מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
ק
הגהה
ק (←באדייט: הגהה) |
ק (הגהה) |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
==דער אידישער לוח און דער מולד== | ==דער אידישער לוח און דער מולד== | ||
אינעם [[אידישער לוח]] דארפן די [[חודשים]] זיך אנהייבן אינאיינעם מיט דער נייער לבנה וואס ערשיינט נאכ'ן מולד. דער אויבערשטער האט געזאגט פאר [[משה רבינו]] אין [[מצרים]] {{ציטוטון|החודש הזה לכם ראש חודש|{{תנ"ך|שמות|יב|ב}}}} – "אזוינס (די נייע לבנה), וועט איר וועט עס זען, זיי מקדש דעם חודש"{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כ|א}}.}}. | |||
אין די צייטן ווען עס איז געווען א [[סנהדרין]] פון "סמוכים", האט מען מקדש געווען "על פי הראיה", דאס הייסט, באזירט אויף [[עדים]] וואס האבן געזאגט אז זיי האבן שוין געזען | אין די צייטן ווען עס איז געווען א [[סנהדרין]] פון "סמוכים", האט מען מקדש געווען "על פי הראיה", דאס הייסט, באזירט אויף [[עדים]] וואס האבן געזאגט אז זיי האבן שוין געזען די נייע לבנה{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ו|א}}.}}. אבער זייט די צייטן פון [[הלל נשיאה]], איז מען קובע די חודש לויט א באשטימטן חשבון. הלל האט געזען אז די [[סמיכה]] ווערט בטל און עס וועט שוין נישט זיין קיין סנהדרין וואס וועט קענען קובע זיין ראשי חודשים, האט ער אויסגעשטעלט אן אריטמישער חשבון קובע צו זיין דער אידישער לוח{{הערה|תשובת [[רב האי גאון]], געברענגט אין [[#ראבח|ראב"ח]], מאמר שלישי שער שביעי; [[תשובות הרשב"א]]חלק ד סימן רנד; [[חידושי הריטב"א]] ראש השנה יח עמוד א}}. | ||
אינעם [[אידישער לוח]] וואס מען ניצט זייט הלל'ס צייטן, וועט מען קובע [[ראש השנה]] אינעם טאג ווען דער מולד פון תשרי געפאלט, אויסער אויב עס איז דא א סיבה עס אפצושטופן מיט איינס אדער צוויי טעג{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ז|א}}.}}. אלע אנדערע חודשים אויסער תשרי האבן אלע א באשטימטע צאל טעג, 29 אדער 30. אנדערש זענען [[חשוון]] און [[כסלו]], וואס קענען זיין סיי 29 און סיי 30; געוואנדן לויט וויפיל טעג עס זענען דא צווישן איין ראש השנה און דעם קומענדיגן{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ח|ז}}.}}. דער חשבון פון דער מולד מיט די כללים ווען אפצושטופן ראש השנה, אינאיינעם מיט'ן סדר פון די [[עיבור יארן]], שטעלן אויס דער גאנצער אידישער לוח. | |||
חז"ל רעכענען אז פון איין מולד צום צווייטן זענען דא 29 טעג, 12 שעה און 793 חלקים (1080 אין א שעה); באקאנט מיטן סימן '''כ"ט י"ב תשצ"ג'''{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כה|א}}.}}. דער ערשטער מולד פון תשרי [[שנת א' ליצירה]], איז געווען [[ | חז"ל רעכענען אז פון איין מולד צום צווייטן זענען דא 29 טעג, 12 שעה און 793 חלקים (1080 אין א שעה); באקאנט מיטן סימן '''כ"ט י"ב תשצ"ג'''{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כה|א}}.}}. דער ערשטער מולד פון תשרי [[שנת א' ליצירה]], איז געווען [[מאנטאג]] נאך 5 שעה און 205 חלקים; באקאנט מיטן סימן '''בהר"ד'''{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ו|א}}.}}. כדי צו וויסן ווען א געוויסע מולד וועט זיין, דארף מען צולייגן צו מולד בהר"ד, כ"ט י"ב תשצ"ג פאר יעדע חודש וואס איז אריבער זייט בריאת העולם. | ||
===מולד בהר"ד=== | ===מולד בהר"ד=== | ||
דער מולד פון תשרי שנת א' איז אוועקגעשטעלט אלץ מאנטאג נאך 5 שעה און 204 חלקים – בהר"ד. דאס איז אבער נישט דער ערשטער מולד נאך בריאת העולם, נאר "מולד תהו", א היפאטעטישע מולד וואס מען האט אוועקגעשטעלט פארן צוועק פונעם חשבון. | דער מולד פון תשרי שנת א' איז אוועקגעשטעלט אלץ מאנטאג נאך 5 שעה און 204 חלקים – בהר"ד. דאס איז אבער נישט דער ערשטער מולד נאך בריאת העולם, נאר "מולד תהו", א היפאטעטישע מולד וואס מען האט אוועקגעשטעלט פארן צוועק פונעם חשבון. | ||