אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אבימלך מלך גרר"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
1,618 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
הגהה
ק (צו ליינען מער)
ק (הגהה)
שורה 8: שורה 8:
===פארכאפונג פון שרה===
===פארכאפונג פון שרה===
{{ערך מורחב|אראפגאנג פון אברהם קיין גרר}}
{{ערך מורחב|אראפגאנג פון אברהם קיין גרר}}
צווישן זיינע וואנדערנישן איז אברהם אנגעקומען און זיך באזעצט אין גרר נעבן פלשתים. פאר די וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי - שרה, האט ער גענטפערט אז זי איז זיין שוועסטער. אבימלך האט געשיקט ברענגען שרה צו זיך, אבער נאך איידער ער האט געהאט א געלעגנהייט צו זינדיגן מיט איר{{הערה|זעט {{מדרש רבה|בראשית|נב|ז}}, געברענגט אין {{תנ"ך|בראשית|כ|ו|אן=ספר|מפרש=רש"י}}.}}, איז גאט געקומען צו אים אין [[חלום]]{{הערה|[[מאיר שלו]] צייכנט אן אין זיין ספר '''ראשית''' (הוצאת עם עובד, 2008) אז דאס איז די ערשטע חלום וואס ווערט דערמאנט אין תנ"ך.}} און אים אינפארמירט אז די פרוי איז פארהייראט, און אז ער וועט שטארבן אויב ער וועט פארזעצן איר צו האלטן. אבימלך האט זיך פארענטפערט אז ער איז געווען אומוויסנד, נאך וואס זיי האבן זיך אנגעגעבן אלס געשוויסטער. גאט האט אים באפוילן איר צוריקצוגעבן, און דורכדעם וואס אברהם וועט מתפלל זיין פאר אים וועט ער בלייבן לעבן. צומארגנס, דערציילט אבימלך פאר זיינע מענטשן די מעשה, מוסר'ט אברהם פארן זאגן ליגנט און דאס אנברענגען אויף אים, גיבט אים צוריק זיין ווייב, און שענקט אים אויך א גרויס פארמעגן אלס פארגיטיגונג, אריינגערעכנט [[שאף]] און [[רינדער]], [[קנעכט]] און [[דינסט]]ן, און פארבעט אים אויך צו וואוינען אין זיין לאנד: "הִנֵּה אַרְצִי לְפָנֶיךָ בַּטּוֹב בְּעֵינֶיךָ שֵׁב." אברהם האט מתפלל געווען אויף אבימלך און זיינע דינסטן וועלכע זענען געשטראפט געווארן מיט'ן נישט קענען האבן קינדער, און גאט האט זיי געהיילט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כ|א|יח|לאנג=יא}}.}}.
צווישן זיינע וואנדערנישן איז אברהם אנגעקומען און זיך באזעצט אין גרר נעבן פלשתים. פאר די וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי - שרה, האט ער גענטפערט אז זי איז זיין שוועסטער, אויס מורא אז מ'וועט אים הרג'ענען. אבימלך האט געשיקט ברענגען שרה צו זיך, אבער נאך איידער ער האט געהאט א געלעגנהייט צו זינדיגן מיט איר{{הערה|זעט {{מדרש רבה|בראשית|נב|ז}}, געברענגט אין {{תנ"ך|בראשית|כ|ו|אן=ספר|מפרש=רש"י}}.}}, איז גאט געקומען צו אים אין [[חלום]]{{הערה|[[מאיר שלו]] צייכנט אן אין זיין ספר '''ראשית''' (הוצאת עם עובד, 2008) אז דאס איז די ערשטע חלום וואס ווערט דערמאנט אין תנ"ך.}} און אים אינפארמירט אז די פרוי איז פארהייראט, און אז ער וועט שטארבן אויב ער וועט פארזעצן איר צו האלטן. אבימלך האט זיך פארענטפערט אז ער איז געווען אומוויסנד, נאך וואס זיי האבן זיך אנגעגעבן אלס געשוויסטער. גאט האט אים באפוילן איר צוריקצוגעבן, און דורכדעם וואס אברהם וועט מתפלל זיין פאר אים וועט ער בלייבן לעבן. צומארגנס, דערציילט אבימלך פאר זיינע מענטשן די מעשה, מוסר'ט אברהם פארן זאגן ליגנט און דאס אנברענגען אויף אים, גיבט אים צוריק זיין ווייב, און שענקט אים אויך א גרויס פארמעגן אלס פארגיטיגונג, אריינגערעכנט [[שאף]] און [[רינדער]], [[קנעכט]] און [[דינסט]]ן, און פארבעט אים אויך צו וואוינען אין זיין לאנד: "הִנֵּה אַרְצִי לְפָנֶיךָ בַּטּוֹב בְּעֵינֶיךָ שֵׁב." אברהם האט מתפלל געווען אויף אבימלך און זיינע דינסטן וועלכע זענען געשטראפט געווארן מיט'ן נישט קענען האבן קינדער, און גאט האט זיי געהיילט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כ|א|יח|לאנג=יא}}.}}.


===בונד מיט אברהם===
===בונד מיט אברהם===
{{ערך מורחב|בונד פון אברהם און אבימלך}}
{{ערך מורחב|בונד פון אברהם און אבימלך}}
נאכ'ן איינזען אז דער אויבערשטער איז מיט אברהם, איז אבימלך געקומען מיט זיין קריגס מיניטסער פִיכֹל שליסן א פרידנס-פּאקט מיט אברהם, אלס באלוינונג אויף דעם וואס ער האט געוואוינט ביי זיי{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כא|כב|לב}}}}. אברהם גייט איין, אבער האלט פאר אבימלך אויף דעם וואס זיינע קנעכט האבן גע'גזל'ט זיינע וואסער ברונעמס, א לעבנס-וויכטיגע רעסורס אין יענע צייט. אבימלך שלאגט אפ די טענות זאגנדיג: "איך ווייס נישט ווער האט דאס געטון, און דו האסט מיר נישט דערציילט דערוועגן, און איך האב נישט געהערט דערפון ביז היינט." אבימלך קערט צוריק די ברונעמס און שווערט אז זיי געהערן צו אברהם, און זיי שליסן דעם בונד, און דעריבער איז די נאמען פון דעם פלאץ באשטימט געווארן אלס [[באר שבע]]. דער פסוק צייכנט אז די באציאונגען האבן פארגעזעצט פרידליך, און אברהם האט געוואוינט רואיגערהייט נאך א לאנגע צייט אין פלשתים, און דארטן אויפגעשטעלט א גאסט הויז וואו ער האט געגעבן צו עסן פאר מענטשן זאלן לויבן דעם אויבערשטן{{הערה|{{בבלי|סוטה|י|א}}.}}.
נאכ'ן איינזען אז דער אויבערשטער איז מיט אברהם, איז אבימלך געקומען מיט זיין קריגס מיניטסער פִיכֹל שליסן א פרידנס-פּאקט מיט אברהם, אלס באלוינונג אויף דעם וואס ער האט געוואוינט ביי זיי{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כא|כב|לב}}}}. אברהם גייט איין, אבער האלט פאָר אבימלך אויף דעם וואס זיינע קנעכט האבן גע'גזל'ט זיינע וואסער ברונעמס, א לעבנס-וויכטיגע רעסורס אין יענע צייט. אבימלך שלאגט אפ די טענות זאגנדיג: "איך ווייס נישט ווער האט דאס געטון, און דו האסט מיר נישט דערציילט דערוועגן, און איך האב נישט געהערט דערפון ביז היינט." אבימלך קערט צוריק די ברונעמס און שווערט אז זיי געהערן צו אברהם, זיי שליסן דעם בונד, און אויף דעם ארויף איז די נאמען פון דעם פלאץ באשטימט געווארן אלס [[באר שבע]]. דער פסוק באצייכנט אז די באציאונגען האבן פארגעזעצט פרידליך, און אברהם האט געוואוינט רואיגערהייט נאך א לאנגע צייט אין פלשתים, און דארטן אויפגעשטעלט א גאסט הויז וואו ער האט געגעבן צו עסן פאר מענטשן זאלן לויבן דעם אויבערשטן{{הערה|{{בבלי|סוטה|י|א}}.}}.


===פארכאפונג פון רבקה===
===פארכאפונג פון רבקה===
{{ערך מורחב|די אראפגאנג פון יצחק קיין גרר}}
{{ערך מורחב|די אראפגאנג פון יצחק קיין גרר}}
אן ענליכע געשעניש האט פאסירט צו יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|א|ל}}}}. ווען אין ארץ כנען האט אויסגעבראכן אן הונגער, האט יצחק געוואלט אראפגיין קיין [[מצרים]], אבער גאט האט זיך אנטפלעקט צו יצחק און געהייסן ער זאל נישט פארלאזן דאס לאנד, נאר גיין וואוינען אין [[גרר]]. אויך אין דעם פאל זאגט יצחק אז זיין ווייב איז זיין שוועסטער פאר די היגע מענטשן וואס פרעגן זיך נאך די שיינע פרוי, אויס מורא אז מען וועט אים פרובירן צו ערמארדן און נעמען [[רבקה]]. אבימלך גיבט אכטונג אין די פאל פון זיך איילן איר צו נעמען, קען זיין אלס פריערידע ערפארונג, און דורכאויס די צייט זעט אדער פארשטייט ער אז רבקה און יצחק זענען געהייראט, וועגן ליבשאפט באווייזן צווישן זיי - "וְהִנֵּה יִצְחָק מְצַחֵק אֵת רִבְקָה אִשְׁתּוֹ". ער רופט יצחק, און מוסרט אים אויף דעם וואס ער האט געזאגט אז רבקה איז זיין שוועסטער, און דאס האט כמעט צוגעברענגט אז אבימלך זאל זינדיגן מיט רבקה. יצחק האט זיך בארעכטיגט אז ער האט ליגנט געזאגט אלס מורא אז מען וועט אים טויטן. אבימלך האט אנגענומען זיין אנטשולדיגונג מוסרנדיג: "מַה זֹּאת עָשִׂיתָ לָּנוּ? כִּמְעַט שָׁכַב אַחַד הָעָם אֶת אִשְׁתֶּךָ, וְהֵבֵאתָ עָלֵינוּ אָשָׁם."{{ביאור|וואס האסטו אונז געטון? כמעט האט איינער פון פאלק גענומען דיין ווייב, און דו וואלסט געברענגט אויף אונז א שולד.}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|י}}}}, און ער האט געלאזט וויסן אז יצחק האט א קעניגליכע שוץ, און ווער עס וועט טשעפען אים און זיין ווייב וועט באקומען טויט שטראף.
אן ענליכע געשעעניש האט פאסירט צו יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|א|יב}}}}. ווען אין ארץ כנען האט אויסגעבראכן א הונגער, האט יצחק געוואלט אראפגיין קיין [[מצרים]], אבער גאט האט זיך אנטפלעקט צו יצחק און געהייסן ער זאל נישט פארלאזן דאס לאנד, נאר גיין וואוינען אין [[גרר]]. אויך אין דעם פאל האט יצחק געזאגט אז זיין רבקה איז זיין שוועסטער פאר די ארטיגע מענטשן וואס האבן זיך נאכגעפרעגט איבער די שיינע פרוי, אויס מורא אז מען וועט אים ערמארדן צו נעמען [[רבקה]]. מיט די צייט איז יצחק געווארן ווייניגער פארזיכטיג נישט צו צייגן אז זיי זענען פארהייראט, און אבימלך האט געזען פון די פענסטער ווי יצחק און רבקה פירן זיך ווי מאן און ווייב - "וְהִנֵּה יִצְחָק מְצַחֵק אֵת רִבְקָה אִשְׁתּוֹ". ער האט גערופן יצחק, און גע'מוסר'ט אויף דעם וואס ער האט געזאגט אז רבקה איז זיין שוועסטער, וואס האט כמעט צוגעברענגט אז ער זאל זינדיגן מיט רבקה. יצחק האט זיך בארעכטיגט אז ער האט ליגנט געזאגט אלס מורא אז מען וועט אים טויטן. אבימלך האט באפוילן אז יצחק און רבקה זאלן האבן קעניגליכע שוץ, און ווער עס וועט זיי טשעפען וועט באקומען טויט שטראף.


פון זיין שטורעמישע רעאקציע פארן אקט פון באהאלטן, און פון זיינע אקטן דערנאך, קען מען פארשטיין אז אזעלכע זאכן ווי נעמען אן אשת איש, זענען נישט געווען אנגענומען אונטער אבימלכ'ס הערשאפט. "וַיִּקְרָא אֲבִימֶלֶךְ לְאַבְרָהָם וַיֹּאמֶר לוֹ: מֶה עָשִׂיתָ לָּנוּ וּמֶה חָטָאתִי לָךְ, כִּי הֵבֵאתָ עָלַי וְעַל מַמְלַכְתִּי חֲטָאָה גְדֹלָה, מַעֲשִׂים אֲשֶׁר לֹא יֵעָשׂוּ עָשִׂיתָ עִמָּדִי."{{ביאור|און אבימלך האט גערופן אברהם און אים געזאגט: וואס האסטו געטאן צו אונז און וואס האב איך געזינדיגט, אז דו האסט געברענגט אויף מיר און מיין קעניגרייך א גרויסע זינד, זאכן וואס טארן נישט געשען האסטו געטאן מיט מיר.}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כ|ט}}}}.
===בונד מיט יצחק===
 
===בונד מיט יצחק===
{{ערך מורחב|בונד פון יצחק און אבימלך}}
{{ערך מורחב|בונד פון יצחק און אבימלך}}
 
נאך וואס יצחק איז געווארן רייך וואס האט צוגעברענגט אז די פלשתים זאלן מקנא זיין און פארשטאפן די ברונעמס וואס ער האט געגראבן, האט אים אבימלך פארשיקט. יצחק איז אריבער וואוינען ווייט פון שטאט אין [[נחל גרר]]. נאך א צאל קריגערייען ארום די ברונעמס צווישן יצחק און אבימלך'ס מענטשן, איז אבימלך ערשינען אין באגלייטונג פון פיכול זיין קריגס מינסטער און זיינע פריינד צו יצחק, און געבעטן צו אויסגלייכן זייערע באציאונגען, און באפעסטיגן די בונד געשלאסן מיט זיין טאטע אברהם, ווייל זיי האבן געזען אז גאט איז מיט אים, פונקט ווי ביי זיין טאטע'ן. זיי האבן געגעסן אינאיינעם א סעודה, און אבימלך מיט זיינע מענטשן האבן גענעכטיגט ביי אים, ווען צופרי האבן זיי זיך געשוואוירן איינער צום צווייטן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כו|יג|לא}}.}}.
נאך וואס יצחק ווערט רייך און ברענגט צו אז די פלשתים זאלן מקנא זיין, בעט אים אבימלך אז ער זאל גיין פון דארט און פאקטיש פארטרייבט ער אים. יצחק גייט אריבער וואוינען נישט ווייט פון דארט אין [[נחל גרר]]. נאך א צאל קריגערייען ארום די ברונעמס צווישן יצחק און אבימלכ'ס מענטשן, ערשיינט אבימלך אין באגלייטונג פון פיכול זיין מיליטער מינסטער און זיינע גוטע פריינד ביי יצחק און בעט צו פאריכטן זייערע באציאונגען, און בינדט א בונד אויך מיט יצחק פונקט ווי מיט זיין טאטן אברהם, ווייל זיי האבן געזען אז גאט איז מיט אים. יצחק נעמט אים אויף בייזערהייט, אבער ענדע עסט ער מיט אים א סעודה. אבימלך און זיינע מענטשן נעכטיגן אפילו ביי אים, און צופרי שווערן זיי זיך איינער צום צווייטן, א זאך וואס קוקט אויס ווי א בונד.


== זיין נאמען אין תהילים ==
== זיין נאמען אין תהילים ==

נאוויגאציע מעניו