בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,365
רעדאגירונגען
פארראכטן פּאראמעטער
(←שפראך: פארראכטן פּאראמעטער) |
(פארראכטן פּאראמעטער) |
||
| שורה 46: | שורה 46: | ||
| מקור = [[פראגער הגדה]], [[ה'ש"נ]] | | מקור = [[פראגער הגדה]], [[ה'ש"נ]] | ||
}} | }} | ||
[[ | [[טעקע:The National Library of Israel - Chad Gadya 931083 478490 yc-00467-rel a 01.ogg|שמאל|ממוזער|"חד גדיא", מבצע יוסף אלבז, ירושלים, 19 באפריל 1973. געזינגען אין אראמיש און אין מאראקאנער אראביש.]] | ||
[[טעקע:חד גדיא אידיש מעזריטש 1730.jpg|קליין|חד גדיא מיט אידישער איבערזעצונג, פון [https://www.nli.org.il/en/manuscripts/NNL_ALEPH990049438100205171/NLI?_gl=1*w8ezun*_ga*MzIyNjM0NjMyLjE2NzIzNzAxMjQ.*_ga_8P5PPG5E6Z*MTY4MDIyMzA4OS4xOC4xLjE2ODAyMjM0NzMuNTAuMC4w&_ga=2.125411146.1337201421.1680223090-322634632.1672370124#$FL70763566 הגדה של פסח קאפּירט דורך נתן בן שמשון] פון [[מעזריטש]], 1730]] | [[טעקע:חד גדיא אידיש מעזריטש 1730.jpg|קליין|חד גדיא מיט אידישער איבערזעצונג, פון [https://www.nli.org.il/en/manuscripts/NNL_ALEPH990049438100205171/NLI?_gl=1*w8ezun*_ga*MzIyNjM0NjMyLjE2NzIzNzAxMjQ.*_ga_8P5PPG5E6Z*MTY4MDIyMzA4OS4xOC4xLjE2ODAyMjM0NzMuNTAuMC4w&_ga=2.125411146.1337201421.1680223090-322634632.1672370124#$FL70763566 הגדה של פסח קאפּירט דורך נתן בן שמשון] פון [[מעזריטש]], 1730]] | ||
[[טעקע:Chad Gadya (1928) (cropped).jpg|קליין|אילוסטרירט אין הגדה פון תרפ"ח]] | [[טעקע:Chad Gadya (1928) (cropped).jpg|קליין|אילוסטרירט אין הגדה פון תרפ"ח]] | ||
| שורה 87: | שורה 87: | ||
פילע פירושים זענען געזאגט געווארן אויף דעם פיוט{{הערה|"השיר הלזה סתום וחתום לא נודע כונת המחבר בו. ואף על פי כן רבים חיברו בו פירושים שונים לפי מה שיסבול פירוש הלשון, שאפילו לא כיון המחבר לאלו הפירושים…" {{היברובוקס|[[רבי אריה לייב צינץ]], פלאצקער גאון|הגדה של פסח עם פירוש ברכת השיר|11049|עמוד=131}}}}. געוויסע זענען מסביר אז דער פיוט שפעט פון די גוים וואס דינען אפגעטער, און ברענגט ארויס אז יעדער באשעפעניש האט א שוואכקייט און א צווייטע קען אים בייקומען - נאר דער באשעפער איז שטערקער פון אלעם{{הערה|רבי טעבעלה באנדי, {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (רבי טעבעלה באנדי)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח (מערכת היידנהיים)}}}}. דער געדאנק איז געבויט אויף א מדרש, וואס שילדערט א דיאלאג צווישן [[אברהם]] און [[נמרוד]] וואס לויפט אויף דער גאנג פון חד גדיא:{{ציטוט|אמר ליה נסגוד לנורא, אמר ליה אברהם ונסגוד למיא דמטפין נורא, אמר ליה נמרוד נסגוד למיא, אמר ליה אם כן נסגוד לעננא דטעין מיא, אמר ליה נסגוד לעננא, אמר ליה אם כן נסגוד לרוחא דמבדר עננא, אמר ליה נסגוד לרוחא, אמר ליה ונסגוד לבר אינשא דסביל רוחא|{{מדרש רבה|בראשית|לח|יג}}}} | פילע פירושים זענען געזאגט געווארן אויף דעם פיוט{{הערה|"השיר הלזה סתום וחתום לא נודע כונת המחבר בו. ואף על פי כן רבים חיברו בו פירושים שונים לפי מה שיסבול פירוש הלשון, שאפילו לא כיון המחבר לאלו הפירושים…" {{היברובוקס|[[רבי אריה לייב צינץ]], פלאצקער גאון|הגדה של פסח עם פירוש ברכת השיר|11049|עמוד=131}}}}. געוויסע זענען מסביר אז דער פיוט שפעט פון די גוים וואס דינען אפגעטער, און ברענגט ארויס אז יעדער באשעפעניש האט א שוואכקייט און א צווייטע קען אים בייקומען - נאר דער באשעפער איז שטערקער פון אלעם{{הערה|רבי טעבעלה באנדי, {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (רבי טעבעלה באנדי)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח (מערכת היידנהיים)}}}}. דער געדאנק איז געבויט אויף א מדרש, וואס שילדערט א דיאלאג צווישן [[אברהם]] און [[נמרוד]] וואס לויפט אויף דער גאנג פון חד גדיא:{{ציטוט|אמר ליה נסגוד לנורא, אמר ליה אברהם ונסגוד למיא דמטפין נורא, אמר ליה נמרוד נסגוד למיא, אמר ליה אם כן נסגוד לעננא דטעין מיא, אמר ליה נסגוד לעננא, אמר ליה אם כן נסגוד לרוחא דמבדר עננא, אמר ליה נסגוד לרוחא, אמר ליה ונסגוד לבר אינשא דסביל רוחא|{{מדרש רבה|בראשית|לח|יג}}}} | ||
א מערהייט פון די מפרשים טייטשן אריין דערין די [[אידישע היסטאריע|היסטאריע פון כלל ישראל]] אין גלות ביז משיח'ס טאג. דער ציג איז [[כלל ישראל]], און די פיגורן דורכאויס דעם פיוט סימבאליזירן די מלכויות וואס ווארפן אום איינער דעם צווייטן{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}{{הערה|[[רבי נתן נטע שפירא]], {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (מגלה עמוקות)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח '''מגלה עמוקות''' | א מערהייט פון די מפרשים טייטשן אריין דערין די [[אידישע היסטאריע|היסטאריע פון כלל ישראל]] אין גלות ביז משיח'ס טאג. דער ציג איז [[כלל ישראל]], און די פיגורן דורכאויס דעם פיוט סימבאליזירן די מלכויות וואס ווארפן אום איינער דעם צווייטן{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}{{הערה|[[רבי נתן נטע שפירא]], {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (מגלה עמוקות)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח '''מגלה עמוקות'''}}; {{אוצר החכמה||אחיות אחידן|141173|אמסטערדאם, תקכ"ב}}; {{אוצר החכמה|רבי משה אברהם אבלי|גדי מקולס|149961|אלטונא, תק"ל}}; [[רבי יהונתן אייבשיץ]], {{אוצר הספרים היהודי|מאמר יהונתן/נרצה/פירוש על חד גדיא|'''מאמר יהונתן'''}}; {{אוצר החכמה|רבי יחזקאל קאצנעלענבויגן|מים יחזקאל|16020|פורציק, תקמ"ו, דף לד עמוד א|עמוד=115}}; [[רבי יעקב לורבערבוים]] פון ליסא, {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (מעשה נסים)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח '''מעשה נסים'''}} {{אוצר החכמה|רבי נתנאל חיים פאפע|מגיד מישרים על הגדה של פסח|51628|ירושלים, תר"ס|עמוד=63}}; און פילע נאך}}. די פעלקער זענען געווענליך: [[בבל]], [[פרס]], [[יוון]] און [[רומי]]; און אין טייל פירושים אויך [[מצרים]], [[איסלאם]] און [[קריסטנטום]]. דער אקס איז על פי רוב [[משיח בן יוסף]], דער שוחט איז ארמילס/[[גוג ומגוג]] וואס וועט אים אומברענגען, דער מלאך המוות איז די מגיפה קעגן די רשעים, און דערנאך קומט די ענדגילטיגע מלוכה פון באשעפער. | ||
אין אנדערע פירושים קאנצענטרירט זיך דער פיוט ארום די געשעענישן אין די [[תורה]], און באזונדער ביים [[דור המדבר]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי דוד מהילס|מגן דוד|192206|תק"ה}}; {{אוצר החכמה|רבי מרדכי מקאליש|מאמר מרדכי|146867|דירנפורט, תקכ"ד}} אין זיין צווייטע מהלך; {{אוצר החכמה|יהודה יודל אנגל|אמרי בינה|9284|אלטונא, תקל"ט}}; {{אוצר החכמה|רבי אריב ליב|נחמד ונעים|147150|אמסטערדאם, תקנ"ז}}; {{אוצר החכמה|רבי צבי הירש הערשמאן|מקרא קודש|151640|פראג, תקפ"ז}}; {{אוצר החכמה|רבי אהרן תאומים|מטה אהרן|629230|פרנקפורט דמיין, ת"ע, דף עא עמוד א|עמוד=142}}}}, דעקנדיג: [[ברכות יעקב]], [[מכירת יוסף]], גלות וגאולת מצרים{{הערה|[[רבי אברהם בארנשטיין|רבי אברהם פון סאכאטשאוו]], {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (אבני נזר)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח '''אבני נזר'''}}}} [[משה רבינו]], [[חטא העגל]], [[מי מריבה]], פטירה פון [[נדב און אביהוא]] און דאס גלייכן. אנדערע פירושים הייבן אן ביי די געשעענישן פון די תורה, אבער גייען ווייטער ביז משיח'ס טאג; אנשטאט אריינטייטשן דערין די מלכויות, ווערט דערין אריינגעטייטשט פארשידענע מצבים ביי כלל ישראל: דער חורבן, [[אנשי כנסת הגדולה]], [[שנאת חנם]], און אזוי ווייטער{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יהודה לייב מהאמבורג|מלא פי הגדי|147349|אלטונא, תקל"ו}}}}{{הערה|שם=גר"א|{{אוצר החכמה|רבי אליהו מווילנא|הגדה של פסח עם פירוש ר"י גיקטליא והגר"א|170334|גראדנא, תקס"ה|עמוד=35}} ([https://haggadah.alhatorah.org/Dual/Vilna_Gaon_(GR%22A)/Nirtzah/7.1 טעקסט])}}. [[רבי יוסף זכריה שטערן]] טייטשט דעם פיוט אלס משל צו די געשעענישן אין מלכות ישראל, ווי די קעניגן פון די [[מלכי ישראל|זיבן דינאסטיעס]] ווארפן זיך אום איינער דעם אנדערן{{הערה|{{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (זכר יהוסף)/נרצה/חד גדיא|ביאור זכר יהוסף על הגדת פסח}}}}. | אין אנדערע פירושים קאנצענטרירט זיך דער פיוט ארום די געשעענישן אין די [[תורה]], און באזונדער ביים [[דור המדבר]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי דוד מהילס|מגן דוד|192206|תק"ה}}; {{אוצר החכמה|רבי מרדכי מקאליש|מאמר מרדכי|146867|דירנפורט, תקכ"ד}} אין זיין צווייטע מהלך; {{אוצר החכמה|יהודה יודל אנגל|אמרי בינה|9284|אלטונא, תקל"ט}}; {{אוצר החכמה|רבי אריב ליב|נחמד ונעים|147150|אמסטערדאם, תקנ"ז}}; {{אוצר החכמה|רבי צבי הירש הערשמאן|מקרא קודש|151640|פראג, תקפ"ז}}; {{אוצר החכמה|רבי אהרן תאומים|מטה אהרן|629230|פרנקפורט דמיין, ת"ע, דף עא עמוד א|עמוד=142}}}}, דעקנדיג: [[ברכות יעקב]], [[מכירת יוסף]], גלות וגאולת מצרים{{הערה|[[רבי אברהם בארנשטיין|רבי אברהם פון סאכאטשאוו]], {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (אבני נזר)/נרצה/חד גדיא|הגדה של פסח '''אבני נזר'''}}}} [[משה רבינו]], [[חטא העגל]], [[מי מריבה]], פטירה פון [[נדב און אביהוא]] און דאס גלייכן. אנדערע פירושים הייבן אן ביי די געשעענישן פון די תורה, אבער גייען ווייטער ביז משיח'ס טאג; אנשטאט אריינטייטשן דערין די מלכויות, ווערט דערין אריינגעטייטשט פארשידענע מצבים ביי כלל ישראל: דער חורבן, [[אנשי כנסת הגדולה]], [[שנאת חנם]], און אזוי ווייטער{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יהודה לייב מהאמבורג|מלא פי הגדי|147349|אלטונא, תקל"ו}}}}{{הערה|שם=גר"א|{{אוצר החכמה|רבי אליהו מווילנא|הגדה של פסח עם פירוש ר"י גיקטליא והגר"א|170334|גראדנא, תקס"ה|עמוד=35}} ([https://haggadah.alhatorah.org/Dual/Vilna_Gaon_(GR%22A)/Nirtzah/7.1 טעקסט])}}. [[רבי יוסף זכריה שטערן]] טייטשט דעם פיוט אלס משל צו די געשעענישן אין מלכות ישראל, ווי די קעניגן פון די [[מלכי ישראל|זיבן דינאסטיעס]] ווארפן זיך אום איינער דעם אנדערן{{הערה|{{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (זכר יהוסף)/נרצה/חד גדיא|ביאור זכר יהוסף על הגדת פסח}}}}. | ||
| שורה 108: | שורה 108: | ||
*{{אוצר החכמה|יהודה יודל אנגל|אמרי בינה|9284|אלטונא תקל"ט}} | *{{אוצר החכמה|יהודה יודל אנגל|אמרי בינה|9284|אלטונא תקל"ט}} | ||
*{{אוצר החכמה|רבי אשר אנשיל ווירמיש|פסח התקווה|147430|פראנקפורט דמיין תקכ"ד}} | *{{אוצר החכמה|רבי אשר אנשיל ווירמיש|פסח התקווה|147430|פראנקפורט דמיין תקכ"ד}} | ||
*רבי אשר אנשיל פון פראנקפורט דמיין, {{אוצר הספרים היהודי|ביאור מספיק על חד גדיא/נרצה/חד גדיא|'''ביאור מספיק''' | *רבי אשר אנשיל פון פראנקפורט דמיין, {{אוצר הספרים היהודי|ביאור מספיק על חד גדיא/נרצה/חד גדיא|'''ביאור מספיק'''}}, לאנדאן תקמ"ה | ||
*{{אוצר החכמה|רבי צבי הירש הערשמאן|מקרא קודש|151640|פראג תקפ"ז}} | *{{אוצר החכמה|רבי צבי הירש הערשמאן|מקרא קודש|151640|פראג תקפ"ז}} | ||
*{{אוצר החכמה|רבי יהונתן אייבשיץ|מאמר יהונתן|143610|לבוב תרכ"ב}} ({{אוצר הספרים היהודי|מאמר יהונתן/נרצה/פירוש על חד גדיא|טעקסט | *{{אוצר החכמה|רבי יהונתן אייבשיץ|מאמר יהונתן|143610|לבוב תרכ"ב}} ({{אוצר הספרים היהודי|מאמר יהונתן/נרצה/פירוש על חד גדיא|טעקסט}}) | ||
*{{אוצר החכמה|רבי יצחק אב"ד פוזנא|איל יצחק|181893|לבוב תק"פ}} | *{{אוצר החכמה|רבי יצחק אב"ד פוזנא|איל יצחק|181893|לבוב תק"פ}} | ||
*{{אוצר החכמה|רבי אריב ליב|נחמד ונעים|147150|אמסטערדאם תקנ"ז}} | *{{אוצר החכמה|רבי אריב ליב|נחמד ונעים|147150|אמסטערדאם תקנ"ז}} | ||
| שורה 151: | שורה 151: | ||
[[קאַטעגאָריע:ליל הסדר]] | [[קאַטעגאָריע:ליל הסדר]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פיוטים]] | [[קאַטעגאָריע:פיוטים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אלט-אידישע לידער]] | |||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
{{אבן הפינה ארטיקל}} | {{אבן הפינה ארטיקל}} | ||
[[HE:חד גדיא]] | [[HE:חד גדיא]] | ||