מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
פרק רעפערענצן, הגהה, מכלוליזאציע
אין תקציר עריכה |
ק (פרק רעפערענצן, הגהה, מכלוליזאציע) |
||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
| הוצאה = | | הוצאה = | ||
| תורגם לשפות = | | תורגם לשפות = | ||
| תאריך מהדורה ראשונה = | | תאריך מהדורה ראשונה =[[ליווארנא]] [[ה'ת"ר]] בתוך 'מבחר מאמרים'. | ||
| תאריך מהדורות נוספות = | | תאריך מהדורות נוספות = | ||
| כתבי יד = | | כתבי יד = | ||
| שורה 16: | שורה 16: | ||
| הספרייה הלאומית = | | הספרייה הלאומית = | ||
}} | }} | ||
'''אגרת השבת''' ("דער בריוו פונעם [[שבת]]") איז א חיבור וואס [[רבי אברהם אבן עזרא]] האט געשריבן צו אויפווייזן אז לויט אידישקייט הייבט זיך אן דער טאג אנהייב נאכט, און נישט | '''אגרת השבת''' ("דער בריוו פונעם [[שבת]]") איז א חיבור וואס [[רבי אברהם אבן עזרא]] האט געשריבן צו אויפווייזן אז לויט אידישקייט הייבט זיך אן דער טאג אנהייב נאכט, און נישט אינדערפרי, ווי די מיינונג פון די וואס קריגן אויף חז"ל. דער חיבור איז געשריבן געווארן [[מוצאי שבת]], די נאכט פון ט"ו טבת ד'תתקי"ט, נאך וואס די נאכט פונעם פריערדיגן שבת (ליל י"ד) האט ער געזען אין זיין [[חלום]] אן אָנזאָג פון שבת אז עס זענען דא וואס זענען מחלל דעם שבת נאַכט דורך די מיינונג וואס ענדערט די צייט פון די אָנהייב פונעם טאָג. | ||
== הינטערגרונט == | == הינטערגרונט == | ||
| שורה 23: | שורה 23: | ||
א צייט שפעטער איז ער ווייטער געגאנגען צו דער שטאט לוקא, פון דארט האט ער פארגעזעצט קיין מאנטובה, און ווייטער קיין וויראנא, שטעט וועלכע געפינען זיך אין [[איטאליע]]. פון דארט האט ער זיך אריבערגעצויגן צו דער שטאט בעדרש (היינט באקאנט אלס בזייא) אין [[פראנקרייך]]. שפעטער איז ער ווייטער געגאנגען קיין נארבונא, און קיין רודוס, אין דרום פראנקרייך. | א צייט שפעטער איז ער ווייטער געגאנגען צו דער שטאט לוקא, פון דארט האט ער פארגעזעצט קיין מאנטובה, און ווייטער קיין וויראנא, שטעט וועלכע געפינען זיך אין [[איטאליע]]. פון דארט האט ער זיך אריבערגעצויגן צו דער שטאט בעדרש (היינט באקאנט אלס בזייא) אין [[פראנקרייך]]. שפעטער איז ער ווייטער געגאנגען קיין נארבונא, און קיין רודוס, אין דרום פראנקרייך. | ||
דעם לעצטן | דעם לעצטן דאקומענטירטן ציל זיינע איז געווען אריבערפארנדיג דעם ים פון פראנקרייך קיין [[ענגלאנד]], וואו ער האט זיך פלאצירט אין דער הויפטשטאט [[לאנדאן]]. בערך אין ד'תתקי"ח איז דער אבן עזרא אנגעקומען קיין ענגלאנד. אין יענע יארן – איידער די גזירת גירוש אויף די ארטיגע אידן – איז ענגלאנד געווען באוואוינט מיט טויזנטע אידישע פאמיליעס, צווישן זיי אסאך [[ראשונים]] און בעלי [[תוספות]]. איבערהויפט אין לאנדאן וועלכע מ'האט דאן גערופן לונדרי"ש, וואו דער אבן עזרא איז אנגעקומען. | ||
רבי אברהם זוסמאן, וועלכער איז געווען א שוחט אין לאנדאן מיט איבער הונדערט פופציג יאר צוריק, שרייבט אין זיין ספר 'זכור לאברהם' | רבי אברהם זוסמאן, וועלכער איז געווען א שוחט אין לאנדאן מיט איבער הונדערט פופציג יאר צוריק, שרייבט אין זיין ספר 'זכור לאברהם': | ||
{{ציטוט|ביז'ן היינטיגן טאג געפינט זיך אין לאנדאן א גרויסער הויף מיט אסאך הייזער וואס רופט זיך 'אבן עזרא סקווער', אויפ'ן נאמען פונעם 'אבן עזרא', און עס איז דא א קבלה אז אויף דעם ארט האט געוואוינט דער אבן עזרא זייענדיג אין לאנדאן, און איך האב שוין זייער אסאך מאל באזוכט דאס ארט.}} | |||
אין לאנדאן האט דער אבן עזרא פארגעזעצט צו מרביץ | אין לאנדאן האט דער אבן עזרא פארגעזעצט צו מרביץ תורה זיין פאר תלמידים. אויך האט ער דארט געשריבן א ספעציעלן חיבור "יסוד מורא", וואו ער רעכנט אויס די שרשים פון די מצוות און זייער צאל. ביים ענדע שרייבט ער: "אני אברהם הספרדי ב"ר מאיר הספרדי הנקרא אבן עזרא, החילותי לחבר זה הספר ולכותבו בעיר לונדרי"ש באי אינגלטיריא (-ענגלאנד) בירח תמוז, ונשלם בירח אב סוף ד' שבועות, שנת תשע מאות ושמונה עשר שנה (ד'תתקי"ח) לבריאת העולם". | ||
דער אבן עזרא איז מעיד אויף זיך אינעם ספר: "דער אויבערשטער אליין ווייסט אז איך האב נישט פארפאסט דעם ספר כדי צו ווייזן מיין קלוגשאפט, אז עס זענען מיר אנטפלעקט געווארן סודות התורה מיט וועלכע איך קען זיך שטאלצירן, אדער צו אפענטפערן אויף די פריערדיגע, ווייל איך ווייס אז זיי זענען געווען גרעסערע חכמים און גרעסערע יראי ה' ווי מיר, און אויך אין דעם דור זענען דא אסאך וואס זענען גרעסערע חכמים פון מיר. נאר איך האב דאס פארפאסט לכבוד א נדיב וועלכע האט געלערנט ביי מיר אין די ספרים וואס איך האב פארפאסט, און פון גרויס ליבע צו אים האב איך אים געשריבן א ספעציעלן חיבור אויף דעם מנין המצוות, ווייל איך האב געזען אז ער איז א מענטש וואס האט ליב דעם אמת, און ער איז א גרויסער ירא שמים". | דער אבן עזרא איז מעיד אויף זיך אינעם ספר: "דער אויבערשטער אליין ווייסט אז איך האב נישט פארפאסט דעם ספר כדי צו ווייזן מיין קלוגשאפט, אז עס זענען מיר אנטפלעקט געווארן סודות התורה מיט וועלכע איך קען זיך שטאלצירן, אדער צו אפענטפערן אויף די פריערדיגע, ווייל איך ווייס אז זיי זענען געווען גרעסערע חכמים און גרעסערע יראי ה' ווי מיר, און אויך אין דעם דור זענען דא אסאך וואס זענען גרעסערע חכמים פון מיר. נאר איך האב דאס פארפאסט לכבוד א נדיב וועלכע האט געלערנט ביי מיר אין די ספרים וואס איך האב פארפאסט, און פון גרויס ליבע צו אים האב איך אים געשריבן א ספעציעלן חיבור אויף דעם מנין המצוות, ווייל איך האב געזען אז ער איז א מענטש וואס האט ליב דעם אמת, און ער איז א גרויסער ירא שמים". | ||
| שורה 64: | שורה 64: | ||
דער אבן עזרא שרייבט דאס אויך אין זיין חיבור על התורה{{הערה|[[פרשת בשלח]], ט"ז, כ"ה}}. | דער אבן עזרא שרייבט דאס אויך אין זיין חיבור על התורה{{הערה|[[פרשת בשלח]], ט"ז, כ"ה}}. | ||
דער קאמף | דער קאמף אוועקצושטעלן ווען דער טאג הייבט זיך אן איז געווען וויכטיג אין יענע צייטן קעגן די קראים און אנדערע סעקטעס וועלכע האבן נאר געהאלטן שבת פון צופרי, נישט ווילנדיג אננעמען די ווערטער פון חז"ל. | ||
איינע פון די סעקטעס | איינע פון די סעקטעס ווערט דערמאנט אין די נאטיצן פונעם רייזענדער רבי בנימין פון טודילה, וואו ער דערציילט אז ארומפארנדיג איבער די גריכישע טעריטאריעס איז ער אנגעקומען צו א שטאט "דופרוס", וואו ער האט אנגעטראפן א גרויסע קהילה פון אידן מיט רבנים. אויך האט ער דארט באגעגנט א סעקטע פון מינים און אפיקורסים וועמען די אידן טוען דערווייטערן, און זיי היטן נאר שבת אינדערפרי און די נאכט צו זונטאג. | ||
== ווער איז דער מפרש == | == ווער איז דער מפרש == | ||
{{להשלים}} | |||
עס זענען דא וואס ווייזן אז דער רשב"ם איז גאר דער מפרש צוליב וועם דער אבן עזרא האט געשריבן דעם חיבור. | עס זענען דא וואס ווייזן אז דער רשב"ם איז גאר דער מפרש צוליב וועם דער אבן עזרא האט געשריבן דעם חיבור. | ||
== ערעורים אויפ'ן בריוו == | == ערעורים אויפ'ן בריוו == | ||
דער חיבור 'אגרת השבת' איז לאנגע יארן בלויז געווען פארשריבן אין אייניגע כתבי ידות. דאס איז געגאנגען צום | דער חיבור 'אגרת השבת' איז לאנגע יארן בלויז געווען פארשריבן אין אייניגע כתבי ידות. דאס איז געגאנגען צום דרוק צום ערשטן מאל אין ה'תנ"א, אין פראנקפורט דאדר, צום סוף פונעם צווייטער דרוק פונעם שולחן ערוך האר"י, און ווידעראמאל מיטן שולחן ערוך האר"י צען יאר שפעטער אין אמסטערדאם און אזוי ווייטער אין די קומענדיגע מדורות. | ||
נאך וואס דער שולחן ערוך האר"י איז פארשפרייט געווארן זענען אבער געווען גדולי ישראל וועלכע האבן אפגעלייקנט דעם ניי-געדרוקטן 'אגרת השבת', אז דאס איז זיכער נישט פונעם אבן עזרא, ווי דער חיד"א ברענגט אין 'שם הגדולים'{{הערה|אות א'}}, | |||
דער אור החיים הק' ברענגט די מעשה אין [[פרשת קדושים]]. | דער אור החיים הק' ברענגט די מעשה אין [[פרשת קדושים]]. | ||
רבי יצחק יעקב פון ביאלא איז געווען מורא'דיג מקושר מיט קדושת השבת. | רבי יצחק יעקב פון ביאלא איז געווען מורא'דיג מקושר מיט קדושת השבת. ער האט אמאל ערקלערט אז דאס איז וויבאלד ער איז געבוירן אין שבת, י"ד טבת, דער טאג וואס די שבת האט געשיקט דעם בריוו צום אבן עזרא. | ||
== | |||
==לקריאה נוספת== | |||
*הרב ב. שרייבער, "א דעלעגאציע פונעם שבת אין לאנדאן", [[אינטערעסאנט]], חשון תשפ"ב | *הרב ב. שרייבער, "א דעלעגאציע פונעם שבת אין לאנדאן", [[אינטערעסאנט]], חשון תשפ"ב | ||
*[https://he.wikisource.org/wiki/אגרת_השבת/אגרת_השבת_אל_ראב%22ע אגרת השבת] אויפן [[וויקיטעקסט]] וועבזייטל | *[https://he.wikisource.org/wiki/אגרת_השבת/אגרת_השבת_אל_ראב%22ע אגרת השבת] אויפן [[וויקיטעקסט]] וועבזייטל | ||
* {{היברובוקס|רבי אברהם אבן עזרא|אגרת השבת|33117|עמוד=118}} געדרוקט סוף 'מבחר המאמרים' לרבי נתן בן שמואל הרופא | * {{היברובוקס|רבי אברהם אבן עזרא|אגרת השבת|33117|עמוד=118}} געדרוקט סוף 'מבחר המאמרים' לרבי נתן בן שמואל הרופא | ||
* {{קול הלשון|אהרן קאהן|אגרת השבת של האבן עזרא|1658981}} | * {{קול הלשון|אהרן קאהן|אגרת השבת של האבן עזרא|1658981}} | ||
* [https://forum.otzar.org/viewtopic.php?f=7&t=54681 "אגרת השבת לאבן עזרא, מוסמך?"] אין פורום [[אוצר החכמה]] | * [https://forum.otzar.org/viewtopic.php?f=7&t=54681 "אגרת השבת לאבן עזרא, מוסמך?"] אין פורום [[אוצר החכמה]] | ||
* [[הרב שלמה משה עמאר]], [http://haravamar.org.il/על-הפרשה/שמות/פרשת-בשלח/518-אני-שבת-עטרת-דת-יקרים אני שבת עטרת דת יקרים], באתר הראשון לציון ([[העברעאיש]]) | * [[הרב שלמה משה עמאר]], [http://haravamar.org.il/על-הפרשה/שמות/פרשת-בשלח/518-אני-שבת-עטרת-דת-יקרים אני שבת עטרת דת יקרים], באתר הראשון לציון ([[העברעאיש]]) | ||
== רעפערענצן == | |||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||