אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ברוך שאמר"

24 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
(←‏הלכות און מנהגים: לינק צו היברובוקס)
(←‏נוסחאות: אידיש)
שורה 32: שורה 32:
== נוסחאות ==
== נוסחאות ==
[[טעקע:ברוך שאמר ב' נוסחאות.jpg|קליין|[[ספרדים|ספרד'ישע]] סידור פאר [[שלש רגלים]] ווייזנדיג צוויי נוסחאות פאר "ברוך שאמר".]]
[[טעקע:ברוך שאמר ב' נוסחאות.jpg|קליין|[[ספרדים|ספרד'ישע]] סידור פאר [[שלש רגלים]] ווייזנדיג צוויי נוסחאות פאר "ברוך שאמר".]]
אינ'ם [[נוסח ארץ ישראל]] האט מען בכלל נישט געזאגט "ברוך שאמר", נאר בעפאר די פסוקי דזמרא (וואס זיי האבן געזאגט אויף אן אנדערן סדר) האבן זיי געזאגט אן אנדערן ברכה, וועלכע זיי האבן אויך געזאגט אין אנדערע געלעגנהייטן פאר'ן זאגן קאפיטלעך פון תהלים{{הערה|למשל בעפאר [[מעריב]] אויף [[שבת]] און [[יום טוב]]. דער נוסח פונ'ם ברכה: {{ציטוטון|בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר בָּחַר בְּדָוִיד עַבְדּוֹ, וְרָצָה בְשִׁירֵי קָדְשׁוֹ, לְפָאֲרוֹ לְהַלְּלוֹ לְרוֹמְמוֹ לְתָקְפּוֹ עַל כָּל גְּבוּרוֹתָיו. בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלֹהֵי דָוִד, מַצְמִיחַ יְשׁוּעָה שְׁלֵימָה וקְרוֹבָה לְעַמּוֹ יִשְׂרָאֵל, וּבוֹנֵה יְרוּשָׁלָיִם.}}.}}. אין א שפעטערע תקופה האבן זיך אריינגעכאפט מנהגים פון בבל אינ'ם נוסח פון ארץ ישראל, און מען האט אנגעהויבן זאגן, אדער אין צוגאב צום סדר פון ארץ-ישראל אדער אנשטאט דעם, די פסוקי דזמרא פון בבל, מיט "ברוך שאמר" בעפאר זיי{{הערה|שרה חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], [[בר אילן אוניווערסיטעט]] תשע"ג, זייט 2–3, און זייט 9–10, [[ספריית אסיף]].}}.
אינ'ם [[נוסח ארץ ישראל]] האט מען בכלל נישט געזאגט "ברוך שאמר", נאר בעפאר די פסוקי דזמרא (וואס זיי האבן געזאגט אויף אן אנדערן סדר) האבן זיי געזאגט אן אנדערן ברכה, וועלכע זיי האבן אויך געזאגט אין אנדערע געלעגנהייטן פאר'ן זאגן קאפיטלעך פון תהלים{{הערה|למשל בעפאר [[מעריב]] אויף [[שבת]] און [[יום טוב]]. דער נוסח פונ'ם ברכה: {{ציטוטון|בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר בָּחַר בְּדָוִיד עַבְדּוֹ, וְרָצָה בְשִׁירֵי קָדְשׁוֹ, לְפָאֲרוֹ לְהַלְּלוֹ לְרוֹמְמוֹ לְתָקְפּוֹ עַל כָּל גְּבוּרוֹתָיו. בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלֹהֵי דָוִד, מַצְמִיחַ יְשׁוּעָה שְׁלֵימָה וקְרוֹבָה לְעַמּוֹ יִשְׂרָאֵל, וּבוֹנֵה יְרוּשָׁלָיִם.}}.}}. אין א שפעטערע תקופה האבן זיך אריינגעכאפט מנהגים פון בבל אינ'ם נוסח פון ארץ ישראל, און מען האט אנגעהויבן זאגן, אדער אין צוגאב צום סדר פון ארץ-ישראל אדער אנשטאט דעם, די פסוקי דזמרא פון בבל, מיט "ברוך שאמר" בעפאר זיי{{הערה|שרה חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], [[בר אילן אוניווערסיטעט]] תשע"ג, זייטן 2–3, און זייטן 9–10, [[ספריית אסיף]].}}.


אין די סידורים פון די [[גאונים]]{{הערה|למשל [[סדר רב עמרם גאון]], [http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=42695&st=&pgnum=12&hilite= עמוד 2]}} ווי אויך אינ'ם נוסח פון [[רמב"ם]] און אין [[תכלאל]], און דורך זייער השפעה, אויך אין דעם אמאליגן נוסח פון די [[ספרדים]]{{הערה|ווי צום ביישפיל טייל פון די קהילות פון [[מאראקא]] וועלכע האבן דאס געזאגט אויף שבת. זעהט סידור "אבותנו" פון רבי [[מאיר אלעזר עטיה]].}} (און אזוי פירט מען זיך ביז היינט אין די ספרד'ישע קהילות פון [[מערב-אייראפע]]) און אינ'ם [[פרס]]'ישן נוסח האט מען געזאגט לענגערע נוסחאות פון "ברוך שאמר", ווי למשל דאס צולייגן: {{ציטוטון|ברוך מעביר אפילה ומביא אורה, ברוך אל חי לעד וקיים לנצח, ברוך שאין לפניו עולה ולא שכחה [לא כזב ולא מרמה<ref>נוסח תימן און רמב"ם.</ref>] ולא משוא פנים ולא מקח שוחד, צדיק הוא בכל דרכיו, ברוך הוא וברוך שמו; ברוך זכרו לעולמי עד}}{{הערה|חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], עמ' 3–5, ועמ' 10–19.|שם=חבשוש}}. אין א געוויסע כתב יד פון [[נוסח רומניא]] איז דא אן אנדערן נוסח, גאר לאנג, געבויט לויט'ן סדר פונ'ם גאנצן [[אלף בית]], און נאך יעדן אות האט מען געזאגט: 'ברוך הוא וברוך שמו'.{{מקור}}
אין די סידורים פון די [[גאונים]]{{הערה|למשל [[סדר רב עמרם גאון]], [http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=42695&st=&pgnum=12&hilite= זייט 2]}} ווי אויך אינ'ם נוסח פון [[רמב"ם]] און אין [[תכלאל]], און דורך זייער השפעה, אויך אין דעם אמאליגן נוסח פון די [[ספרדים]]{{הערה|ווי צום ביישפיל טייל פון די קהילות פון [[מאראקא]] וועלכע האבן דאס געזאגט אויף שבת. זעהט סידור "אבותנו" פון רבי [[מאיר אלעזר עטיה]].}} (און אזוי פירט מען זיך ביז היינט אין די ספרד'ישע קהילות פון [[מערב-אייראפע]]) און אינ'ם [[פרס]]'ישן נוסח האט מען געזאגט לענגערע נוסחאות פון "ברוך שאמר", ווי למשל דאס צולייגן: {{ציטוטון|ברוך מעביר אפילה ומביא אורה, ברוך אל חי לעד וקיים לנצח, ברוך שאין לפניו עולה ולא שכחה [לא כזב ולא מרמה<ref>נוסח תימן און רמב"ם.</ref>] ולא משוא פנים ולא מקח שוחד, צדיק הוא בכל דרכיו, ברוך הוא וברוך שמו; ברוך זכרו לעולמי עד}}{{הערה|חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], זייטן 3–5, און זייטן 10–19.|שם=חבשוש}}. אין א געוויסע כתב יד פון [[נוסח רומניא]] איז דא אן אנדערן נוסח, גאר לאנג, געבויט לויט'ן סדר פונ'ם גאנצן [[אלף בית]], און נאך יעדן אות האט מען געזאגט: 'ברוך הוא וברוך שמו'.{{מקור}}


דערקעגן, אין די נוסחאות פון [[נוסח אשכנז|אשכנז]], [[נוסח צרפת|צרפת]], [[נוסח איטאליע|איטאליע]], און רוב נוסחאות פון נוסח רומניא איז דער נוסח פיל קורצער{{הערה|שם=חבשוש}}. במשך די דורות, צווישן אנדערן, דורך די השפעה פון [[אר"י]], זענען די מערסטע טייל פון ספרדים אריבערגעגאנגען צום קורצערן נוסח{{הערה|חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], עמ' 68–69.}}.
דערקעגן, אין די נוסחאות פון [[נוסח אשכנז|אשכנז]], [[נוסח צרפת|צרפת]], [[נוסח איטאליע|איטאליע]], און רוב נוסחאות פון נוסח רומניא איז דער נוסח פיל קורצער{{הערה|שם=חבשוש}}. במשך די דורות, צווישן אנדערן, דורך די השפעה פון [[אר"י]], זענען די מערסטע טייל פון ספרדים אריבערגעגאנגען צום קורצערן נוסח{{הערה|חבשוש, [https://asif.co.il/?s=%D7%94%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%90%D7%A9%D7%9B%D7%A0%D7%96+%D7%A2%D7%9C+%D7%A0%D7%95%D7%A1%D7%97+%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93+%D7%91%D7%91%D7%A8%D7%9B%D7%AA+%27%D7%91%D7%A8%D7%95%D7%9A+%D7%A9%D7%90%D7%9E%D7%A8%27 השפעת נוסח אשכנז על נוסח ספרד בברכת ברוך שאמר], זייטן 68–69.}}.


==הוספות==
==הוספות==