בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""") |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{מדינה | {{מדינה | ||
| נאמען = רוסלאַנד | | נאמען = רוסלאַנד | ||
| שטאַט = רוסלענדישע | | שטאַט = רוסלענדישע פעדעראַציע | ||
| אמטשפראך נאמען = ''Российская Федерация {{ש}} ראסיסקאַיאַ | | אמטשפראך נאמען = ''Российская Федерация {{ש}} ראסיסקאַיאַ פעדעראַציא'' | ||
| פאן בילד = Flag of Russia.svg | | פאן בילד = Flag of Russia.svg | ||
| סימבאל בילד = Coat of Arms of the Russian Federation.svg | | סימבאל בילד = Coat of Arms of the Russian Federation.svg | ||
| שורה 35: | שורה 35: | ||
'''רוסלאַנד''' ({{שפראך-ru|Россия, ראסיאַ}}), אויך באוואוסט מיטן נאמען '''רוסלענדישע פעדעראציע''' ,''Российская Федерация''<ref>{{cite web|title=The Constitution of the Russian Federation|work=(Article 1)|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-02.htm|accessdate=25 June 2009}}</ref> איז א זעלבשטענדיגע [[רעפובליק]] (א פאליטישע סיסטעם אין וועלכע די מענטשן ערוועלן רעפרעזענטיוון וואס זאלן פירן די מאכט) אין [[מזרח אייראפע]] און [[צפון אזיע]], דער וועלט'ס גרעסטע לאנד אין שטח, מיט 17,075,400|קוואדראט ק"מ. פון צפון־מערב צו דרום־מזרח, האט רוסלאנד גרענעצן מיט [[נארוועגיע]], [[פינלאנד]], [[עסטלאנד]], [[לעטלאנד]], [[ליטע]], [[פוילן]], [[בעלארוס]], [[אוקראינע]], [[גרוזיע]], [[אזערביידזשאן]], [[קאזאכסטאן]], [[כינע]], [[מאנגאליי]] און [[צפון קארעע]]. | '''רוסלאַנד''' ({{שפראך-ru|Россия, ראסיאַ}}), אויך באוואוסט מיטן נאמען '''רוסלענדישע פעדעראציע''' ,''Российская Федерация''<ref>{{cite web|title=The Constitution of the Russian Federation|work=(Article 1)|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-02.htm|accessdate=25 June 2009}}</ref> איז א זעלבשטענדיגע [[רעפובליק]] (א פאליטישע סיסטעם אין וועלכע די מענטשן ערוועלן רעפרעזענטיוון וואס זאלן פירן די מאכט) אין [[מזרח אייראפע]] און [[צפון אזיע]], דער וועלט'ס גרעסטע לאנד אין שטח, מיט 17,075,400|קוואדראט ק"מ. פון צפון־מערב צו דרום־מזרח, האט רוסלאנד גרענעצן מיט [[נארוועגיע]], [[פינלאנד]], [[עסטלאנד]], [[לעטלאנד]], [[ליטע]], [[פוילן]], [[בעלארוס]], [[אוקראינע]], [[גרוזיע]], [[אזערביידזשאן]], [[קאזאכסטאן]], [[כינע]], [[מאנגאליי]] און [[צפון קארעע]]. | ||
רוסלאנד איז אמאל געווען דאס גרעסטע, מאכטפולסטע, און פראמינענטסטע לאנד אין דעם געוועזענעם "[[סאוועטן פארבאנד| | רוסלאנד איז אמאל געווען דאס גרעסטע, מאכטפולסטע, און פראמינענטסטע לאנד אין דעם געוועזענעם "[[סאוועטן פארבאנד|פארבאנד סאוועטישע סאציאליסטישע רעפובליקן]]", אויך באקאנט אלס די פסס"ר. אדער די סאוועטן פארבאנד. אין 1991 איז די מאכטפולע בערישע פסס"ר צובראכן געווארן אויף שטיקער און רוסלאנד איז געווארן אן אייגן לאנד פאר זיך. | ||
די | די פסס"ר איז אמאל געווען די סימבאל פון [[קאמוניזם]], א פאליטישע סיסטעם אין וועלכע די קאמוניסטישע פארטיי פירער האבן געהאט פאליטישע און עקענאמישע קראפט. די רעגירונג האט געאייגענט אלע פירמעס און שטחים, און קאנטראלירט אלע פראדוקציעס, אימפארטן און עקספארטן, און וואס נישט. דער קאמוניסטישער סיסטעם ווערט אויך טייל מאל גערופען די קאמאנד אדער פלאנירטע עקענאמיע. נאך דער פונאנדערפאל פון די סאוויטישע פארבאנד האט רוסלאנד זיך אנגעהויבן אנטוויקלען צו א מער דעמאקראטישע סאסייאיטי, געזעצט אויף אן עקענאמיע פון מעכאניזם און פרינציפאלן. רוסלאנד האט געמאכט עטליכע גוטע ענדערונגן: זי האט איינגעשטעלט א דעמאקראטישע עלעקציע סיסטעם אין אלע טיילן פון די רעגירונג און לעגאליזירט דאס מעגליכקייט צו פארוואלטן לאנד אדער ביזנעס. רוב גרויסע רוסישע ביזנעסער זענען שוין היינט פריוואטיזירט. | ||
ווי מיר שטייען היינט דארף נאך רוסלאנד האבן א גרויסער תיקון און האט נאך א לאנגע וועג צו גיין ביז זי וועט זיך קענען פאררעכנען אלס א העכסט מאדערניזירט לאנד אין די [[פאראייניגטע פעלקער]]. ביזנעסער, לאנד, און אנדערע אייגנטום איז ווייט פון יושר'דיג צוטיילט לויט די באפעלקערונג צאל. פילע ענווייראמענטל חרבנות זענען נאך פאראן וואס דארפן פאררעכטעט ווערן. אויך א סטאבילע פאליטישע סיסטעם דארף נאך געהעריג דעוועלאפט ווערן וואס זאל פארמישן די סיטיזענס אין לאקאלע, ראיאנישע, און נאציאנאלע געשעענישן, ווי עס איז איינגעשטעלט אין אלע פרייע לענדער. | ווי מיר שטייען היינט דארף נאך רוסלאנד האבן א גרויסער תיקון און האט נאך א לאנגע וועג צו גיין ביז זי וועט זיך קענען פאררעכנען אלס א העכסט מאדערניזירט לאנד אין די [[פאראייניגטע פעלקער]]. ביזנעסער, לאנד, און אנדערע אייגנטום איז ווייט פון יושר'דיג צוטיילט לויט די באפעלקערונג צאל. פילע ענווייראמענטל חרבנות זענען נאך פאראן וואס דארפן פאררעכטעט ווערן. אויך א סטאבילע פאליטישע סיסטעם דארף נאך געהעריג דעוועלאפט ווערן וואס זאל פארמישן די סיטיזענס אין לאקאלע, ראיאנישע, און נאציאנאלע געשעענישן, ווי עס איז איינגעשטעלט אין אלע פרייע לענדער. | ||
| שורה 197: | שורה 197: | ||
=== אגריקולטור, וועלדער, און | === אגריקולטור, וועלדער, און פישעריי === | ||
טראץ רוסלאנד'ס גרויסקייט און רייכקייט און נאטורליכע אוצרות האט זי א מאנגל פון ארגיקולטור לאנד. בלויז 8 פראצענט פון לאנד איז קולטיווירט (געהאדעוועט), און רוב דערפון ליגן אינעם אזויגערופענעם פערטייל טרייענגעל וועלכע פארנמעט רוב פון מערב רוסלאנד. מען האט אסאך פרובירט אופצוארבעטן די אנדערע טיילן פון לאנד אבער אן ערפאלג. די שווערע וועטערס טרוקענען אויס די בלעטער און די ערד. | טראץ רוסלאנד'ס גרויסקייט און רייכקייט און נאטורליכע אוצרות האט זי א מאנגל פון ארגיקולטור לאנד. בלויז 8 פראצענט פון לאנד איז קולטיווירט (געהאדעוועט), און רוב דערפון ליגן אינעם אזויגערופענעם פערטייל טרייענגעל וועלכע פארנמעט רוב פון מערב רוסלאנד. מען האט אסאך פרובירט אופצוארבעטן די אנדערע טיילן פון לאנד אבער אן ערפאלג. די שווערע וועטערס טרוקענען אויס די בלעטער און די ערד. | ||
| שורה 217: | שורה 217: | ||
אלס דאס גרעסטע לאנד אין די וועלט וואלט רוסלאנד געברויכט האבן די מערסטע שאסייען אבער איז למעשה די זעקסטע אין די רייע מיט 330,814 מייל (532,000 קילאמעטער) פון ראודס. נאר 67 פראצענט פון אלע ראודס זענען געפלאסטערט און נאר צו 60 פראצענט שטעט און דערפער קען מען צוקומען דורך געפלאסטערטע שאסייען. ווייניג מענטשן פארמאגן דארט אויטאס ווייל עס עקזיסטירט נישט דארט אזא מין זאך ווי באקומען קרעדיט פון א באנק, און צו גיין באצאלן די פולע פרייז פון אן אויטא איז אוממעגליך פאר א מיטל פארדינער. פון יעדע 1,000 איינוואוינער פארמאגן 120 מענטשן אן אויטא. וואסערוועגן ווערן אויך אסאך גענוצט פאר טראנספארטאציע. עס איז באוואוסט דער וואלגע טייך אלס דער גרעסטער וואסער-וועג אין לאנד וועלכע איז אויסטערליש לאנג און איז פארבינדן מיט צענדליגער קליינע קאנאלן און טייכן וואס צוזאמען גרייכן זיי כמעט אלע שטעט וואו עס איז פאראן ביזנעס. | אלס דאס גרעסטע לאנד אין די וועלט וואלט רוסלאנד געברויכט האבן די מערסטע שאסייען אבער איז למעשה די זעקסטע אין די רייע מיט 330,814 מייל (532,000 קילאמעטער) פון ראודס. נאר 67 פראצענט פון אלע ראודס זענען געפלאסטערט און נאר צו 60 פראצענט שטעט און דערפער קען מען צוקומען דורך געפלאסטערטע שאסייען. ווייניג מענטשן פארמאגן דארט אויטאס ווייל עס עקזיסטירט נישט דארט אזא מין זאך ווי באקומען קרעדיט פון א באנק, און צו גיין באצאלן די פולע פרייז פון אן אויטא איז אוממעגליך פאר א מיטל פארדינער. פון יעדע 1,000 איינוואוינער פארמאגן 120 מענטשן אן אויטא. וואסערוועגן ווערן אויך אסאך גענוצט פאר טראנספארטאציע. עס איז באוואוסט דער וואלגע טייך אלס דער גרעסטער וואסער-וועג אין לאנד וועלכע איז אויסטערליש לאנג און איז פארבינדן מיט צענדליגער קליינע קאנאלן און טייכן וואס צוזאמען גרייכן זיי כמעט אלע שטעט וואו עס איז פאראן ביזנעס. | ||
אין די סאוויעט צייטן איז אינגאנצן געווען איין [[לופטליניע]], "[[עראפלאט| | אין די סאוויעט צייטן איז אינגאנצן געווען איין [[לופטליניע]], "[[עראפלאט|עראפלאט]]", וועלכע האט סערווירט דאס גאנצע לאנד, האלטנדיג א שטארקע מאנאפאל פאר צענדליגער יארן. עראפלאט איז נאך היינט פעסט אין ביזנעס אבער זי האט מער נישט די מאנאפאל ווייל עס זענען שוין פאראן עטליכע פרישע לופטליניעס. אירע צוויי גרעסטע קאנקורענטן זענען "וואנאקאווע עירליינס" און "טרענסערא". ביז אין די 80ער יארן האבן ווייניג מענטשן ווען אמאל זיך ארויפגעזעצט אויף א פליגער. דאס האט זיך אבער שטארק געטוישט ביי די ענדע פון די קאמוניסטישע יארן און נאכמער ווען קאמוניזם איז געפאלן, הייבנדיג זיך אין ווייניגער פון 10 יאר מיט איבער 1,500 פראצענט. פון אלע ערליי טראנספארטאציע ציילט לופט רייזעס אן אכטל. | ||
רוסלאנד האט ים-פארטן; די וויכטיקסטע פון זיי זענען אין [[וולאדיוואסטאק]], [[פרימארסק]], [[מורמאנסק]], [[פעטערבורג]], [[מאגאדאן]] און [[ארכאנגעלסק]]. די הויפט פליפארטן אין לאנד זענען [[שערעמיעטעווא]] און [[מאסקווע-דאמאדעדאוו פליפארט|דאמאדעדאוו]] אין [[מאסקווע]] און [[פולקאוו פליפארט|פולקאווא]] אין פעטערבורג. | רוסלאנד האט ים-פארטן; די וויכטיקסטע פון זיי זענען אין [[וולאדיוואסטאק]], [[פרימארסק]], [[מורמאנסק]], [[פעטערבורג]], [[מאגאדאן]] און [[ארכאנגעלסק]]. די הויפט פליפארטן אין לאנד זענען [[שערעמיעטעווא]] און [[מאסקווע-דאמאדעדאוו פליפארט|דאמאדעדאוו]] אין [[מאסקווע]] און [[פולקאוו פליפארט|פולקאווא]] אין פעטערבורג. | ||
| שורה 305: | שורה 305: | ||
{{הויפט ארטיקל|היסטאריע פון רוסלאנד}} | {{הויפט ארטיקל|היסטאריע פון רוסלאנד}} | ||
די '''היסטאריע פון [[רוסלאנד]]''' הייבט אן מיט די [[מזרח סלאוון]]. דער ערשטער מזרח סלאווישער שטאַט, [[קיעווער רוס]], האט אנגענומען [[קריסטלעכקייט]] פון דער [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאנטישער אימפעריע]] אום 988,<ref>{{cite web|title=Kievan Rus' and Mongol Periods|url=http://www.shsu.edu/~his_ncp/Kievan.html|work=Sam Houston State University|accessdate=2007-07-20}}</ref> מיט דעם האט אנגעהויבן א סינטעז פון ביזאנטישע און [[סלאוון|סלאווישע]] קולטורן וואס האבן | די '''היסטאריע פון [[רוסלאנד]]''' הייבט אן מיט די [[מזרח סלאוון]]. דער ערשטער מזרח סלאווישער שטאַט, [[קיעווער רוס]], האט אנגענומען [[קריסטלעכקייט]] פון דער [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאנטישער אימפעריע]] אום 988,<ref>{{cite web|title=Kievan Rus' and Mongol Periods|url=http://www.shsu.edu/~his_ncp/Kievan.html|work=Sam Houston State University|accessdate=2007-07-20}}</ref> מיט דעם האט אנגעהויבן א סינטעז פון ביזאנטישע און [[סלאוון|סלאווישע]] קולטורן וואס האבן דעפינירט רוסישע קולטו פאר די קומענדיגע טויזנט יאר.<ref name="Curtis">[http://www.shsu.edu/~his_ncp/Kievan.html Kievan Rus' and Mongol Periods], excerpted from Glenn E. Curtis (ed.), ''Russia: A Country Study'', Department of the Army, 1998. ISBN 0-16-061212-8.</ref> דער קיעווער רוס שטאַט איז לסוף זיך צעפאלן אונטער די מאנגאלישע אינוואדירערס אין די 1230ער יארן. | ||
נאך דעם קיעווער רוס איז געקומען די גרויסהערצאגשאפט פון מאסקווע. אום 1547 איז איוואן דער פערטער געקרוינט אלס צאר פון רוסלאנד. אין די אנהייב 1600ער איז געווען א [[ברודערקריג]]. שפעטער האט רוסלאנד אנגעפאנגען באזעצן מזרח [[סיביר]]. | נאך דעם קיעווער רוס איז געקומען די גרויסהערצאגשאפט פון מאסקווע. אום 1547 איז איוואן דער פערטער געקרוינט אלס צאר פון רוסלאנד. אין די אנהייב 1600ער איז געווען א [[ברודערקריג]]. שפעטער האט רוסלאנד אנגעפאנגען באזעצן מזרח [[סיביר]]. | ||