מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק (החלפת טקסט – "באשעפטיקט" ב־"באשעפטיגט") |
ק (החלפת טקסט – "וויכטיק" ב־"וויכטיג") |
||
| שורה 55: | שורה 55: | ||
למשל, איינער פון די קלאסישע געביטן אין געאגראפישער היסטאריע פארשט ווי די קולטורן און געזעלשאפטן האבן זיך אנטוויקלט אריבער דער וועלט און וויאזוי זיי זענען ארויסגעוואקסן אין זייער היינטיגער פארעם. | למשל, איינער פון די קלאסישע געביטן אין געאגראפישער היסטאריע פארשט ווי די קולטורן און געזעלשאפטן האבן זיך אנטוויקלט אריבער דער וועלט און וויאזוי זיי זענען ארויסגעוואקסן אין זייער היינטיגער פארעם. | ||
אויספארשן דעם אייבערפלאך איז איינע פון די | אויספארשן דעם אייבערפלאך איז איינע פון די וויכטיגע געצייג אין דעם צווייג, ווייל אזוי קען מען בעסער פארשטיין דעם איינפלוס פון מענטשן אויף זייער סביבה; די הויפט מיטלען אין היסטארישע־געאגראפישער פארשונג זענען דאקומענטן, וואס געפינען זיך אין ארכיוון, וואס דורך זיי טוט מען אנטפלעקן די געזעלשאפטלעכע־פאליטישע־עקאנאמישע פראצעסן וואס האבן געשאפן די אמאליקע לאנדשאפטן. | ||
==== אין ארץ ישראל ==== | ==== אין ארץ ישראל ==== | ||
| שורה 93: | שורה 93: | ||
[[אל-בירוני]] האט אנטוויקלט טעכניקן צו מעסטן די הייך פון [[בארג|בערג]] און די טיף פון [[טאל]]ן. ער האט געחשבונט דעם ארומנעם פון דער ערד גאנץ גענוי, נאענט צו דער היינטיגער אפשאצונג פון דער ערד'ס ארומנעם. זיין אפשאץ פון 6,339.9 ק"מ פאר דער ערד'ס [[ראדיוס]] איז זייער נאענט צום היינטיגן ווערט פון 6,356.7 ק"מ. ביז זיינע צייטן האט געמאסטן די ערד דורך מעסטן די זון גלייכצייטיק פון צוויי ערטער, אבער דאס גיט נישט קיין גענויע רעזולטאטן, אל-בירוני האט אנטוויקלט א נייעם מעטאד פון טריגאנאמעטרישע חשבונות, באזירט אויפן ווינקל צווישן א [[פלוין]] און דעם שפיץ פון א [[בארג]], וואס געט א מער גענויעם מאס פון דער ערד'ס ארומנעם, און איין מענטש קען דאס מאכן אליין. | [[אל-בירוני]] האט אנטוויקלט טעכניקן צו מעסטן די הייך פון [[בארג|בערג]] און די טיף פון [[טאל]]ן. ער האט געחשבונט דעם ארומנעם פון דער ערד גאנץ גענוי, נאענט צו דער היינטיגער אפשאצונג פון דער ערד'ס ארומנעם. זיין אפשאץ פון 6,339.9 ק"מ פאר דער ערד'ס [[ראדיוס]] איז זייער נאענט צום היינטיגן ווערט פון 6,356.7 ק"מ. ביז זיינע צייטן האט געמאסטן די ערד דורך מעסטן די זון גלייכצייטיק פון צוויי ערטער, אבער דאס גיט נישט קיין גענויע רעזולטאטן, אל-בירוני האט אנטוויקלט א נייעם מעטאד פון טריגאנאמעטרישע חשבונות, באזירט אויפן ווינקל צווישן א [[פלוין]] און דעם שפיץ פון א [[בארג]], וואס געט א מער גענויעם מאס פון דער ערד'ס ארומנעם, און איין מענטש קען דאס מאכן אליין. | ||
אינעם 15טן יארהונדערט האט אנגעהויבן די [[תקופה פון אנטדעקונג]], ווען מען האט אנטפלעקט א סך נייע לענדער. די באריכטן פון די אויספארשונגען וואס [[מארקא פאלא]], [[קריסטאפער קאלאמבוס|קאלאמבוס]] און [[דזשעימס קוק]] האבן אוועקגגעשטעלט פעסטע יסודות פאר געאגראפיע. א | אינעם 15טן יארהונדערט האט אנגעהויבן די [[תקופה פון אנטדעקונג]], ווען מען האט אנטפלעקט א סך נייע לענדער. די באריכטן פון די אויספארשונגען וואס [[מארקא פאלא]], [[קריסטאפער קאלאמבוס|קאלאמבוס]] און [[דזשעימס קוק]] האבן אוועקגגעשטעלט פעסטע יסודות פאר געאגראפיע. א וויכטיגער פראבלעם פאר אויספארשער און געאגראפן איז געווען וויאזוי אוועקצושטעלן די מערידיאן און גארטל ליניע פון א געוויסער לאקאציע. די גארטל ליניע האט מען שוין געלייזט, אבער דער מערידיאן איז געווען א שווערער פראבלעם, סיי וואו זאל זיין דער נול מערידיאן, סיי וויאזוי מ'קען דערגיין דעם מערידיאן פון א לאקאציע. [[דזשאן העריסאן]] האט געלייזט דעם צווייטן פראבלעם אין 1760 מיט זיין H4 כראנאמעטער, א גענויער זייגער מיט וואס קען שטענדיק וויסן די צייט אין א באשטימטן פלאץ, און די צייט וואו מען געפינט זיך ווייסט מען לויט דער זון, ממילא די אונטערשייד לאזט וויסן דעם מערידיאן. דעם נול מערידיאן פראגע האט מען נאר געלייזט אין 1884 ווען די אינטערנאציאנאלע מערידיאן קאנפערענץ האט באשלאסן אז דער [[גריניטש מערידיאן]] זאל זיין דער נול מערידיאן. | ||
אין די 18טן און 19טן יארהונדערטער האט מען אנגעהויבן צו אנערקענען געאגראפיע ווי א באזונדערן אקאדעמישן דיסציפלין. | אין די 18טן און 19טן יארהונדערטער האט מען אנגעהויבן צו אנערקענען געאגראפיע ווי א באזונדערן אקאדעמישן דיסציפלין. | ||
רעדאגירונגען