35,369
רעדאגירונגען
ק
טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ױ ← וי, װ ← וו
ק (החלפת טקסט – "ײַ" ב־"יי") |
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ױ ← וי, װ ← וו) |
||
| שורה 5: | שורה 5: | ||
די באן איז אנטוויקלט געווארן אין דעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]] (אין 1830). די ערשטע באן איז געפארן בלויז עטלעכע [[קילאמעטער]] מיט א [[דאמף לאקאמאטיוו|דאַמף-לאָקאָמאָטיוו]] אין [[גרויסבריטאניע]]. טיפער אין דעם [[20סטער י"ה]] איז שוין די באן געווען פארשפרייט אין רוב [[אייראפע]]. | די באן איז אנטוויקלט געווארן אין דעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]] (אין 1830). די ערשטע באן איז געפארן בלויז עטלעכע [[קילאמעטער]] מיט א [[דאמף לאקאמאטיוו|דאַמף-לאָקאָמאָטיוו]] אין [[גרויסבריטאניע]]. טיפער אין דעם [[20סטער י"ה]] איז שוין די באן געווען פארשפרייט אין רוב [[אייראפע]]. | ||
די באן איז געוועזן א געוואלדיקע אויסברעך זינט טויזנטער [[יאר]]ן צוריק. ביז ווען די באן איז דערשינען געווארן, האבן מענטשן זיך געוואנדערט דורך [[פערד]] מיט [[וואגן|וועגינער]], וואס דערפאר האט דער פארן געדויערט זייער לאנג מיט פיל [[סכנה|סכנות]] אויף די [[וועג]]ן, אדער האט מען זיך געוואנדערט מיט [[שיף|שיפן]] וואס האבן געפארן זייער שטאט דורך [[פארהאנגען]]. צוליב דעם האבן זיך דאן רוב מענטשן נישט ערלויבט צו באזוכן אנדערע ערטער אינדרויסן פון זייער [[דארף|דערפל]]. אבער זינט די באן איז דערשינען געווארן האט דאס פארענדערט די וועלט אין גאר א סך ענינים, צ.ב.ש האט דאס צוגעברענגט צו די באדארפעניש צו פארן אויף דאטשע און פארברענגען אויף [[וואקאציע]], און איבערהויפט האט דאס פארענדערט די האנדל אין [[ווירטשאפט]]. (זע | די באן איז געוועזן א געוואלדיקע אויסברעך זינט טויזנטער [[יאר]]ן צוריק. ביז ווען די באן איז דערשינען געווארן, האבן מענטשן זיך געוואנדערט דורך [[פערד]] מיט [[וואגן|וועגינער]], וואס דערפאר האט דער פארן געדויערט זייער לאנג מיט פיל [[סכנה|סכנות]] אויף די [[וועג]]ן, אדער האט מען זיך געוואנדערט מיט [[שיף|שיפן]] וואס האבן געפארן זייער שטאט דורך [[פארהאנגען]]. צוליב דעם האבן זיך דאן רוב מענטשן נישט ערלויבט צו באזוכן אנדערע ערטער אינדרויסן פון זייער [[דארף|דערפל]]. אבער זינט די באן איז דערשינען געווארן האט דאס פארענדערט די וועלט אין גאר א סך ענינים, צ.ב.ש האט דאס צוגעברענגט צו די באדארפעניש צו פארן אויף דאטשע און פארברענגען אויף [[וואקאציע]], און איבערהויפט האט דאס פארענדערט די האנדל אין [[ווירטשאפט]]. (זע אויך [[אינדוסטריעלע רעוואלוציע]]) | ||
אין דעם 20סטן י"ה האט זיך אנטוויקלט אין [[פאריז]] און אין [[לאנדאן]] די [[שטאטישע באן|שטאטישע באנען]] און די [[אונטערערדישע באן|אונטערערדישע באנען]]. | אין דעם 20סטן י"ה האט זיך אנטוויקלט אין [[פאריז]] און אין [[לאנדאן]] די [[שטאטישע באן|שטאטישע באנען]] און די [[אונטערערדישע באן|אונטערערדישע באנען]]. | ||
| שורה 20: | שורה 20: | ||
מיט נאך א זאך איז א מאטאר פון א באן אנדערש ווי ביי אן אויטא. אן אויטא האט א [[טראנסמיסיע]] וועלכע קאנטראלירט דעם מאטאר און די [[ציינראדן]] (גירס) ווען עס זאל גיין שנעלער אדער לאנגזאמער. א באנ'ס מאטאר ארבעט שטענדיג די זעלבע שנעל און צודעם איז דא אן אזוי גערופענער הייבריד סיסטעם וואס קאנטראלירט די ציינראדן זעלבסט. טאקע ווייל עס איז נישט פאראן קיין טראנסמיסיע קען די באן נישט פארן אזוי שנעל (געווענליך פארט א צווישן 50 און 70 [[מייל]] פער שטונדע). אויב מען וואלט דווקא יא געוואלט לייגן א טראנסמיסיע אין א באן וואלטן געמוזט זיין גאר אסאך [[ציינראדן]] און וואלט אויפגענומען צופיל פלאץ. א באן פרעסט נישט מער ווי 1.5 גאלאן דיזל פער מייל מיט א געווענליכע משא. דיזל איז קרעפטיגער ווי געווענליכע [[בענזין]]. | מיט נאך א זאך איז א מאטאר פון א באן אנדערש ווי ביי אן אויטא. אן אויטא האט א [[טראנסמיסיע]] וועלכע קאנטראלירט דעם מאטאר און די [[ציינראדן]] (גירס) ווען עס זאל גיין שנעלער אדער לאנגזאמער. א באנ'ס מאטאר ארבעט שטענדיג די זעלבע שנעל און צודעם איז דא אן אזוי גערופענער הייבריד סיסטעם וואס קאנטראלירט די ציינראדן זעלבסט. טאקע ווייל עס איז נישט פאראן קיין טראנסמיסיע קען די באן נישט פארן אזוי שנעל (געווענליך פארט א צווישן 50 און 70 [[מייל]] פער שטונדע). אויב מען וואלט דווקא יא געוואלט לייגן א טראנסמיסיע אין א באן וואלטן געמוזט זיין גאר אסאך [[ציינראדן]] און וואלט אויפגענומען צופיל פלאץ. א באן פרעסט נישט מער ווי 1.5 גאלאן דיזל פער מייל מיט א געווענליכע משא. דיזל איז קרעפטיגער ווי געווענליכע [[בענזין]]. | ||
[[טעקע:Bahnbavaria.JPG|left|thumb|250px|אַ | [[טעקע:Bahnbavaria.JPG|left|thumb|250px|אַ וואַגאן פון אַ דייטשער באַן]] | ||
== פארן מיט דער באן שבת == | == פארן מיט דער באן שבת == | ||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
[[קאַטעגאָריע:באן]] | [[קאַטעגאָריע:באן]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||