4,450
רעדאגירונגען
ק
הגהה, צוריקגעברענגט נאך מיט מקור
ק (הגהה, צוריקגעברענגט געמעקטע...) |
ק (הגהה, צוריקגעברענגט נאך מיט מקור) |
||
| שורה 8: | שורה 8: | ||
===פארכאפונג פון שרה=== | ===פארכאפונג פון שרה=== | ||
{{ערך מורחב|אראפגאנג פון אברהם קיין גרר}} | {{ערך מורחב|אראפגאנג פון אברהם קיין גרר}} | ||
צווישן זיינע וואנדערנישן איז אברהם אנגעקומען און זיך באזעצט אין גרר נעבן פלשתים. פאר די וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי - שרה, האט ער גענטפערט אז זי איז זיין שוועסטער, אויס מורא אז מ'וועט אים הרג'ענען. אבימלך האט געשיקט ברענגען שרה צו זיך, אבער נאך איידער ער האט געהאט א געלעגנהייט צו זינדיגן מיט איר{{הערה|זעט {{מדרש רבה|בראשית|נב|ז}}, געברענגט אין {{תנ"ך|בראשית|כ|ו|אן=ספר|מפרש=רש"י}}.}}, איז גאט געקומען צו אים אין [[חלום]]{{הערה|[[מאיר שלו]] צייכנט אן אין זיין ספר '''ראשית''' (הוצאת עם עובד, 2008) אז דאס איז די ערשטע חלום וואס ווערט דערמאנט אין תנ"ך.}} און אים אינפארמירט אז די פרוי איז פארהייראט, און אז ער וועט שטארבן אויב ער וועט פארזעצן איר צו האלטן. אבימלך האט זיך פארענטפערט אז ער איז געווען אומוויסנד, נאך וואס זיי האבן זיך אנגעגעבן אלס געשוויסטער. גאט האט אים באפוילן איר צוריקצוגעבן, און דורכדעם וואס אברהם וועט מתפלל זיין פאר אים וועט ער בלייבן לעבן. צומארגנס, דערציילט אבימלך פאר זיינע מענטשן די מעשה, מוסר'ט אברהם פארן זאגן ליגנט און דאס אנברענגען אויף אים, גיבט אים צוריק זיין ווייב, און שענקט אים אויך א גרויס פארמעגן אלס פארגיטיגונג, אריינגערעכנט [[שאף]] און [[רינדער]], [[קנעכט]] און [[דינסט]]ן, און פארבעט אים אויך צו וואוינען אין זיין לאנד: "הִנֵּה אַרְצִי לְפָנֶיךָ בַּטּוֹב בְּעֵינֶיךָ שֵׁב." אברהם האט מתפלל געווען אויף אבימלך און זיינע דינסטן וועלכע זענען געשטראפט געווארן מיט'ן נישט קענען האבן קינדער, און גאט האט זיי געהיילט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כ|א|יח | צווישן זיינע וואנדערנישן איז אברהם אנגעקומען און זיך באזעצט אין גרר נעבן פלשתים. פאר די וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי - שרה, האט ער גענטפערט אז זי איז זיין שוועסטער, אויס מורא אז מ'וועט אים הרג'ענען. אבימלך האט געשיקט ברענגען שרה צו זיך, אבער נאך איידער ער האט געהאט א געלעגנהייט צו זינדיגן מיט איר{{הערה|זעט {{מדרש רבה|בראשית|נב|ז}}, געברענגט אין {{תנ"ך|בראשית|כ|ו|אן=ספר|מפרש=רש"י}}.}}, איז גאט געקומען צו אים אין [[חלום]]{{הערה|[[מאיר שלו]] צייכנט אן אין זיין ספר '''ראשית''' (הוצאת עם עובד, 2008) אז דאס איז די ערשטע חלום וואס ווערט דערמאנט אין תנ"ך.}} און אים אינפארמירט אז די פרוי איז פארהייראט, און אז ער וועט שטארבן אויב ער וועט פארזעצן איר צו האלטן. אבימלך האט זיך פארענטפערט אז ער איז געווען אומוויסנד, נאך וואס זיי האבן זיך אנגעגעבן אלס געשוויסטער. גאט האט אים באפוילן איר צוריקצוגעבן, און דורכדעם וואס אברהם וועט מתפלל זיין פאר אים וועט ער בלייבן לעבן. צומארגנס, דערציילט אבימלך פאר זיינע מענטשן די מעשה, מוסר'ט אברהם פארן זאגן ליגנט און דאס אנברענגען אויף אים, גיבט אים צוריק זיין ווייב, און שענקט אים אויך א גרויס פארמעגן אלס פארגיטיגונג, אריינגערעכנט [[שאף]] און [[רינדער]], [[קנעכט]] און [[דינסט]]ן, און פארבעט אים אויך צו וואוינען אין זיין לאנד: "הִנֵּה אַרְצִי לְפָנֶיךָ בַּטּוֹב בְּעֵינֶיךָ שֵׁב." אברהם האט מתפלל געווען אויף אבימלך און זיינע דינסטן וועלכע זענען געשטראפט געווארן מיט'ן נישט קענען האבן קינדער, און גאט האט זיי געהיילט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כ|א|יח}}.}}. | ||
===בונד מיט אברהם=== | ===בונד מיט אברהם=== | ||
| שורה 16: | שורה 16: | ||
===מיט יצחק און רבקה=== | ===מיט יצחק און רבקה=== | ||
{{ערך מורחב|די אראפגאנג פון יצחק קיין גרר}} | {{ערך מורחב|די אראפגאנג פון יצחק קיין גרר}} | ||
אן ענליכע געשעעניש האט פאסירט צו יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|א|יב}}}}. ווען אין ארץ כנען האט אויסגעבראכן א הונגער, האט יצחק געוואלט אראפגיין קיין [[מצרים]], אבער גאט האט זיך אנטפלעקט צו יצחק און געהייסן ער זאל נישט פארלאזן דאס לאנד, נאר גיין וואוינען אין [[גרר]]. אויך אין דעם פאל האט יצחק געזאגט פאר די ארטיגע מענטשן וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי רבקה אז זי איז זיין שוועסטער, אויס מורא אז מען וועט אים ערמארדן צו נעמען [[רבקה]]. מיט די צייט איז יצחק געווארן ווייניגער | אן ענליכע געשעעניש האט פאסירט צו יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|א|יב}}}}. ווען אין ארץ כנען האט אויסגעבראכן א הונגער, האט יצחק געוואלט אראפגיין קיין [[מצרים]], אבער גאט האט זיך אנטפלעקט צו יצחק און געהייסן ער זאל נישט פארלאזן דאס לאנד, נאר גיין וואוינען אין [[גרר]]. אויך אין דעם פאל האט יצחק געזאגט פאר די ארטיגע מענטשן וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי רבקה אז זי איז זיין שוועסטער, אויס מורא אז מען וועט אים ערמארדן צו נעמען [[רבקה]]. אבימלך האט שוין דאסמאל אכטונג געגעבן פון זיך איילן איר צו נעמען{{הערה|שם=כוא|{{תנ"ך|בראשית|כו|א|מפרש=רמב"ן}}.}}, ווען מיט די צייט איז יצחק געווארן ווייניגער וואכזאם נישט צו צייגן אז זיי זענען פארהייראט, און אבימלך האט געזען פון די פענסטער ווי יצחק און רבקה פירן זיך ווי מאן און ווייב - "וְהִנֵּה יִצְחָק מְצַחֵק אֵת רִבְקָה אִשְׁתּוֹ". ער האט גערופן יצחק, און אים פארגעהאלטן אויף דעם וואס ער האט געזאגט אז רבקה איז זיין שוועסטער, וואס האט כמעט צוגעברענגט אז ער און זיינע מענטשן זאל זינדיגן מיט רבקה. יצחק האט זיך בארעכטיגט אז ער האט ליגנט געזאגט אלס מורא אז מען וועט אים טויטן. אבימלך האט באפוילן אז יצחק און רבקה זאלן האבן קעניגליכע שוץ, און ווער עס וועט זיי טשעפען וועט באקומען טויט שטראף. | ||
===בונד מיט יצחק=== | ===בונד מיט יצחק=== | ||
| שורה 22: | שורה 22: | ||
נאך וואס יצחק איז געווארן רייך, האט עס צוגעברענגט אז די פלשתים זאלן מקנא זיין און פארשטאפן די ברונעמס וואס ער האט געגראבן, אין רעזולטאט האט אים אבימלך פארשיקט. יצחק איז אריבער וואוינען ווייט פון שטאט אין [[נחל גרר]]. נאך א צאל קריגערייען ארום די ברונעמס צווישן יצחק און אבימלך'ס מענטשן, איז אבימלך ערשינען אין באגלייטונג פון פיכול זיין קריגס מינסטער און זיינע פריינד צו יצחק, און געבעטן צו אויסגלייכן זייערע באציאונגען, און באפעסטיגן די בונד געשלאסן מיט זיין טאטע אברהם, ווייל זיי האבן געזען אז גאט איז מיט אים, פונקט ווי ביי זיין טאטע'ן. זיי האבן געגעסן אינאיינעם א סעודה, און אבימלך מיט זיינע מענטשן האבן גענעכטיגט ביי אים, ווען צופרי האבן זיי זיך געשוואוירן איינער צום צווייטן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|יג|לא}}.}}. | נאך וואס יצחק איז געווארן רייך, האט עס צוגעברענגט אז די פלשתים זאלן מקנא זיין און פארשטאפן די ברונעמס וואס ער האט געגראבן, אין רעזולטאט האט אים אבימלך פארשיקט. יצחק איז אריבער וואוינען ווייט פון שטאט אין [[נחל גרר]]. נאך א צאל קריגערייען ארום די ברונעמס צווישן יצחק און אבימלך'ס מענטשן, איז אבימלך ערשינען אין באגלייטונג פון פיכול זיין קריגס מינסטער און זיינע פריינד צו יצחק, און געבעטן צו אויסגלייכן זייערע באציאונגען, און באפעסטיגן די בונד געשלאסן מיט זיין טאטע אברהם, ווייל זיי האבן געזען אז גאט איז מיט אים, פונקט ווי ביי זיין טאטע'ן. זיי האבן געגעסן אינאיינעם א סעודה, און אבימלך מיט זיינע מענטשן האבן גענעכטיגט ביי אים, ווען צופרי האבן זיי זיך געשוואוירן איינער צום צווייטן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|יג|לא}}.}}. | ||
דער [[רמב"ן]]{{הערה|שם=כוא | דער [[רמב"ן]]{{הערה|שם=כוא}} קווענקלט אויב אבימלך פון די מעשה מיט יצחק איז דער זעלבער אבימלך פון די צייטן פון אברהם, אדער אלע קעניגן פון פלשתים האט מען גערופן אבימלך, און ברענגט די דעה פון [[אונקלוס]] אז ער איז געווען א זון פונעם ערשטן אבימלך. אויך דער [[רד"ק]] זאגט אז עס איז געווען א זון אדער אייניקל{{הערה|דארט=כוא|רד"ק, דארט}}. דאקעגן דער [[רבינו בחיי]] זאגט אז עס איז דער זעלבער אבימלך פון אברהם{{הערה|דארט=כוא|רבינו בחיי, דארט}}. | ||
== זיין נאמען אין תהילים == | == זיין נאמען אין תהילים == | ||
| שורה 32: | שורה 32: | ||
== מקור פון נאמען == | == מקור פון נאמען == | ||
די נאמען "אבימלך" פונקט ווי די נאמען פון זיין מיליטער מינסטער "פיכל" - איז א שעמישע נאמען און נישט א פלישתישע. טראץ וואס די פלשתים האבן אינוואדירט פון מערב זייט מיטל-לענדישער ים, וואס דערפאר זענען זיי גערופן געווארן "[[גויי הים]]", ווי עס זעט אויס, כדי זיך צו נאטוריליזירן אין געגנט האבן זיי אדאפטירט שעמישע נעמען וואס קומען דווקא פון מזרח. | די נאמען "אבימלך" פונקט ווי די נאמען פון זיין מיליטער מינסטער "פיכל" - איז א שעמישע נאמען און נישט א פלישתישע. טראץ וואס די פלשתים האבן אינוואדירט פון מערב זייט מיטל-לענדישער ים, וואס דערפאר זענען זיי גערופן געווארן "[[גויי הים]]", ווי עס זעט אויס, כדי זיך צו נאטוריליזירן אין געגנט האבן זיי אדאפטירט שעמישע נעמען וואס קומען דווקא פון מזרח{{הבהרה}}. | ||
מעגליכע מיינונגען פאר'ן נאמען "אבימלך" קענען זיין: | |||
* אבי-מלך - ''' | * אבי-מלך - '''אביו היה מלך''' - אז זיין טאטע איז געווען קעניג. א קעניג וואס ציט ווייטער א קעניגליכע דינאסטיע. | ||
* | * אויפ'ן נאמען פונעם אפגאט [[מולך]] (מלך, מילכום), וועם די פלשתים האבן ווארשיינליך געדינט, ווי עס איז געווען איינגעפירט דאן צו געבן נעמען נאך אפגעטער{{הערה|[https://edu.929.org.il/class/הברית-בין-אברהם-לאבימלך/ הברית בין אברהם לאבימלך], אין פראיעקט "929 - תנ"ך ביחד".}}. | ||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
* {{צ- | * {{צ-בוך|מחבר=רוזנפלד יקותיאל|נאמען=על פרשת השבוע|מקום הוצאה=בני ברק|שנת הוצאה=2018}} | ||
== דרויסנדע לינקס == | == דרויסנדע לינקס == | ||
{{ויקישיתוף בשורה}} | {{ויקישיתוף בשורה|Category:Abimelech}} | ||
* {{אוצר ישראל|א|57|אֲבִימֶלֶךְ|עמודים=41–42}} | * {{אוצר ישראל|א|57|אֲבִימֶלֶךְ|עמודים=41–42}} | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:גוי'אישע קעניגן אין תנ"ך]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פלשתים]] | [[קאַטעגאָריע:פלשתים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פרשת וירא]] | [[קאַטעגאָריע:פרשת וירא]] | ||