אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מרדכי דוד אונגער (דאמבראווא)"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 1: שורה 1:
רבי מרדכי אונגער זצ"ל (– ז' שבט תר"ג) איז געווען פון די גרויסע תלמידים פון [[רבי יעקב יצחק פון לובלין|רבי'ן פון לובלין]] און רב אין [[דאמבראווא]].
רבי מרדכי אונגער זצ"ל (– ז' שבט תר"ג) איז געווען א תלמיד פון [[רבי יעקב יצחק פון לובלין|רבי'ן פון לובלין]] און רב אין [[דאמבראווא]]. פון אים איז ארויסגעקומען דער [[דאמבראווא (הויף)|דאָמבראָווער הויף]].


== ביאגראפיע ==
== ביאגראפיע ==
רבי מרדכי דוד איז געבוירן בערך אין תק"ל אין דאָמבראָווא, פוילן צו רבי צבי הירש און מושקט.{{הערה|רבי מאטעלע דאמבראווער שרייבט זיך אונטער אין זיין הסכמה אויפ'ן ספה"ק 'עבודת ישראל' עה"ת: "הק' מרדכי דוד בהרב הצדיק מו' צבי הירש נבג"מ זצוק"ל מדאמבראווא}} ער איז געווען אן אייניקל פונעם סמיכת חכמים, דער מהר"ל מפּראָג, רש"י הק', דער רא"ש און רב האי גאון, וואס האט געצויגן זיין יחוס צו דוד המלך. רבי צבי הירש פלעגט פארן צו צדיקים, ספעציעל צום אפטער רב בעל אוהב ישראל, אבער איז אויך געפארן קיין ליזענסק צום רבי'ן רבי אלימלך און שפעטער צום רבי'ן פון לובלין.
רבי מרדכי דוד איז געבוירן בערך אין תק"ל אין דאָמבראָווא, פוילן צו רבי צבי הירש און מושקט.{{הערה|רבי מאטעלע דאמבראווער שרייבט זיך אונטער אין זיין הסכמה אויפ'ן ספה"ק 'עבודת ישראל' עה"ת: "הק' מרדכי דוד בהרב הצדיק מו' צבי הירש נבג"מ זצוק"ל מדאמבראווא}} ער איז געווען אן אייניקל פונעם סמיכת חכמים, דער מהר"ל מפּראָג, רש"י הק', דער רא"ש און רב האי גאון, וואס האט געצויגן זיין יחוס צו דוד המלך. רבי צבי הירש פלעגט פארן צו צדיקים, ספעציעל צום אפטער רב בעל אוהב ישראל, אבער איז אויך געפארן קיין ליזענסק צום רבי'ן רבי אלימלך און שפעטער צום רבי'ן פון לובלין.
יונגערהייט איז ער געפארן לערנען אין די ישיבה פונעם קאָזשניצער מגיד, בעל 'עבודת ישראל'.{{הערה|אין [https://tablet.otzar.org/#/book/153669/p/8/t/0568907841234/fs/0/start/0/end/0/c רבי מרדכי דוד'ס הסכמה אויפ'ן ספר עבודת ישראל] וואס איז ערשינען דורך זיין זון רבי אברהם אלחנן, שילדערט ער די תקופה וואס ער האט געלערנט אין קאָזניץ, ווי מ'האט דארט געלערנט מסכת קידושין, און דער קאזשניצער מגיד האט געלערנט בעיון און אין דער זעלבער צייט מייחד געווען יחודים. אויך שרייבט ער אז אלע גדולי וצדיקי הדור זענען תלמידים, אדער תלמידי תלמידים פונעם קאזשניצער מגיד.}}


ער איז געווארן אן איידעם ביי א נגיד פון טשעמלאַוו, און חתונה געהאט מיט יענעמ'ס טאכטער חי' שרה. אין אנדערע מקורות זעט מען אז זיין רביצין האט געהייסן שינדל.
ער איז געווארן אן איידעם ביי א נגיד פון טשעמלאַוו, און חתונה געהאט מיט יענעמ'ס טאכטער חי' שרה. אין אנדערע מקורות זעט מען אז זיין רביצין האט געהייסן שינדל.


נאך די חתונה האט ער געלערנט פלייסיג ווערנדיג בארימט אלס גאון, ווי מ'זעט אין תשובות ספרין בימיו און וויאזוי מ'באציט זיך צו אים.{{הערה|אין שו"ת פון סוף ספר 'שובע שמחות' אויף קידושין, זענען געדרוקט עטליכע תשובות צווישן רבי מאטעלע און זיין ידיד רבי מענדיל פון סטריזוב, תלמיד פון רבי מענדעלע רימאנובער.}} נאכ'ן הסתלקות פונעם גאון רבי יעקב ארנשטיין, דער לעמבערגער רב, בעל 'ישועות יעקב', האבן די טובי העיר לבוב געוואלט אויפנעמען רבי מרדכי דוד אלס רב אין לעמבערג, נאר למעשה האט זיך עס נישט אויסגעארבעט.{{הערה|קונטרס מדרכ"י דוד עמ' ד, מפי רבי אהרן טייטלבוים ז"ל מטשענסקאָוויץ נכד הרה"ק מדאמבראווא}}
נאך די חתונה האט ער געלערנט פלייסיג ווערנדיג בארימט אלס גאון, ווי מ'זעט אין תשובות ספרים בימיו און וויאזוי מ'באציט זיך צו אים.{{הערה|אין שו"ת פון סוף ספר 'שובע שמחות' אויף קידושין, זענען געדרוקט עטליכע תשובות צווישן רבי מאטעלע און זיין ידיד רבי מענדיל פון סטריזוב, תלמיד פון רבי מענדעלע רימאנובער.}} נאכ'ן הסתלקות פונעם גאון רבי יעקב ארנשטיין, דער לעמבערגער רב, בעל 'ישועות יעקב', האבן די טובי העיר לבוב געוואלט אויפנעמען רבי מרדכי דוד אלס רב אין לעמבערג, נאר למעשה האט זיך עס נישט אויסגעארבעט.{{הערה|קונטרס מדרכ"י דוד עמ' ד, מפי רבי אהרן טייטלבוים ז"ל מטשענסקאָוויץ נכד הרה"ק מדאמבראווא}}
 
אלס יונגערמאן איז רבי מרדכי דוד געפארן בקביעות צום רבי'ן פון לובלין, און איז געווען דער בעל תוקע ביי אים, און דער לובלינער איז געווען בעל מקריא.{{הערה|וואוידיסלאבער רב. ער האט צוגעלייגט אז אן אייניקל פון רבי מאָטעלע דאמבראווער האט נאך געהאט ביי זיך דעם שופר מיט וועלכן רבי מרדכי דוד האט געבלאזן אין לובלין.}}


וועלנדיג נהנה זיין פון יגיע כפו, האט ער אנגעהויבן האנדלען מיט וויין, ווי זיינע עלטערן, און דער משפחה נאמען "אונגער" האט זיך גענומען צוליב זיינע שטענדיגע נסיעות קיין אונגארן צו באענגען פון דארט גוטע וויין. אבער כאטש ער האט געהאט הצלחה אין מסחר און געוואלט אנהאלטן דעם וועג, האט ער געטוישט זיים מיינונג, נאך וואס זיין רבי דער לובלינער האט אים געזאגט אז פון הימל וויל מען ער זאל פירן אידן. בערך אין תקע"ה האט ער אנגעהויבן פראווען חסידים אין דער מתנגד'ישע שטאט דאָמבראָווא, און שנעל געווארן מפורסם אלס איש קדוש און חסידים ואנשי מעשה האבן אנגעהויבן שטראמען צו אים. ער האט משפיע געווען קדושה וטהרה, מקרב געווען אידישע הערצער צום אויבערשטן, און גע'פועל'ט פאר אידן ישועות און רפואות.
וועלנדיג נהנה זיין פון יגיע כפו, האט ער אנגעהויבן האנדלען מיט וויין, ווי זיינע עלטערן, און דער משפחה נאמען "אונגער" האט זיך גענומען צוליב זיינע שטענדיגע נסיעות קיין אונגארן צו באענגען פון דארט גוטע וויין. אבער כאטש ער האט געהאט הצלחה אין מסחר און געוואלט אנהאלטן דעם וועג, האט ער געטוישט זיים מיינונג, נאך וואס זיין רבי דער לובלינער האט אים געזאגט אז פון הימל וויל מען ער זאל פירן אידן. בערך אין תקע"ה האט ער אנגעהויבן פראווען חסידים אין דער מתנגד'ישע שטאט דאָמבראָווא, און שנעל געווארן מפורסם אלס איש קדוש און חסידים ואנשי מעשה האבן אנגעהויבן שטראמען צו אים. ער האט משפיע געווען קדושה וטהרה, מקרב געווען אידישע הערצער צום אויבערשטן, און גע'פועל'ט פאר אידן ישועות און רפואות.
שורה 24: שורה 28:
== רעפערענצן ==
== רעפערענצן ==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
[[:קאטעגאריע:אדמורי"ם]]
[[:קאטעגאריע:גאליציאנער רבנים]]
[[:קאטעגאריע:פוילישע רבנים]]
[[he:רבי מרדכי דוד אונגר (דומברובה)]]