אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רוים"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ"
ק (החלפת טקסט – "ױ" ב־"וי")
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ")
שורה 38: שורה 38:
|סטאטיסטיק=
|סטאטיסטיק=
}}
}}
'''רוים''' (אויף [[איטאליעניש]] און [[לאטיין]]: ''Roma'') איז די [[הויפּטשטאָט]] פון [[איטאליע]] און פון איר לאַציא [[ראיאן]]. מיט א באפעלקערונג פון 2,873,598 איינוואוינער אין א שטח פון 1,285 ק"מ<sup>2</sup>, איז רוים די [[גרעסטע שטעט אינעם אייראפעישן פארבאנד|פערט-גרעסטע שטאט אינעם אייראפעישן פארבאנד]] (לויט די שטאט גרענעצן). די שטאט געפינט זיך אינעם צענטראל־מערב טייל פונעם [[אפענין-האלבאינזל]] אויף די ברעגן פון דעם טייך [[טיבער]].
'''רוים''' (אויף [[איטאליעניש]] און [[לאטיין]]: ''Roma'') איז די [[הויפּטשטאָט]] פון [[איטאליע]] און פון איר לאַציא [[ראיאן]]. מיט א באפעלקערונג פון 2,873,598 איינוואוינער אין א שטח פון 1,285 ק"מ<sup>2</sup>, איז רוים די [[גרעסטע שטעט אינעם אייראפעישן פארבאנד|פערט-גרעסטע שטאט אינעם אייראפעישן פארבאנד]] (לויט די שטאט גרעניצן). די שטאט געפינט זיך אינעם צענטראל־מערב טייל פונעם [[אפענין-האלבאינזל]] אויף די ברעגן פון דעם טייך [[טיבער]].
   
   
אין צפון־מערב זייט פון רוים איז פלאצירט דער [[שטאַט]] [[וואטיקאן]], אינגאנצן ארומגענומען דורך רוים–א לאנד אין א שטאָט.
אין צפון־מערב זייט פון רוים איז פלאצירט דער [[שטאַט]] [[וואטיקאן]], אינגאנצן ארומגענומען דורך רוים–א לאנד אין א שטאָט.
שורה 79: שורה 79:
[[File:Satellite view of Rome 2001.jpg|קליין|סאטעליט קוק אויף רוים]]
[[File:Satellite view of Rome 2001.jpg|קליין|סאטעליט קוק אויף רוים]]
[[File:Fiumicino 2011-by-RaBoe-012.jpg|קליין|רעכטס|דיסטריקט פון [[אסטיע]]]]
[[File:Fiumicino 2011-by-RaBoe-012.jpg|קליין|רעכטס|דיסטריקט פון [[אסטיע]]]]
דורכאויס דער געשיכטע פון רוים זענען די שטאט גרענעצן געווען גערעכנט דער שטח אינערהאלב די שטאט מויערן. אריגינעל זענען די מויערן געווען דער סערווישער מויער, געבויט צוועלף יאר נאך ווען די גאלן האבן צעראבעוועט די שטאט אין יאר 390 פאר דער ציווילער רעכענונג. דאס האט איינגעהאלטן דעם גרעסטן טייל פון די עסקווילינע און קעלישע בערגלעך ווי אויך גאר די אנדערע פינעף בערגלעך. רוים האט געוואקסן אינדרויסן פונעם סערווישן מויער, אבער מ'האט נישט געבויט קיין נייע מויערן ביז נאך 700 יאר, אין יאר [[270]] ווען דער קייסער [[אוירעליאן]] האט אנגעהויבן בויען די אוירעליאן-מויערן, וואס זענען געווען לאנג כמעט 19 ק"מ, און זענען געבליבן ביז 1870 ווען די מיליטער פונעם [[קעניגרייך פון איטאליע]] האט דורכגעבראכן דעם מויער כדי אריינצוגיין אין דער שטאט.
דורכאויס דער געשיכטע פון רוים זענען די שטאט גרעניצן געווען גערעכנט דער שטח אינערהאלב די שטאט מויערן. אריגינעל זענען די מויערן געווען דער סערווישער מויער, געבויט צוועלף יאר נאך ווען די גאלן האבן צעראבעוועט די שטאט אין יאר 390 פאר דער ציווילער רעכענונג. דאס האט איינגעהאלטן דעם גרעסטן טייל פון די עסקווילינע און קעלישע בערגלעך ווי אויך גאר די אנדערע פינעף בערגלעך. רוים האט געוואקסן אינדרויסן פונעם סערווישן מויער, אבער מ'האט נישט געבויט קיין נייע מויערן ביז נאך 700 יאר, אין יאר [[270]] ווען דער קייסער [[אוירעליאן]] האט אנגעהויבן בויען די אוירעליאן-מויערן, וואס זענען געווען לאנג כמעט 19 ק"מ, און זענען געבליבן ביז 1870 ווען די מיליטער פונעם [[קעניגרייך פון איטאליע]] האט דורכגעבראכן דעם מויער כדי אריינצוגיין אין דער שטאט.


דער שטאטישער שטח ווערט צעטיילט אויף צוויי דורך דער רינג־שאסיי, געענדיגט אין 1962, וואטס רינגלט דעם שטאט־צענטער ווייט אומגעפער 10 ק"מ. דעמאלסט איז געווען דער באזעצטער יישוב כמעט אינגאנצן אינערהאלב דעם שאסיי, אבער היינט האט מען געבויט וואוינונגען ביז א ווייט פון 20 ק"מ אינדרויסן.
דער שטאטישער שטח ווערט צעטיילט אויף צוויי דורך דער רינג־שאסיי, געענדיגט אין 1962, וואטס רינגלט דעם שטאט־צענטער ווייט אומגעפער 10 ק"מ. דעמאלסט איז געווען דער באזעצטער יישוב כמעט אינגאנצן אינערהאלב דעם שאסיי, אבער היינט האט מען געבויט וואוינונגען ביז א ווייט פון 20 ק"מ אינדרויסן.
שורה 89: שורה 89:
== רוימישע אידנטום ==
== רוימישע אידנטום ==


'''רוימישע אידנטום''' איז איינע פון די אוראלטע יידישע [[קהילה|קהילות]] אין דער וועלט, שוין צוויי טויזנט צוויי הונדערט יאר. שוין אין יאר ג'תקנ"ט איז געשאפן געווארן א פארבינדונג צווישן די אידן און רוים ווען שליחים פון די [[חשמונאים]] זענען אנגעקומען אין רוים. אין יאר [[1555]] האט דער [[פויבסט]] [[פאולוס דער פערטער]] ארויסגעגעבן א געזעץ אז די אידן טארן נישט וואוינען נאר אין א באגרענעצטן שטח וואס מ'רופט היינט די [[רוימישע געטא]].
'''רוימישע אידנטום''' איז איינע פון די אוראלטע יידישע [[קהילה|קהילות]] אין דער וועלט, שוין צוויי טויזנט צוויי הונדערט יאר. שוין אין יאר ג'תקנ"ט איז געשאפן געווארן א פארבינדונג צווישן די אידן און רוים ווען שליחים פון די [[חשמונאים]] זענען אנגעקומען אין רוים. אין יאר [[1555]] האט דער [[פויבסט]] [[פאולוס דער פערטער]] ארויסגעגעבן א געזעץ אז די אידן טארן נישט וואוינען נאר אין א באגרעניצטן שטח וואס מ'רופט היינט די [[רוימישע געטא]].


אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די אידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די אידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן.  
אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די אידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די אידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן.