בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,382
רעדאגירונגען
ק (החלפת טקסט – "יידישקייט" ב־"אידישקייט") |
ק (החלפת טקסט – " יידן " ב־" אידן ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Krakow_Ghetto_Gate_73170.jpg|left|thumb|250px|טויער פון דער [[קראקעווער געטא]]]] | [[טעקע:Krakow_Ghetto_Gate_73170.jpg|left|thumb|250px|טויער פון דער [[קראקעווער געטא]]]] | ||
דאס ווארט '''געטא''' שטאמט פון [[איטאליעניש]]. אין דער [[מיטל אלטער]] אין [[איטאליע]] זענען געווען קליינע היימישע דערפלאך ווו | דאס ווארט '''געטא''' שטאמט פון [[איטאליעניש]]. אין דער [[מיטל אלטער]] אין [[איטאליע]] זענען געווען קליינע היימישע דערפלאך ווו אידן האבן געוווינט מיט אן אייגענער [[קולטור]]. די ערשטע געטא איז געווען אין [[ווענעדיג]]. | ||
היינט ניצט מען דאס ווארט "געטא" מיט א [[ציניש]]ן אויסדרוק אנצוווייזן שטעט און דערפלעך וואו אידן וואוינען פון אייגן ווילן אונטער שטרענגע רבנישע אנווייזונגען ווי צום ביישפיל [[וויליאמסבורג]], [[טאהש]], [[קאשוי]], [[נייטרא]], [[בני ברק]], [[מאה שערים]] אד"ג. | היינט ניצט מען דאס ווארט "געטא" מיט א [[ציניש]]ן אויסדרוק אנצוווייזן שטעט און דערפלעך וואו אידן וואוינען פון אייגן ווילן אונטער שטרענגע רבנישע אנווייזונגען ווי צום ביישפיל [[וויליאמסבורג]], [[טאהש]], [[קאשוי]], [[נייטרא]], [[בני ברק]], [[מאה שערים]] אד"ג. | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
דאָס װאָרט '''געטאָ''' אין באַציונג צו די [[שואה|קאַטעסטראָפע פונעם ייִדנטום]] אין דער [[צװײטער װעלט מלחמה]], איז אַ װױנונג־פערטל װוּ די [[דײַטשלאַנד|דײַטשן]] האָבן באַװעגט אַהין [[ייִד]]ן איבערהױפּט פון [[מזרח אייראפע|מיזרח־אײראָפּע]] בשעת דער צװײטער־װעלט־קריג. | דאָס װאָרט '''געטאָ''' אין באַציונג צו די [[שואה|קאַטעסטראָפע פונעם ייִדנטום]] אין דער [[צװײטער װעלט מלחמה]], איז אַ װױנונג־פערטל װוּ די [[דײַטשלאַנד|דײַטשן]] האָבן באַװעגט אַהין [[ייִד]]ן איבערהױפּט פון [[מזרח אייראפע|מיזרח־אײראָפּע]] בשעת דער צװײטער־װעלט־קריג. | ||
[[כסליו]] [[ה'ת"ש]] (סוף 1939) האט דער נאציסטישער הויפט קאמאנדאנט [[ריינהארד היידריך]] באפעלט צו צענטראליזירן און צונויפנעמען אלע | [[כסליו]] [[ה'ת"ש]] (סוף 1939) האט דער נאציסטישער הויפט קאמאנדאנט [[ריינהארד היידריך]] באפעלט צו צענטראליזירן און צונויפנעמען אלע אידן פון מיזרח [[פוילן]] אין איינציקע ענגע וווינונג-פערטלעך וואס זאל זיין נעבן א קרייצוועג פון באנען. | ||
די געטאס האבן באדינט די [[נאצי]]ס צו קאנטראלירן אויף די יידן, און קענען אויספירן זייער [[אידיאלאגיע]] פון פארניכטן דעם יידישן פאלק. אין די געטאס האט מען שטארק געפייניקט און דערנידערט די | די געטאס האבן באדינט די [[נאצי]]ס צו קאנטראלירן אויף די יידן, און קענען אויספירן זייער [[אידיאלאגיע]] פון פארניכטן דעם יידישן פאלק. אין די געטאס האט מען שטארק געפייניקט און דערנידערט די אידן [[גייסט]]ליך און פיזיש, ארום 20 פראצענט אידן פון די גרויסע געטאס זיינען געשטארבן פון [[פיין]], [[געצוונגטע ארבעט]], [[הונגער]] אא"וו. אבער פאר די דרויסנדיקע וועלט האבן די נאציס באהאלטן זייערע אומפארשעמטע אקטן, און דערקלערט אז די געטאס זיינען גוטע [[אויטאנאמיע|אויטאנאמישע]] פלעצער פאר די יידן. | ||
די גרעסטע געטא איז געווען די [[ווארשעווער געטא]] מיט ארום 450,000 מענטשן און דערנאך [[לאדזשער געטא]] מיט ארום 200 טויזנט מענטשן. די נאציס האבן באשטימט א [[יודענראט]] (א ראט פון יידן) זאל קאנטראלירן און מאכן ארדענונג אין די געטאס. | די גרעסטע געטא איז געווען די [[ווארשעווער געטא]] מיט ארום 450,000 מענטשן און דערנאך [[לאדזשער געטא]] מיט ארום 200 טויזנט מענטשן. די נאציס האבן באשטימט א [[יודענראט]] (א ראט פון יידן) זאל קאנטראלירן און מאכן ארדענונג אין די געטאס. | ||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
* [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געוועזן קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיק אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר. | * [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געוועזן קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיק אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר. | ||
* [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן יידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די [[רעליגיע]] שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות. הרב [[יצחק ניסנבוים]] האט באשטימט דעם באגריף "קידוש החיים", און האט געזאגט אז ביי די שואה איז דאס לעבן "קידוש החיים" וויכטיקער פון "[[קידוש השם]]", און מע מעג אויפגעבן פון היטן די תורה אויף צו בלייבן לעבן. | * [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן יידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די [[רעליגיע]] שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות. הרב [[יצחק ניסנבוים]] האט באשטימט דעם באגריף "קידוש החיים", און האט געזאגט אז ביי די שואה איז דאס לעבן "קידוש החיים" וויכטיקער פון "[[קידוש השם]]", און מע מעג אויפגעבן פון היטן די תורה אויף צו בלייבן לעבן. | ||
* [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די | * [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די אידן ארבעטן געצוונגטע ארבעט (ארבעט אָן א באשטימטן צוועק, ווי צב"ש אריבערפירן שטיינער פון איין ארט צום צווייטן אהין און צוריק). פון [[אייר]] [[ה'ת"ש]] (יוני 1940) האבן די נאציס געבויעט באשטימטע [[ארבעטס לאגער]]. פיל פויערס זיינען געשטארבן פון די שווערע ארבעט נאך וואס צודערצו זיינען זיי געווען הונגעריק. | ||
עס איז אינטרעסאנט צו אויפמערקן אז כאטש די אלע אויסטערלישע שווערקייטן האבן זיך די | עס איז אינטרעסאנט צו אויפמערקן אז כאטש די אלע אויסטערלישע שווערקייטן האבן זיך די אידן דערהאלטן, עס איז כמעט נישט געווען קיין [[זעלבסטמארד]]ער אין די געטאס. | ||
[[קאַטעגאָריע:געטאס|*]] | [[קאַטעגאָריע:געטאס|*]] | ||
רעדאגירונגען