אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ארטאדאקסישע אידנטום"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
(קרדיט + קטגוריות)
ק (החלפת טקסט – "יידישקייט" ב־"אידישקייט")
שורה 1: שורה 1:
דאס '''אָרטאָדאָקסישע־ייִדנטום''' - ביים יידישן פאלק איז דאס די מעהר פרומע חלק פון כלל ישראל - איז א שטרעמונג וואס נעמט אריין אין זיך [[חסידים]], [[ליטוואק|ליטאים]], און די [[מזרחי]] וואס גלויבן אין [[ציוני]]זם.
דאס '''אָרטאָדאָקסישע־ייִדנטום''' - ביים יידישן פאלק איז דאס די מעהר פרומע חלק פון כלל ישראל - איז א שטרעמונג וואס נעמט אריין אין זיך [[חסידים]], [[ליטוואק|ליטאים]], און די [[מזרחי]] וואס גלויבן אין [[ציוני]]זם.


ארטאדאקסיש יידנטום זענען יידן וואס פירן זיך מיט דער אלטער מסורה פון יידישקייט, אנגעהויבן פון מאדערן־ארטאדאקסישע יידן ביז [[חרדים|חרדישע יידן]] היטן גאר די תורה שבכתב און תורה שבעל פה.  די מאדערן ארטאדאקסישע לעבן אן ערליך לעבן אבער זענען נישט דערווייטערט פון דער ברייטרע וועלט. די חרדים אבער טוען זיך דערווייטערן פון גוים / קאלידזש / פראפעשענס.
ארטאדאקסיש יידנטום זענען יידן וואס פירן זיך מיט דער אלטער מסורה פון אידישקייט, אנגעהויבן פון מאדערן־ארטאדאקסישע יידן ביז [[חרדים|חרדישע יידן]] היטן גאר די תורה שבכתב און תורה שבעל פה.  די מאדערן ארטאדאקסישע לעבן אן ערליך לעבן אבער זענען נישט דערווייטערט פון דער ברייטרע וועלט. די חרדים אבער טוען זיך דערווייטערן פון גוים / קאלידזש / פראפעשענס.


אפילו [[סעקולאריזם|פרייע]] און [[טראדיציע|טראדיציאנעלע]] [[ייד]]ן וועלן זיך ענדערש אנקערן צו '''ארטאדאקסיע''' ווי אלע זייערע [[אידיש]]ע פירונגען ווי [[יום כיפור]] דאווענען אדער [[בר מצווה]]'ס, לוויות, חתונות ווערן געטועהן אויף א ארטאדאקסישען וועג.
אפילו [[סעקולאריזם|פרייע]] און [[טראדיציע|טראדיציאנעלע]] [[ייד]]ן וועלן זיך ענדערש אנקערן צו '''ארטאדאקסיע''' ווי אלע זייערע [[אידיש]]ע פירונגען ווי [[יום כיפור]] דאווענען אדער [[בר מצווה]]'ס, לוויות, חתונות ווערן געטועהן אויף א ארטאדאקסישען וועג.
שורה 16: שורה 16:
== היינט ==
== היינט ==


די מעהר פרומע טענה'ן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסן ווייל זיי ריקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון יידישקייט.
די מעהר פרומע טענה'ן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסן ווייל זיי ריקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט.


די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער.
די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער.

רעוויזיע פון 19:45, 29 נאוועמבער 2022

דאס אָרטאָדאָקסישע־ייִדנטום - ביים יידישן פאלק איז דאס די מעהר פרומע חלק פון כלל ישראל - איז א שטרעמונג וואס נעמט אריין אין זיך חסידים, ליטאים, און די מזרחי וואס גלויבן אין ציוניזם.

ארטאדאקסיש יידנטום זענען יידן וואס פירן זיך מיט דער אלטער מסורה פון אידישקייט, אנגעהויבן פון מאדערן־ארטאדאקסישע יידן ביז חרדישע יידן היטן גאר די תורה שבכתב און תורה שבעל פה. די מאדערן ארטאדאקסישע לעבן אן ערליך לעבן אבער זענען נישט דערווייטערט פון דער ברייטרע וועלט. די חרדים אבער טוען זיך דערווייטערן פון גוים / קאלידזש / פראפעשענס.

אפילו פרייע און טראדיציאנעלע יידן וועלן זיך ענדערש אנקערן צו ארטאדאקסיע ווי אלע זייערע אידישע פירונגען ווי יום כיפור דאווענען אדער בר מצווה'ס, לוויות, חתונות ווערן געטועהן אויף א ארטאדאקסישען וועג.

אין ארץ ישראל און אייראפע זענען רוב רעליגיעזע יידן - ארטאדאקסן. אין אמעריקא זענען רוב רעליגיעזע יידן - קאנסערוואטיווער אדער רעפארמער.


היסטאריע

ארטאדאקסיע איז נישט נאָך אַלעמען די ארגינאלע טראדיציע נאך פון די צייטן פון די גמרא אדער פריער, זיי האבן דורך די יארן באפעסטיגט אין געטוישט אסאך, צוליב די מאדערניזאציע וואס האט געשוועבט דורך אויס די יארן,

אין די צייטן פונעם חתם סופר ווען די ווינטן פון השכלה און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס אייראפע איז ארטאדאקסיע אנגענומען געווארן װי אן אפיציעלע שטרעמונג אפטיילנדיג גענצליך פון די אנדערע שטרעמונגען (לויט געוויסע איז דעמאלטס געשאפען געווארן ארטאדאקסיע) און די באקאנטע סלאגאן איז געווארען אדאפטירט "חדש אסור מן התורה", און אזוי זענען אלע מנהגים, ענינים, געווארן הייליג אויף זיך מוסר נפש זיין אויף דעם פונקט ווי מצוות עשה'ס דאורייתא'ס,

היינט

די מעהר פרומע טענה'ן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסן ווייל זיי ריקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט.

די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער.

די אייניגקייט איז אז אלע "ווען" זיי פראקטיצירען טראדיציע טועהן זיי דאס מיט א הלכה'דיגען פערספעקטיוו.


די ארטאדאקסישע געמיינדע

זעט אויך

וועבלינקען

pl:Judaizm#Judaizm ortodoksyjny

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!