אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בנימין זאב הערצל"
ק (החלפת טקסט – "װעלט" ב־"וועלט") |
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Theodor Herzl.jpg|קליין]] | [[טעקע:Theodor Herzl.jpg|קליין]] | ||
'''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן | '''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מיי]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרייבער]]. | ||
ער איז דער [[ערפינדער]] פון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] פון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלוועלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג]]. | ער איז דער [[ערפינדער]] פון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] פון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלוועלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג]]. | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג| | ער איז [[געבורט|געבױרן]] געװאָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|װין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערציילונגען]], [[פעליטאן|פעליעטאָנען]] און [[פיעס|פּיעסעס]]. | ||
צװישן - פון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער [[רעפּאָרטער]] פון די װינער [[צייטונג]] "[[נױע פרייע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]". | צװישן - פון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געװען דער [[רעפּאָרטער]] פון די װינער [[צייטונג]] "[[נױע פרייע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]". | ||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] וואוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געװאָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געװאָרן. פון דעמאָלט אָן איז ער געװען [[פארזיצער|פאָרזיצער]] פון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן. | אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] וואוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געװאָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געװאָרן. פון דעמאָלט אָן איז ער געװען [[פארזיצער|פאָרזיצער]] פון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן. | ||
ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דייטשישן [[ | ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דייטשישן [[קייסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]]. | ||
פאַר זיין ציוניסטישע צייט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט פאַרראַטן זיין פּאָלק דורך איבערפירן זיי צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}} | פאַר זיין ציוניסטישע צייט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט פאַרראַטן זיין פּאָלק דורך איבערפירן זיי צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}} | ||
רעוויזיע פון 17:39, 1 יאנואר 2023
בנימין זאב טעאדאר הערצל (דייטשיש: Theodor Herzl; אונגעריש: Herzl Tivadar; 2טן מיי, 1860 - 3טן יולי, 1904) איז געווען א דיפּלאָמאַט און א יידישער שרייבער.
ער איז דער ערפינדער פון פּאָליטישער ציוניזם און גרינדער פון דער אלוועלטלעכער ציוניסטישער באװעגונג.
ביאגראפיע
ער איז געבױרן געװאָרן אין בודאַפּעשט, צו זיין פאטער יעקוב און אנט, געלערנט יוריספּרודענץ אין װין, געשריבן דערציילונגען, פעליעטאָנען און פּיעסעס.
צװישן - פון די יאָר 1891 ביז צו די יאָר 1895 איז ער געװען דער רעפּאָרטער פון די װינער צייטונג "נױע פרייע פּרעסע" אין פּאַריז. און אין יאר 1897 האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "די וועלט".
אין 1896 האָט ער פאַרעפנטלעכט דעם העפט "ייִדנשטאַט" אין דייטש און אָנגעהױבן זיינע פּאָליטישע אָרגאַניזירונג אַקטיװיטעט.
אין אויגוסט 1897 האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס אין באַזעל וואוּ די "באַזעל פּלאַן" איז אָנגענומען געװאָרן און די אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג איז געגרינדט געװאָרן. פון דעמאָלט אָן איז ער געװען פאָרזיצער פון די קומענדיקע קאָנגרעסן.
ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם טערקישן סולטאַן, רוסישן צאַר, דייטשישן קייסער, דעם פּױפּסט און מיט דעם איטאליענישן קעניג.
פאַר זיין ציוניסטישע צייט, װערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד װעלכער האָט געװאָלט פאַרראַטן זיין פּאָלק דורך איבערפירן זיי צום קריסטנטום. [מקור פארלאנגט]
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין 1905 ביים 7טן ציוניסטישן קאנגרעס איז דוד וואלפסאן אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער ציוניסטישער באוועגונג.
משפחה
ער מיט זיין ווייב יוליא נאשויער האבן געהאט דריי קינדערף פאלינא, האנס און טרודי.
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!