בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "שולדיק" ב־"שולדיג"
ק (החלפת טקסט – "“" ב־""") |
ק (החלפת טקסט – "שולדיק" ב־"שולדיג") |
||
| שורה 48: | שורה 48: | ||
=== קריזיס יאָרן === | === קריזיס יאָרן === | ||
[[טעקע:Walther Rathenau.jpg|thumb|170px]]Walther Rathenau]]]] | [[טעקע:Walther Rathenau.jpg|thumb|170px]]Walther Rathenau]]]] | ||
זינט איר אָנהייב, איז די יונגע רעפּובליק געצווונגען צו קעמפן סיי רעכטע סיי לינקע עקסטרעמיסטן. די לינקע האבן | זינט איר אָנהייב, איז די יונגע רעפּובליק געצווונגען צו קעמפן סיי רעכטע סיי לינקע עקסטרעמיסטן. די לינקע האבן באשולדיגט די סאציאל-דעמאקראטן אין מיטארבעטן מיט דער אלטער עליט און פארראטן די אידעאלן פון דער [[ארבעטער-באוועגונג]]. די רעכטע האבן באשולדיגט די שטיצער פון דער רעפובליק - די "נאוועמבער קרימינאלן" - פאר די מפלה אין דער ערשטער וועלט מלחמה, זיי באשולדיגט פאר דעם וואס זיי האבן זיך מיט זייער רעוואלוציע געשטעקט [[די לעגענדע פון א שטאק אין רוקן|»'']]קייסעריאַל דייטש אַרמיי|דייטש אַרמיי]]. | ||
דער [[קאַפּ פּוטש]] מערץ 1920 איז געווען דער ערשטער ערנסט פּראָבע פון שטאַרקייט פאַר דער רעפובליק. [[פרייקור]], וואָס לויט די תּנאָים פונעם [[אומאגראט פון ווערסיי (1919)|אפמאך פון ווערסיי]] איז דייטשלאנד געווען פארפליכטעט צו צעלאָזן, אונטער דער פירערשאַפט פונעם גענעראל באַראָן [[לוטוויץ, וואלטער פון|וואלטער פון לוטוויץ]] פארכאפט דעם רעגירונגס-קווארטאל אין בערלין און באשטימט [[רייך קאנצלער]]דער געוועזענער הויפט פון דער רעגיאָנאַל רעגירונג אין [[פּרויסן]] [[קאַפּ, וואָלפגאַנג|וואָלפגאַנג קאַפּ]]. די לעגיטימע רעגירונג האט זיך צוריקגעצויגן צוערשט קיין [[דרעזדען]] און דערנאָך קיין [[שטוטגארט]] און פון דארטן גערופן אן אלגעמיינער [[סטרייק]] קעגן די קאָנספּיראַטאָרן. ד י פוטשיסט ן זײנע ן באל ד באזיג ן געווארן , ד י באשטימענדיק ע רא ל אי ן דע ם הא ט געשפיל ט דע ר אפזאג ן פו ן ד י מיניסטאריעל ע באאמטע , צ ו פאלג ן קאפ ס באפעלן . [[רייכסוועהר]] האָט געהאַלטן [[נייטראַליטעט]]. [[Hans von Seeckt]] האָט געזאָגט אז דער רייכסוועהר האָט נישט געשאָסן אויפן רייכסוועהר, וואָס איז פאַרקערט צו דעם [[Ebert-Gröner-Pact]]. ד י רעגירונ ג הא ט זי ך שוי ן ניש ט געקענ ט פארלאז ן אוי ף דע ר שטיצע ר פו ן דע ר רייכסוועהר . | דער [[קאַפּ פּוטש]] מערץ 1920 איז געווען דער ערשטער ערנסט פּראָבע פון שטאַרקייט פאַר דער רעפובליק. [[פרייקור]], וואָס לויט די תּנאָים פונעם [[אומאגראט פון ווערסיי (1919)|אפמאך פון ווערסיי]] איז דייטשלאנד געווען פארפליכטעט צו צעלאָזן, אונטער דער פירערשאַפט פונעם גענעראל באַראָן [[לוטוויץ, וואלטער פון|וואלטער פון לוטוויץ]] פארכאפט דעם רעגירונגס-קווארטאל אין בערלין און באשטימט [[רייך קאנצלער]]דער געוועזענער הויפט פון דער רעגיאָנאַל רעגירונג אין [[פּרויסן]] [[קאַפּ, וואָלפגאַנג|וואָלפגאַנג קאַפּ]]. די לעגיטימע רעגירונג האט זיך צוריקגעצויגן צוערשט קיין [[דרעזדען]] און דערנאָך קיין [[שטוטגארט]] און פון דארטן גערופן אן אלגעמיינער [[סטרייק]] קעגן די קאָנספּיראַטאָרן. ד י פוטשיסט ן זײנע ן באל ד באזיג ן געווארן , ד י באשטימענדיק ע רא ל אי ן דע ם הא ט געשפיל ט דע ר אפזאג ן פו ן ד י מיניסטאריעל ע באאמטע , צ ו פאלג ן קאפ ס באפעלן . [[רייכסוועהר]] האָט געהאַלטן [[נייטראַליטעט]]. [[Hans von Seeckt]] האָט געזאָגט אז דער רייכסוועהר האָט נישט געשאָסן אויפן רייכסוועהר, וואָס איז פאַרקערט צו דעם [[Ebert-Gröner-Pact]]. ד י רעגירונ ג הא ט זי ך שוי ן ניש ט געקענ ט פארלאז ן אוי ף דע ר שטיצע ר פו ן דע ר רייכסוועהר . | ||
| שורה 79: | שורה 79: | ||
דער אויספיר פון עקאָנאָמישע טריטיז מיט [[מלוכה פון אונגארן (1920-1944)|אונגארן]], [[מלכות רומעניע|רומעניע]] און [[דריט בולגאַריש קעניגרייך|בולגאַריע]] אין 1927 האָט אויך געשטארקט די שטעלע פון דער וויימאַרער רעפובליק. אויסלאנד. | דער אויספיר פון עקאָנאָמישע טריטיז מיט [[מלוכה פון אונגארן (1920-1944)|אונגארן]], [[מלכות רומעניע|רומעניע]] און [[דריט בולגאַריש קעניגרייך|בולגאַריע]] אין 1927 האָט אויך געשטארקט די שטעלע פון דער וויימאַרער רעפובליק. אויסלאנד. | ||
אין דער היימישער פאליטיק איז די וויימארער רעפובליק אין דער צייט געלונגן צו אינטעגרירן די אנטי-רעפובליקאנער [[דייטשישע נאציאנאלע פאלקס פארטיי]] אין דער רעגירונג. אין די וואלן צום רייכסטאג אין דעצעמבער 1924 האבן די פאפולערע פארטייען געזאמלט 0.9 מיליאן שטימען, וואס איז געווען 1 מיליאן ווייניקער ווי מאי. וואַלן ניצחון פון [[רייך פרעזידענט]] אין 1925 פון די אַלטע [[פעלד מאַרשאַל אַלגעמיינע]] [[הינדענבורג, פאולוס פון|פאול פון הינדענבורג]], וועלכער האָט פאַרזיכערט די צושטימען פון [[ווילהעם דער צווייטער (קייסער פון דייטשלאנד)|ווילהעם II]] פאר די וואלן , האט נישט געשעדיגט די רעפובליק, הגם הינדענבורג האט מיט הצלחה גענוצט [[נאציאנאליזם|נאציאנאליסטישע]] און אנטי-סאציאליסטישע ארגומענטן אין די וואל קאמפיין קעגן זיין קאנקורענט [[מארקס, ווילהעלם|ווילהעלם מארקס]], נאמינירט אלס א א. קאַנדידאַט פאַר רייך פרעזידענט דורך די וויימאַר פּאַרטיעס. די נויט פאַר די וואַלן פון די רייך פרעזידענט איז אויפגעשטאנען נאָך די 1924 פּראָצעס אָרגאַניזירט אין [[מינכן]] לויט די פאָלקס [[קאַנספּיראַסי טעאָריע]] וועגן [[לעגענד פון אַ שטעכן אין די צוריק|שטעכן אין די צוריק]] ] , וועלכער האָט | אין דער היימישער פאליטיק איז די וויימארער רעפובליק אין דער צייט געלונגן צו אינטעגרירן די אנטי-רעפובליקאנער [[דייטשישע נאציאנאלע פאלקס פארטיי]] אין דער רעגירונג. אין די וואלן צום רייכסטאג אין דעצעמבער 1924 האבן די פאפולערע פארטייען געזאמלט 0.9 מיליאן שטימען, וואס איז געווען 1 מיליאן ווייניקער ווי מאי. וואַלן ניצחון פון [[רייך פרעזידענט]] אין 1925 פון די אַלטע [[פעלד מאַרשאַל אַלגעמיינע]] [[הינדענבורג, פאולוס פון|פאול פון הינדענבורג]], וועלכער האָט פאַרזיכערט די צושטימען פון [[ווילהעם דער צווייטער (קייסער פון דייטשלאנד)|ווילהעם II]] פאר די וואלן , האט נישט געשעדיגט די רעפובליק, הגם הינדענבורג האט מיט הצלחה גענוצט [[נאציאנאליזם|נאציאנאליסטישע]] און אנטי-סאציאליסטישע ארגומענטן אין די וואל קאמפיין קעגן זיין קאנקורענט [[מארקס, ווילהעלם|ווילהעלם מארקס]], נאמינירט אלס א א. קאַנדידאַט פאַר רייך פרעזידענט דורך די וויימאַר פּאַרטיעס. די נויט פאַר די וואַלן פון די רייך פרעזידענט איז אויפגעשטאנען נאָך די 1924 פּראָצעס אָרגאַניזירט אין [[מינכן]] לויט די פאָלקס [[קאַנספּיראַסי טעאָריע]] וועגן [[לעגענד פון אַ שטעכן אין די צוריק|שטעכן אין די צוריק]] ] , וועלכער האָט באַשולדיגט די באַזיגן פון דייטשלאַנד אין דער מלחמה אויף די דעמאָקראַטן, לינקע פארטייען און אידן, איז רייך פרעזידענט עבערט, וועלכער האָט זיך באַטייליקט אין די שטרייקן בעת דער ערשטער וועלט קריג, אָנגעקלאָגט אין פארראט. אי ן דע ר שווער ע לאג ע הא ט עבער ט אי ן צײט ן ניש ט געמאכ ט א אפעראצי ע פא ר [[אפנדיצייט ]] , או ן ע ר אי ז געשטארב ן . די וואלן פון הינדענבורג האט אפגעשפיגלט א שיפט אינעם פאליטישן באלאנס אויף רעכטס, וואס האט זיך באזונדער אפשפיגלט אין די פלאג-רעגולאציעס וואס זענען ארויסגעגעבן געווארן אין 1926, וואס האט געלאזט נוצן די דייטשע אויסלענדישע מיסיעס צוזאמען מיט דעם שווארצע-רויט-גאָלדן קייסערישן פאן, דעם שווארצע-ווייס- רויט סוחר פאָן פון די קייזער אימפעריע. אין 1926, הינדענבורג אויך קעגן אַ קאַנסטאַטושאַנאַלי דראַפטיד יגזעקיאַטיוו געזעץ פאַר אַרטיקל 48 וואָס וואָלט האָבן געפירט צו ריסטריקשאַנז אויף פּרעזאַדענטשאַל כוחות. | ||
אין 1925 און 1926 האָבן אויסגעבראָכן ערנסטע פּאָליטישע שלאַכטן אין דער וויימאַרער רעפּובליק אין פאַרבינדונג מיט די פאַרמאָג פון די אַמאָליקע הערשנדיקע קעניגלעכע פאַמיליעס. ביי דער [[נאוועמבער רעוואלוציע|רעוואלוציע]] איז עס [[פאַרכאַפּונג פון פאַרמאָג|ארעסטירט]], אָבער נישט [[נאציאנאליזירט]]. אין לעגאַלע פאַרהאַנדלונג אויף דעם ענין, די קאָנסערוואַטיווע-מיינדאַד יוסטיץ אויטאריטעטן האָבן זיך געשטעלט מיט די אדלשטאנד. אין רעאקציע האט די [[דייטשישע דעמאקראטישע פארטיי]] דערלאנגט פארן רייכסטאג א פראצעס געזעץ, וואס דערלויבט די לענדער אויסצוגרייטן מחלוקתן. [[די קאָמוניסטישע פארטיי פון דייטשלאנד]] האָט צום ערשטן מאָל אין דער וויימאַרער רעפובליק גענוצט די מעגלעכקייט דורכצופירן אַ געזעץ דורך אַ פּאָפּולערע איניציאטיוו און [[רעפערענדום]], און דער [[ספּד]] האָט זיך איינגעשריבן. דער פּלאַן געזעץ וואָס די KKE האָט אויסגעשלאָסן, האָט געזאָרגט [[החרמה|הפקעה]] פון די פאַרמאָג פון די קעניגלעכע פאַמיליעס לטובת די נויטיקע. דער פּראָיעקט האָט געזאמלט איבער 12 מיליאָן סיגנאַטשערז בעשאַס די פאָלקס איניציאטיוו, וואָס אַקאַונאַד פאַר כּמעט אַ דריט פון אַלע וואָוץ. דע ר רײכשטא ג הא ט אפגעווארפ ן דע ם פראצע ם געזעץ , נאכדע ם אי ז אנגעזאג ט געוואר ן א רעפערענדום , אי ן וועלכ ן דע ר טרופע ר געזעץ , הא ט געדארפ ט זאמלע ן א מערהײ ט שטימע . די KKE רעכענונג איז דורכגעקאָכט אין די ילעקשאַנז, עס איז געשטיצט דורך בלויז 36.4% פון די פּאַרטיסאַפּאַנץ אין די רעפערענדום, כאָטש בלויז 1.5% געזאגט "ניין" צו די געזעץ. רעכטע פארטייען האבן פאררופן [[א באיקאט]] פון די וואלן, דערפאר איז די שטימע אינעם רעפערענדום שוין נישט געווען געהיים: די וואס האבן געשטימט זענען פאררעכנט געווארן פאר שטיצער פונעם געזעץ, און דעריבער האבן וויילער, ספעציעל אין די דאָרפיש געגנטן, מורא געהאט צו גיין. צו שטימען. דער רעפערענדום איז געווארן א ביישפיל פון דעם באטייליגונג פון א גרויסן טייל פון דער באפעלקערונג אין לייזן א וויכטיקן פראגע, אבער גלייכצייטיק א דעמאנסטראציע פון דיסטרוסט אין די פארלאמענטארע סיסטעם, וואס האט ביישטייערט צו איר ווייטערדיקן דיסטייבאליזאציע. שפעטע ר האב ן ד י רעכט ע פארטײע ן געפרואוו ט דערגרײכ ן דע ם ווירקונג , מי ט זײער ע פאלקס־איניציאטיוון . | אין 1925 און 1926 האָבן אויסגעבראָכן ערנסטע פּאָליטישע שלאַכטן אין דער וויימאַרער רעפּובליק אין פאַרבינדונג מיט די פאַרמאָג פון די אַמאָליקע הערשנדיקע קעניגלעכע פאַמיליעס. ביי דער [[נאוועמבער רעוואלוציע|רעוואלוציע]] איז עס [[פאַרכאַפּונג פון פאַרמאָג|ארעסטירט]], אָבער נישט [[נאציאנאליזירט]]. אין לעגאַלע פאַרהאַנדלונג אויף דעם ענין, די קאָנסערוואַטיווע-מיינדאַד יוסטיץ אויטאריטעטן האָבן זיך געשטעלט מיט די אדלשטאנד. אין רעאקציע האט די [[דייטשישע דעמאקראטישע פארטיי]] דערלאנגט פארן רייכסטאג א פראצעס געזעץ, וואס דערלויבט די לענדער אויסצוגרייטן מחלוקתן. [[די קאָמוניסטישע פארטיי פון דייטשלאנד]] האָט צום ערשטן מאָל אין דער וויימאַרער רעפובליק גענוצט די מעגלעכקייט דורכצופירן אַ געזעץ דורך אַ פּאָפּולערע איניציאטיוו און [[רעפערענדום]], און דער [[ספּד]] האָט זיך איינגעשריבן. דער פּלאַן געזעץ וואָס די KKE האָט אויסגעשלאָסן, האָט געזאָרגט [[החרמה|הפקעה]] פון די פאַרמאָג פון די קעניגלעכע פאַמיליעס לטובת די נויטיקע. דער פּראָיעקט האָט געזאמלט איבער 12 מיליאָן סיגנאַטשערז בעשאַס די פאָלקס איניציאטיוו, וואָס אַקאַונאַד פאַר כּמעט אַ דריט פון אַלע וואָוץ. דע ר רײכשטא ג הא ט אפגעווארפ ן דע ם פראצע ם געזעץ , נאכדע ם אי ז אנגעזאג ט געוואר ן א רעפערענדום , אי ן וועלכ ן דע ר טרופע ר געזעץ , הא ט געדארפ ט זאמלע ן א מערהײ ט שטימע . די KKE רעכענונג איז דורכגעקאָכט אין די ילעקשאַנז, עס איז געשטיצט דורך בלויז 36.4% פון די פּאַרטיסאַפּאַנץ אין די רעפערענדום, כאָטש בלויז 1.5% געזאגט "ניין" צו די געזעץ. רעכטע פארטייען האבן פאררופן [[א באיקאט]] פון די וואלן, דערפאר איז די שטימע אינעם רעפערענדום שוין נישט געווען געהיים: די וואס האבן געשטימט זענען פאררעכנט געווארן פאר שטיצער פונעם געזעץ, און דעריבער האבן וויילער, ספעציעל אין די דאָרפיש געגנטן, מורא געהאט צו גיין. צו שטימען. דער רעפערענדום איז געווארן א ביישפיל פון דעם באטייליגונג פון א גרויסן טייל פון דער באפעלקערונג אין לייזן א וויכטיקן פראגע, אבער גלייכצייטיק א דעמאנסטראציע פון דיסטרוסט אין די פארלאמענטארע סיסטעם, וואס האט ביישטייערט צו איר ווייטערדיקן דיסטייבאליזאציע. שפעטע ר האב ן ד י רעכט ע פארטײע ן געפרואוו ט דערגרײכ ן דע ם ווירקונג , מי ט זײער ע פאלקס־איניציאטיוון . | ||