486
רעדאגירונגען
אפדעיט לויט העברי
אין תקציר עריכה |
(אפדעיט לויט העברי) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
[[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px|ממוזער|שמאל|[[אברהם]] באזיגט די פיר קעניגן, אילוסטראציע פון [[אנטאניא טעמפעסטא]], יאר 1613]] | [[טעקע:Tempesta Abraham Makes the Enemies Flee Who Hold His Nephew.jpg|220px|ממוזער|שמאל|[[אברהם]] באזיגט די פיר קעניגן, אילוסטראציע פון [[אנטאניא טעמפעסטא]], יאר 1613]] | ||
'''תדעל''', איז א [[קעניג]] פון גויים דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד}} אלס [[מלחמת המלכים|אליאירט מיט דריי אנדערע קעניגן]], אונטערדריקנדיג אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן געמאכט א בונד צו ווידערשפעניגן אין די קעניגן פון [[מעסאפאטאמיע]], אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]]. | '''תדעל''', איז א [[קעניג]] פון גויים דערמאנט אין {{תנ"ך|בראשית|יד}} אלס [[מלחמת המלכים|אליאירט מיט דריי אנדערע קעניגן]], אונטערדריקנדיג אן [[אויפשטאנד]] פון פינף קעניגן פון [[כיכר הירדן]] וואס האבן געמאכט א בונד צו ווידערשפעניגן אין די קעניגן פון [[מעסאפאטאמיע]], אין די צייטן פון [[אברהם אבינו]]. | ||
== אין תורה== | |||
{{ערך מורחב|מלחמת ארבעת המלכים את החמישה}} | |||
די פיר קעניגן, אין שפיץ פון כדרלעומר, זענען געקומען קיין כנען אונטערצודריקן די קעניגן פון כיכר הירדן וואס האבן ווידערגעשפעניגט אין כדרלעומר. איינוועגס האבן זיי שוין אויך געשלאגן אפאר פעלקער, צווישן זיי די [[רפאים]], די [[חורים]] אין כנען, די [[אמורים]] און נאך. ביים מלחמה קעגן די פינף קעניגן פון כיכר הירדן האבן די פיר קעניגן באזיגט די ווידערשפעניגער, געפאנגען פון זיי און גערויבט א גרויס פארמעגן, צווישן זיי [[לוט]] און זיין פארמעגן. [[אברהם]] האט זיי נאכגעיאגט, און אין געגנט פון [[דמשק]] האט ער זיי געכאפט און זיי געזיגט, און ער האט צוריק געברענגט די געפאנגענע און די פארמעגנס צו די קעניגן פון כיכר הירדן. | |||
==זיין נאמען און אפשטאם== | ==זיין נאמען און אפשטאם== | ||
תדעל איז א [[חתים|חתישע]] נאמען. די נאמען תדעל איז א [[עברית|העברעאישע]] [[טראנסקריפציע]] פונעם חתישן נאמען דֻדְחַ'לִי{{הערה|שם=hebrewRTL-a|[[שמואל ייבין]], '''מחקרים בתולדות ישראל וארצו''', ירושלים, מ.ניומן, [[1959]], ע"מ 58.}}. | תדעל איז א [[חתים|חתישע]] נאמען. די נאמען תדעל איז א [[עברית|העברעאישע]] [[טראנסקריפציע]] פונעם חתישן נאמען דֻדְחַ'לִי{{הערה|שם=hebrewRTL-a|[[שמואל ייבין]], '''מחקרים בתולדות ישראל וארצו''', ירושלים, מ.ניומן, [[1959]], ע"מ 58.}}. | ||
| שורה 8: | שורה 11: | ||
[[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אין זיין ספר "[[קדמוניות היהודים]]", אז אמרפל איז געווען אן [[אשור]]'ישער קריגס-מיניסטער וועלכער איז געשיקט געווארן מיט דריי אנדערע קריגס-מיניסטארן פאר א שטראף קאמפיין אין כנען; צוזאמען האבן זיי בארויבט [[סיריע]] און אונטערטעניגט די קעניגן פון [[סדום]] און אומגעגנט וועלכע האבן ווידערשפעניגט אין אשור{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|א|ט}}}}. | [[יוסף בן מתתיהו]] שרייבט אין זיין ספר "[[קדמוניות היהודים]]", אז אמרפל איז געווען אן [[אשור]]'ישער קריגס-מיניסטער וועלכער איז געשיקט געווארן מיט דריי אנדערע קריגס-מיניסטארן פאר א שטראף קאמפיין אין כנען; צוזאמען האבן זיי בארויבט [[סיריע]] און אונטערטעניגט די קעניגן פון [[סדום]] און אומגעגנט וועלכע האבן ווידערשפעניגט אין אשור{{הערה|{{יוספוס|קדמוניות היהודים|א|ט}}}}. | ||
== אין חז"ל == | |||
[[אונקלוס]] טייטש די ווערטער "מלך גויים" - "מַלְכָּא דְּעַמְמֵי", דאס מיינט: א קעניג פון א צאל פעלקער, און אזוי האבן אנגענומען רוב מפרשים. | |||
דער [[רמב"ן]] אויפן [[פסוק]]: {{ציטוטון| וַיְהִי, בִּימֵי אַמְרָפֶל מֶלֶךְ-שִׁנְעָר, אַרְיוֹךְ, מֶלֶךְ אֶלָּסָר; כְּדָרְלָעֹמֶר מֶלֶךְ עֵילָם, וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם|בראשית, י"ד, א.}} טייטשט אז "די מעשה האט פאסירט מיט אברהם צו ווייזן אז פיר מלכויות וועלן שטיין און געוועלטיגן אויף דער וועלט און ענדע וועלן זיינע קינדער זיך שטארקן אויף זיי און זיי וועלן אלע פאלן אין זייערע הענט, און וועלן צוריק קערן אלע זייערע געפאנגענע און פארמעגנס. | דער [[רמב"ן]] אויפן [[פסוק]]: {{ציטוטון| וַיְהִי, בִּימֵי אַמְרָפֶל מֶלֶךְ-שִׁנְעָר, אַרְיוֹךְ, מֶלֶךְ אֶלָּסָר; כְּדָרְלָעֹמֶר מֶלֶךְ עֵילָם, וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם|בראשית, י"ד, א.}} טייטשט אז "די מעשה האט פאסירט מיט אברהם צו ווייזן אז פיר מלכויות וועלן שטיין און געוועלטיגן אויף דער וועלט און ענדע וועלן זיינע קינדער זיך שטארקן אויף זיי און זיי וועלן אלע פאלן אין זייערע הענט, און וועלן צוריק קערן אלע זייערע געפאנגענע און פארמעגנס. | ||