מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
←אפשטאם און אמט: דאס פארענטפערט דאך נישט די קשיא, עס טוישט עס סך הכל
ק (←אפשטאם און אמט: הגהה) |
(←אפשטאם און אמט: דאס פארענטפערט דאך נישט די קשיא, עס טוישט עס סך הכל) |
||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
מתתיהו'ס משפחה ווערט אנגערופן "חשמונאי", און עס זענען דא עטליכע ערקלערונגען פון וואו דער טיטל שטאמט: א. [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אז חשמונאי איז געווען דער פאטער פון שמעון, מתתיהו'ס זיידע{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|יב|ו|א}}.}}; ב. אסאך ראשונים טייטשן אז חשמונאי איז געווען א צווייטער נאמען פון יוחנן, דער פאטער פון מתתיהו{{הערה|ארחות חיים, הלכות חנוכה אות כב, געברענגט אין שלטי הגיבורים אויפן מרדכי, שבת פרק ב'; [[רבי יהודה בר יקר]], אין זיין פירוש אויף על הנסים; [[רבי דוד אבודרהם]], פירוש הברכות והתפילות, פרק יט; ספר יוחסין, מאמר ראשון, אלף בית, אות היו"ד.}}; ג. טייל נעמען אן אז מתתיהו האט געשטאמט פונעם שטאט חַשְׁמוֹן אין [[נגב]]{{הערה|דערמאנט אין {{תנ"ך|יהושע|טו|כז}}}}, און ער ווערט גערופן חַשְׁמוֹנַאי נאך דעם שטאט{{הערה|{{היברובוקס|רבי יצחק בער|סדר עבודת ישראל|42807|רעדלהיים, תרכ"ח, זייט 101|כרך=נוסח פולין|page=120}}; פראפ' [[שמואל קליין]], '''ארץ יהודה''', עמ' 247-248.}}; ד. דער בית יוסף ברענגט אז חשמונים איז א לשון פון חשיבות, ווי מען טרעפט אין פסוק {{ציטוטון|יֶאֱתָיוּ חַשְׁמַנִּים|{{תנ"ך|תהילים|סח|לב}}}}{{הערה|{{טור|אורח חיים|תרפב|מפרש=בית יוסף}}; [[שלמה זלמן הענא]], '''שערי תפלה''', סימן קיד. אזוי ווייזט אויך אויס פונעם באנוץ אין [[מעוז צור]]: {{ציטוטון|אזי בימי חשמנים}}.}}; ה. די גמרא{{הערה|{{בבלי|מגילה|יא|א}}}} ברענגט א ברייתא וואו עס שטייט "'''ו'''חשמונאי ובניו ומתתיה כה"ג", און עס איז אויך פארהאן אזא גירסא אין [[על הנסים]], צו זאגן "'''ו'''חשמונאי"{{הערה|ווי אין {{מסכת קטנה|סופרים|כ|ח}}}}, ווי אויך אין א מדרש מעשה חנוכה{{הערה|אוצר מדרשים ערך חנוכה}}, פון וואס עס איז משמע אז חשמונאי איז דער נאמען פון נאך א מענטש וואס האט געקעמפט מיט די קינדער פון מתתיהו{{הערה|{{אוצר החכמה|מנחם אדלר|חשמונאי ובניו|200708|ירושלים, תשס"ג, זייט יז|page=23}}.}}. לויט געוויסע מקורות איז דער חשמונאי געווען א שוואגער פון יוחנן כהן גדול{{הערה|שלמי חגיגה עמ' שכג, אין נאמען פון סידורים בשם רש"י; מאורי אור, דף קמט עמוד ב', בשם תוספות ריב"א.}}. | מתתיהו'ס משפחה ווערט אנגערופן "חשמונאי", און עס זענען דא עטליכע ערקלערונגען פון וואו דער טיטל שטאמט: א. [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אז חשמונאי איז געווען דער פאטער פון שמעון, מתתיהו'ס זיידע{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|יב|ו|א}}.}}; ב. אסאך ראשונים טייטשן אז חשמונאי איז געווען א צווייטער נאמען פון יוחנן, דער פאטער פון מתתיהו{{הערה|ארחות חיים, הלכות חנוכה אות כב, געברענגט אין שלטי הגיבורים אויפן מרדכי, שבת פרק ב'; [[רבי יהודה בר יקר]], אין זיין פירוש אויף על הנסים; [[רבי דוד אבודרהם]], פירוש הברכות והתפילות, פרק יט; ספר יוחסין, מאמר ראשון, אלף בית, אות היו"ד.}}; ג. טייל נעמען אן אז מתתיהו האט געשטאמט פונעם שטאט חַשְׁמוֹן אין [[נגב]]{{הערה|דערמאנט אין {{תנ"ך|יהושע|טו|כז}}}}, און ער ווערט גערופן חַשְׁמוֹנַאי נאך דעם שטאט{{הערה|{{היברובוקס|רבי יצחק בער|סדר עבודת ישראל|42807|רעדלהיים, תרכ"ח, זייט 101|כרך=נוסח פולין|page=120}}; פראפ' [[שמואל קליין]], '''ארץ יהודה''', עמ' 247-248.}}; ד. דער בית יוסף ברענגט אז חשמונים איז א לשון פון חשיבות, ווי מען טרעפט אין פסוק {{ציטוטון|יֶאֱתָיוּ חַשְׁמַנִּים|{{תנ"ך|תהילים|סח|לב}}}}{{הערה|{{טור|אורח חיים|תרפב|מפרש=בית יוסף}}; [[שלמה זלמן הענא]], '''שערי תפלה''', סימן קיד. אזוי ווייזט אויך אויס פונעם באנוץ אין [[מעוז צור]]: {{ציטוטון|אזי בימי חשמנים}}.}}; ה. די גמרא{{הערה|{{בבלי|מגילה|יא|א}}}} ברענגט א ברייתא וואו עס שטייט "'''ו'''חשמונאי ובניו ומתתיה כה"ג", און עס איז אויך פארהאן אזא גירסא אין [[על הנסים]], צו זאגן "'''ו'''חשמונאי"{{הערה|ווי אין {{מסכת קטנה|סופרים|כ|ח}}}}, ווי אויך אין א מדרש מעשה חנוכה{{הערה|אוצר מדרשים ערך חנוכה}}, פון וואס עס איז משמע אז חשמונאי איז דער נאמען פון נאך א מענטש וואס האט געקעמפט מיט די קינדער פון מתתיהו{{הערה|{{אוצר החכמה|מנחם אדלר|חשמונאי ובניו|200708|ירושלים, תשס"ג, זייט יז|page=23}}.}}. לויט געוויסע מקורות איז דער חשמונאי געווען א שוואגער פון יוחנן כהן גדול{{הערה|שלמי חגיגה עמ' שכג, אין נאמען פון סידורים בשם רש"י; מאורי אור, דף קמט עמוד ב', בשם תוספות ריב"א.}}. | ||
אין דער לשון פון [[על הנסים]] ("מתתיהו בן יוחנן כהן גדול"), ווי אויך אין לשונות פון גמרות, מדרשים און ראשונים{{הערה|{{בבלי|יומא|ט|א|מפרש=תוספות רי"ד|ד"ה=צא מהן ארבעים שנה ששימש שמעון הצדיק}}}}, איז | אין דער לשון פון [[על הנסים]] ("מתתיהו בן יוחנן כהן גדול"), ווי אויך אין לשונות פון גמרות, מדרשים און ראשונים, איז משמע אז מתתיהו{{הערה|{{בבלי|יומא|ט|א|מפרש=תוספות רי"ד|ד"ה=צא מהן ארבעים שנה ששימש שמעון הצדיק}}}} אדער זיין פאטער יוחנן{{הערה|תשב"ץ, חלק שלישי סימן קלה, איבער דער נוסח אין על הנסים. (אויך אין {{בבלי|מגילה|יא|א}}, וואו עס שטייט בלויז מתתיה כהן גדול, איז אבער דער נוסח אין סמ"ג סוף הלכות חנוכה, עין יעקב, און רוב כתבי ידות: מתתיהו בן יוחנן כהן גדול).}} איז געווען א [[כהן גדול]]. דאס שטימט נישט מיט די ספרים [[ספר מקבים|מקבים]] און [[ספר יוסיפון|יוסיפון]], וועלכע דערמאנען אנדערע כהנים גדולים אין דער תקופה{{הערה|מתתיהו ווערט אויך נישט דערמאנט אין {{בבלי|יומא|ט|א}}, וואו עס ווערן אויסגערעכנט די ערליכע כהנים גדולים פון תקופת בית שני. זעט {{בבלי|פסחים|נז|א|מפרש=מהרש"א}}.}}. עס זענען דא וואס זאגן אז ער ווערט אנגערופן כהן גדול אלס חשיבות, אבער ער האט נישט פאקטיש געדינט אלס כהן גדול אין [[בית המקדש]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אהרן היימאן|תולדות תנאים ואמוראים|43958|ירושלים, תשכ"ד, זייט 918|כרך=ג|page=85}}; [[רבי אהרן לעווין]], אבני חפץ, סימן נח.}}. און צוגאב ווערט אנגעוויזן אויף דאס וואס מתתיהו האט פארלאזט ירושלים, וועלכע איז אין קעגנזאץ צו די הלכה וואס פארלאנגט אז דער כהן גדול זאל וואוינען אין ירושלים{{הערה|{{היברובוקס|רבי אהרן לעווין|אבני חפץ|665|מינכן, תש"ז, זייט 109|page=109}}.}}. | ||
לויט געוויסע מקורות איז מתתיהו געווען א חבר פון [[יוסי בן יועזר איש צרדה]] און [[יוסי בן יוחנן איש ירושלים]], און ער האט [[שלשלת הקבלה|מקבל געווען]] די גאנצע תורה פון [[אנטיגנוס איש סוכו]]{{הערה|ספר יוחסין, מאמר א' ט"ז; סדר הדורות, ג"א ת"ק}}. | לויט געוויסע מקורות איז מתתיהו געווען א חבר פון [[יוסי בן יועזר איש צרדה]] און [[יוסי בן יוחנן איש ירושלים]], און ער האט [[שלשלת הקבלה|מקבל געווען]] די גאנצע תורה פון [[אנטיגנוס איש סוכו]]{{הערה|ספר יוחסין, מאמר א' ט"ז; סדר הדורות, ג"א ת"ק}}. | ||