק זארעצקי, איז געווען צענטראל אין פארמירן די סטאנדארטן פון סאוויעטישן יידיש אין באצוג צו לעקסיקאן, [[גראמאטיק]], סטיל, און אויסלייג{{הערה|שם=ייווא}}. נאכן פארטיידיגן דאס לערנען פון [[חומש]] און די ווערק פון [[חיים נחמן ביאליק]] און [[שלום אש]], האט פאלקאוויטש צייטווייליג פארלוירן זיינע שטעלעס אין יאר 1937{{הערה|שם=ייווא}}. | נאכן לערנען אין דער [[מאסקווע שטאט אוניווערסיטעט|מאסקווער שטאט אוניווערזיטעט]] אין די יארן 1921 און 1922, האט פאלקאוויטש שפעטער געארבעט פאר דעם קאמיסאריאט פון אויפקלערונג{{הערה|שם=ייווא}}. דערנאך האט פאלקאוויטש געארבעט אלס א לעקטאר אויף יידישער [[לינגוויסטיק]] ביי דער צווייטער מאסקווער שטאט-אוניווערזיטעט (שפעטער באקאנט אלס דער מאסקווער לערער-בילדונג אינסטיטוט) און ביי דער קאמוניסטישער אוניווערזיטעט פון די מערב-מינאריטעטן (אַזוי גערופענע "מיירעווקע"){{הערה|שם=ייווא}}. | ||
פאלקאוויטש, צוזאמען מיט אייזיק זארעצקי, איז געווען צענטראל אין פארמירן די סטאנדארטן פון סאוויעטישן יידיש אין באצוג צו לעקסיקאן, [[גראמאטיק]], סטיל, און אויסלייג{{הערה|שם=ייווא}}. ער האט אנגעהויבן פארעפנטליכן וויסנשאפטליכע ארטיקלען דערוועגן אין 1927. אין די 1930ער יארן האט ער אָפט געשריבן אינעם קיעווער לינגוויסטישן זשורנאל "אויף שפּראַך-פראָנט". אין [[דעצעמבער 15]], [[1936]], האט ער אנטיילגענומען אין דער זיצונג אין מאסקווע, וועלכע איז געווידמעט געווען צו באהאנדלען דער פראגע וועגן דעם מלוכה-סטאַטוס פון דער אידישער שפראך – אין צוזאמהאנג מיט א פלאן צו שאפן אין [[ביראבידזשאן]], באזירט אויף דער [[אידישע אויטאנאמע געגנט|אידישער אויטאנאמער געגנט]], א אידישע רעפובליק{{הערה|שם=eleven|{{קישור כללי|כתובת=https://eleven.co.il/jewish-languages/yiddish/14250/|כותרת=Фалькович Элияху|שפה=ru}}}}. | |||
נאכן פארטיידיגן דאס לערנען פון [[חומש]] און די ווערק פון [[חיים נחמן ביאליק]] און [[שלום אש]], האט פאלקאוויטש צייטווייליג פארלוירן זיינע שטעלעס אין יאר 1937{{הערה|שם=ייווא}}. | |||
==שפעטערע יארן== | ==שפעטערע יארן== | ||
פאלקאוויטש האט זיך פרייוויליג אנגעשלאסן אין דער [[רויטע ארמיי|רויטער ארמיי]] און געארבעט אלס א מעדיצינישער העלפער בשעת דער [[צווייטער וועלט-מלחמה]], ראטעווענדיג די לעבנס פון 88 פארוואונדעטע מענטשן אין איין שלאכט, און דערפאר באקומען דעם "ארדן פון לענין"{{הערה|שם=ייווא}}. נאך דער מלחמה איז פאלקאוויטש געווען דער הויפט רעדאקטאר פון דער מאסקווער יידישער פארלאג "אמת" ביז עס איז ליקווידירט געווארן אין יאר 1948{{הערה|שם=ייווא}}. אנהייבנדיג פון יאר 1961, האט פאלקאוויטש געהאלפן פארמירן א רעווידירטע יידישע אויסלייג{{הערה|שם=ייווא}}. דערצו האט פאלקאוויטש אויך פארעפנטליכט צוויי גראמאטישע סקיצן פון יידיש, איינס אין א מאנאגראפיע וועגן סאוויעטישע נאציאנאלע שפראכן (1966) און די אנדערע (נאך זיין פטירה) אלס א צוגאב צו א רוסיש-יידיש [[ווערטערבוך]] (1984){{הערה|{{cite web |url=http://gagl.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/2009-49/2009-49-09/2009-49-09.pdf |title=The Passive in Soviet Yiddish |publisher=Center for Language and Cognition Groningen |date=December 2009 |pages=182–199 |volume=49 |language=English |author=Nath, Holger |accessdate=2016-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160812210118/http://gagl.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/2009-49/2009-49-09/2009-49-09.pdf |archive-date=2016-08-12 |url-status=dead }}}}. פאלקאוויטש איז געשטארבן אין יאר 1979 אין עלטער פון אכציג אדער 81 יאר{{הערה|שם=ייווא}}. | פאלקאוויטש האט זיך פרייוויליג אנגעשלאסן אין דער [[רויטע ארמיי|רויטער ארמיי]] אין 1941, און געארבעט אלס א מעדיצינישער העלפער בשעת דער [[צווייטער וועלט-מלחמה]], ראטעווענדיג די לעבנס פון 88 פארוואונדעטע מענטשן אין איין שלאכט, און דערפאר באקומען דעם "ארדן פון לענין" אין זומער 1942{{הערה|שם=ייווא}}{{הערה|{{קישור כללי|כתובת=https://podvignaroda.ru/?#id=10059584&tab=navDetailManAward|כותרת=Фалькович Элья Мордухович 1898г.р.|שפה=ru}}}}. אין 1943–1948 איז ער געווען אַ מיטגליד פונעם [[אידישער אנטי פאשיסטישער קאמיטעט|אידישן אנטי-פאשיסטישן קאמיטעט]]{{הערה|שם=eleven}}. | ||
נאך דער מלחמה איז פאלקאוויטש געווען דער הויפט רעדאקטאר פון דער מאסקווער יידישער פארלאג "אמת" ביז עס איז ליקווידירט געווארן אין יאר 1948{{הערה|שם=ייווא}}. אין די 1950ער יארן, נאך דער פארניכטונג פון דער אידישער סאוויעטישער קולטור, האט ער געארבעט אלס לערער אויף דער [[רוסיש]]ער שפראך. | |||
אנהייבנדיג פון יאר 1961, ווען עס האָט אָנגעהויבן צו ערשיינען דער זשורנאַל "[[סאוועטיש היימלאנד]]", פלעגט ער פון צייט צו צייט פארעפנטליכן אויף זיינע שפאלטן פאפולערע ארטיקלען איבער די פראגעס פונעם סטיל פון אידישער ליטעראטור{{הערה|שם=eleven}}. אין יענע יארן האט פאלקאוויטש געהאלפן פארמירן א רעווידירטע יידישע אויסלייג{{הערה|שם=ייווא}}. דערצו האט פאלקאוויטש אויך פארעפנטליכט צוויי גראמאטישע סקיצן פון יידיש, איינס אין א מאנאגראפיע וועגן סאוויעטישע נאציאנאלע שפראכן (1966) און די אנדערע (נאך זיין פטירה) אלס א צוגאב צו א רוסיש-יידיש [[ווערטערבוך]] (1984){{הערה|{{cite web |url=http://gagl.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/2009-49/2009-49-09/2009-49-09.pdf |title=The Passive in Soviet Yiddish |publisher=Center for Language and Cognition Groningen |date=December 2009 |pages=182–199 |volume=49 |language=English |author=Nath, Holger |accessdate=2016-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160812210118/http://gagl.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/2009-49/2009-49-09/2009-49-09.pdf |archive-date=2016-08-12 |url-status=dead }}}}. אין [[1974]]–[[1978]] האָט ער געפירט אין "סאוועטיש היימלאַנד" די רובריק "פאַר די, וואָס לערנען ייִדיש". | |||
פאלקאוויטש איז געשטארבן אין יאר 1979, אין עלטער פון אכציג אדער 81 יאר{{הערה|שם=ייווא}}. | |||
==אויסדערוועלטע פּובליקאַציעס== | |||
* גראַמאַטיק פאַר דערוואַקסענע, מאָסקווע, 1929 | |||
* גראַמאַטיק פאַר דערוואַקסענע, די צווייטע, פארפולקאמטע אויפלאַגע, מאָסקווע – כארקאוו – מינסק, 1930 | |||
* ייִדיש פאַר דערוואַקסענע, מאָסקווע, 1936 | |||
* ייִדיש, מאָסקווע, 1940 | |||
* רוסיש-ייִדיש ווערטערביכל פאַר דער אָנפאַנג-שול, מאָסקווע, 1941 | |||
* Искусство лектора, מאסקווע, 1960 | |||
* «Еврейский язык (идиш)», Языки народов СССР, т. 1. М., 1966 | |||
* «О языке идиш», רוסיש-ייִדישער ווערטערבוך (אונטער דער רעדאקציע פון מ.שפּירא, א.ספּיוואַק און מ. שולמאַן), מאָסקווע, 1984 און מאָסקווע, 1989 | |||
* (צוזאַמען מיט מ.שפּירא) В помощь изучающим идиш, פעטערבורג, 2006 | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
{{גרונטסארטיר:פאלקאוויטש, אלי}} | |||
[[קאַטעגאָריע:אידן פון בעלארוס]] | |||
[[קאַטעגאָריע:יידישיסטן]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אויף ווייניג אדער קיין אנדערע וויקי|03]] | |||
[[קאַטעגאָריע:יידיש שפראך לינגוויסטן]] | |||
{{וויקי קרעדיט|en|Elye Falkovitsh}} | {{וויקי קרעדיט|en|Elye Falkovitsh}} | ||
רעדאגירונגען