אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אמהות"
(געשאַפן בלאַט מיט '{{דרעפט}} די '''ארבע אמהות''' ("פיר מאמעס") זענען א גרופע פון פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די אבות: שרה די ווייב פון אברהם, רבקה די ווייב פון יצחק, און רחל מיט לאה די ווייבער פון יעקב. עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "...') צייכן: באַדייטן-לינקס |
(רעדאגירונג) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
די '''ארבע אמהות''' ("פיר מאמעס") זענען א גרופע פון פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די [[אבות]]: [[שרה]] די ווייב פון [[אברהם]], [[רבקה]] די ווייב פון [[יצחק]], און [[רחל]] מיט [[לאה]] די ווייבער פון [[יעקב]]. | די '''ארבע אמהות''' ("פיר מאמעס") זענען א גרופע פון פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די [[אבות]]: [[שרה]] די ווייב פון [[אברהם]], [[רבקה]] די ווייב פון [[יצחק]], און [[רחל]] מיט [[לאה]] די ווייבער פון [[יעקב]]. אין די תורה שטייט אז שרה, רבקה און לאה זענען באגראבן געווארן נעבן זייערע מענער אין [[מערת המכפלה]], אבער רחל איז באערדיגט געווארן אליין אין [[קבר רחל]] וואס איז אין [[בית לחם]]. און צוגאב צו זיי זענען אויך פארהאן די צוויי דינסטן [[בלהה]] און [[זלפה]] וואס זענען באערדיגט געווארן אין [[טבריה]] אין [[קבר האמהות]]. | ||
דאס וואס מען רופט זיי אזוי שטאמט פון די גמרא | עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "אמנו/מאמע" צו די נעמען פון די פיר אמהות: "שרה אמנו / די מאמע שרה", "רבקה אמנו / די מאמע רבקה", "רחל אמנו / די מאמע רחל" און "לאה אמנו / די מאמע לאה".{{ש}} | ||
דאס וואס מען רופט זיי אזוי שטאמט פון די גמרא: "אין קורין לאבות אבינו אלא שלושה, ולא לאימהות אימנו אלא לארבע האמהות"{{הערה|מסכת שמחות, פרק א, יד}}. די גמרא שטעלט קלאר אז טראץ וואס רחל און לאה זענען נישט די ביאלאגישע מאמעס פונעם גאנצן פאלק, נאר יעדע איינע איז די מוטער פון געוויסע [[שבטי ישראל|שבטים]], דאך ווערן זיי גערעכנט ווי מאמעס פון די גענצע פאלק וועגן זייער חשיבות{{הערה|{{בבלי|ברכות|טז|ב}}}}. דאס שטארצט באזונדער ארויס מיטן פאקט אז בלהה און זלפה ווערן נישט אריינגערעכנט צווישן די אמהות, כאטש זיי האבן אויך געבוירן קינדער פאר יעקב, וואס פון זיי זענען אויך ארויס אייניגע שבטים, און דאס איז וויבאלד זיי זענען געווען דינסטן. למרות האמור לעיל ובניגוד לאמירה הרווחת אודות ארבע אמהות, כאשר התורה מסכמת את מניין השבטים היא מונה את בלהה וזלפה כחלק מהאמהות ({{תנ"ך|בראשית|לה|כב|כו}}), ואף חז"ל עצמם מציינים במספר מקורות שיש שש אמהות ומונים את בלהה וזלפה בתוכן (כך לדוגמה במדרש שיר השירים רבה: "שש עגלות צב... ו' כנגד ו' אמהות- שרה רבקה רחל לאה זלפה בלהה", שם, פרשה ו){{הערה|ראו מאמרו של [[ליאור טל]], [http://lior-t.blogspot.co.il/2014/04/blog-post_20.html האמהות השקופות שלנו], בבלוג: [http://www.lior-t.blogspot.co.il/ מה למעלה מה למטה]}}. | |||
שלוש מתוך ארבע האמהות – שרה, רבקה ורחל – נפקדו בילדים רק לאחר שנים רבות של [[עקרות]], ויש מדרש האומר שגם לאה הייתה עקרה מטבעה, ונרפאה באופן נִסי. לתופעת עקרות האמהות ניתנו הסברים רבים ב[[מדרש]]ים וב[[מחשבת ישראל|הגות היהודית]].{{הערה|1=צבי הבר, [http://www.ybm.org.il/hebrew/LessonArticle.aspx?item=2897 מפני מה היו אבותינו עקרים], באתר [[ישיבת ברכת משה]].<br />[[אברהם קורמן]], [http://www.katif.net/art.php?table=jew1&id=744 עקרות האמהות], באתר קטיף.נט.<br />[[יאירה אמית]], [https://web.archive.org/web/20150423202712/http://mikragesher.org.il/titles/bereshit/svivatcheker/haashara/Perek17Pasuk0Dibur02.htm ולמה נתעקרו האמהות?], באתר מקרא גשר.}} | שלוש מתוך ארבע האמהות – שרה, רבקה ורחל – נפקדו בילדים רק לאחר שנים רבות של [[עקרות]], ויש מדרש האומר שגם לאה הייתה עקרה מטבעה, ונרפאה באופן נִסי. לתופעת עקרות האמהות ניתנו הסברים רבים ב[[מדרש]]ים וב[[מחשבת ישראל|הגות היהודית]].{{הערה|1=צבי הבר, [http://www.ybm.org.il/hebrew/LessonArticle.aspx?item=2897 מפני מה היו אבותינו עקרים], באתר [[ישיבת ברכת משה]].<br />[[אברהם קורמן]], [http://www.katif.net/art.php?table=jew1&id=744 עקרות האמהות], באתר קטיף.נט.<br />[[יאירה אמית]], [https://web.archive.org/web/20150423202712/http://mikragesher.org.il/titles/bereshit/svivatcheker/haashara/Perek17Pasuk0Dibur02.htm ולמה נתעקרו האמהות?], באתר מקרא גשר.}} | ||
| שורה 10: | שורה 11: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[ | [[קאטעגאריע:אבות ואמהות עם ישראל|*]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:נשים בתורה|*]] | ||
{{וח}} | {{וח}} | ||
[[HE:ארבע האמהות]] | [[HE:ארבע האמהות]] | ||
רעוויזיע פון 18:26, 19 נאוועמבער 2023
די ארבע אמהות ("פיר מאמעס") זענען א גרופע פון פיר מאטריארכן פון דאס אידישע פאלק, די ווייבער פון די אבות: שרה די ווייב פון אברהם, רבקה די ווייב פון יצחק, און רחל מיט לאה די ווייבער פון יעקב. אין די תורה שטייט אז שרה, רבקה און לאה זענען באגראבן געווארן נעבן זייערע מענער אין מערת המכפלה, אבער רחל איז באערדיגט געווארן אליין אין קבר רחל וואס איז אין בית לחם. און צוגאב צו זיי זענען אויך פארהאן די צוויי דינסטן בלהה און זלפה וואס זענען באערדיגט געווארן אין טבריה אין קבר האמהות.
עס איז איינגעפירט צו צולייגן די צונאמען "אמנו/מאמע" צו די נעמען פון די פיר אמהות: "שרה אמנו / די מאמע שרה", "רבקה אמנו / די מאמע רבקה", "רחל אמנו / די מאמע רחל" און "לאה אמנו / די מאמע לאה".
דאס וואס מען רופט זיי אזוי שטאמט פון די גמרא: "אין קורין לאבות אבינו אלא שלושה, ולא לאימהות אימנו אלא לארבע האמהות"[1]. די גמרא שטעלט קלאר אז טראץ וואס רחל און לאה זענען נישט די ביאלאגישע מאמעס פונעם גאנצן פאלק, נאר יעדע איינע איז די מוטער פון געוויסע שבטים, דאך ווערן זיי גערעכנט ווי מאמעס פון די גענצע פאלק וועגן זייער חשיבות[2]. דאס שטארצט באזונדער ארויס מיטן פאקט אז בלהה און זלפה ווערן נישט אריינגערעכנט צווישן די אמהות, כאטש זיי האבן אויך געבוירן קינדער פאר יעקב, וואס פון זיי זענען אויך ארויס אייניגע שבטים, און דאס איז וויבאלד זיי זענען געווען דינסטן. למרות האמור לעיל ובניגוד לאמירה הרווחת אודות ארבע אמהות, כאשר התורה מסכמת את מניין השבטים היא מונה את בלהה וזלפה כחלק מהאמהות (בראשית לה, כב–כו), ואף חז"ל עצמם מציינים במספר מקורות שיש שש אמהות ומונים את בלהה וזלפה בתוכן (כך לדוגמה במדרש שיר השירים רבה: "שש עגלות צב... ו' כנגד ו' אמהות- שרה רבקה רחל לאה זלפה בלהה", שם, פרשה ו)[3].
שלוש מתוך ארבע האמהות – שרה, רבקה ורחל – נפקדו בילדים רק לאחר שנים רבות של עקרות, ויש מדרש האומר שגם לאה הייתה עקרה מטבעה, ונרפאה באופן נִסי. לתופעת עקרות האמהות ניתנו הסברים רבים במדרשים ובהגות היהודית.[4]
חז"ל בבראשית רבה אומרים שהאמהות היו נביאות. רבי חנינא בן פזי לומד זאת מכך שרחל ביקשה ”יֹסֵף ה' לִי בֵּן אַחֵר” (בראשית ל, כד). מכך שלא ביקשה "בנים אחרים", מוכח שידעה שעתיד להיוולד ליעקב בן אחד נוסף בלבד, וביקשה שהוא ייוולד ממנה[5].
ראו גם
רעפערענצן
- ↑ מסכת שמחות, פרק א, יד
- ↑ ברכות טז, ב
- ↑ ראו מאמרו של ליאור טל, האמהות השקופות שלנו, בבלוג: מה למעלה מה למטה
- ↑ צבי הבר, מפני מה היו אבותינו עקרים, באתר ישיבת ברכת משה.
אברהם קורמן, עקרות האמהות, באתר קטיף.נט.
יאירה אמית, ולמה נתעקרו האמהות?, באתר מקרא גשר. - ↑ בראשית רבה, פרשה ע"ב, פסקה ו'
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער