אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:איסטאנבול"

9 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 3 יאָר
ק
החלפת טקסט – "׳" ב־"'"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""")
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'")
שורה 41: שורה 41:
סטאמבול איז די [[קולטור]] און [[פינאנץ]] צענטער פֿון [[טערקיי]]. די שטאט איז אויסגעקליבן ווי די בשותפותדיקע אייראפעישער הויפטשטאט פון קולטור פאר 2010.  
סטאמבול איז די [[קולטור]] און [[פינאנץ]] צענטער פֿון [[טערקיי]]. די שטאט איז אויסגעקליבן ווי די בשותפותדיקע אייראפעישער הויפטשטאט פון קולטור פאר 2010.  


סטאמבול האט א סך־הכול באפעלקערונג פון עטלעכע 15 מיליאן באוואוינער,<ref name="Population of Turkey" /> און איז איינע פון דער [[גרעסטע שטעט אין דער וועלט|וועלט׳ס מערסט באפעלקערטע שטעט]] און איז די גרעסטע שטאט אין אייראפע.  
סטאמבול האט א סך־הכול באפעלקערונג פון עטלעכע 15 מיליאן באוואוינער,<ref name="Population of Turkey" /> און איז איינע פון דער [[גרעסטע שטעט אין דער וועלט|וועלט'ס מערסט באפעלקערטע שטעט]] און איז די גרעסטע שטאט אין אייראפע.  


אומגעפער {{nowrap|12.56 מיליאן}} אויסלענדישע באזוכער זענען אנגעקומען אין סטאמבול אין 2015, פינף יאר נאך ווען ער איז געווארן אנגערופן אן אייראפעאישע הויפטשטאט פון קולטור, איז דערפאר די שטאט דער וועלט׳ס פינפט־פאפולערסטער טוריסטן־ציל.<ref name="Mastercard">{{cite web|url=http://newsroom.mastercard.com/press-releases/london-retains-crown-in-2015-mastercard-global-destinations-cities-index/|title=MasterCard Global Destination Cities Index}}</ref> די גרעסטע אטראקציע אין דער שטאט איז איר היסטארישער צענטער, טיילווייז גערעכענט א [[וועלט ירושה ארט]] פון אונעסקא, און איר קולטור־ און פארוויילונג־קנופ איבער דער שטאט׳ס נאטירלעכן האוון, דער גאלדענער הארן, אין דעם בעיאגלו דיסטריקט. סטאמבול ווערט גערעכנט א וועלטשאט וואס האט איינע פון דער וועלט׳ס גיכסט־וואקסנדע מעטראפאליטאנישע עקאנאמיעס,<ref>{{cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010.html|title=The World According to GaWC 2010|work=Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network|publisher=Loughborough University|accessdate=8טן מיי 2012}}</ref>  אין דער וועלט.<ref name="Berube">{{cite web|url=http://www.brookings.edu/blogs/the-avenue/posts/2010/12/01-global-monitor-berube|title=Global Growth on the Orient Express|last1=Berube|first1=Alan|date={{ר}}1טן דעצעמבער 2010|publisher=Brookings Institution blog "The Avenue"|accessdate=14טן אפריל 2013}}</ref> זי גאסטירט די הויפטקווארטירן פון פיל טערקישע פירמעס און מעדיע אויסגאנגען און רעכנט מער ווי א פערטל פון טערקיי׳ס [[ברוטא אינלענדישער פראדוקט|ברוטא אינלענדישן פראדוקט]].<ref name="oecd">{{cite book|url=http://www.oecdbookshop.org/get-it.php?REF=5KZSL2MLL49Q&TYPE=browse|title=OECD Territorial Reviews: Istanbul, Turkey|publisher=The Organisation for Economic Co-operation and Development|date=מערץ 2008|work=Policy Briefs|isbn=978-92-64-04383-1}}</ref> סטאמבול האט אין די לעצטע צוואנציג יאר אנגעבאט פינף מאל פאר דער [[אלימפיאדע|זומער אלימפיאדע]].<ref name="olympic.org">{{cite web|url=http://www.olympic.org/news/ioc-selects-three-cities-as-candidates-for-the-2020-olympic-games/166288|publisher=The International Olympic Committee|title=IOC selects three cities as Candidates for the 2020 Olympic Games|date={{ר}}24סטן מיי 2012|accessdate=18טן יוני 2012}}</ref>
אומגעפער {{nowrap|12.56 מיליאן}} אויסלענדישע באזוכער זענען אנגעקומען אין סטאמבול אין 2015, פינף יאר נאך ווען ער איז געווארן אנגערופן אן אייראפעאישע הויפטשטאט פון קולטור, איז דערפאר די שטאט דער וועלט'ס פינפט־פאפולערסטער טוריסטן־ציל.<ref name="Mastercard">{{cite web|url=http://newsroom.mastercard.com/press-releases/london-retains-crown-in-2015-mastercard-global-destinations-cities-index/|title=MasterCard Global Destination Cities Index}}</ref> די גרעסטע אטראקציע אין דער שטאט איז איר היסטארישער צענטער, טיילווייז גערעכענט א [[וועלט ירושה ארט]] פון אונעסקא, און איר קולטור־ און פארוויילונג־קנופ איבער דער שטאט'ס נאטירלעכן האוון, דער גאלדענער הארן, אין דעם בעיאגלו דיסטריקט. סטאמבול ווערט גערעכנט א וועלטשאט וואס האט איינע פון דער וועלט'ס גיכסט־וואקסנדע מעטראפאליטאנישע עקאנאמיעס,<ref>{{cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010.html|title=The World According to GaWC 2010|work=Globalization and World Cities (GaWC) Study Group and Network|publisher=Loughborough University|accessdate=8טן מיי 2012}}</ref>  אין דער וועלט.<ref name="Berube">{{cite web|url=http://www.brookings.edu/blogs/the-avenue/posts/2010/12/01-global-monitor-berube|title=Global Growth on the Orient Express|last1=Berube|first1=Alan|date={{ר}}1טן דעצעמבער 2010|publisher=Brookings Institution blog "The Avenue"|accessdate=14טן אפריל 2013}}</ref> זי גאסטירט די הויפטקווארטירן פון פיל טערקישע פירמעס און מעדיע אויסגאנגען און רעכנט מער ווי א פערטל פון טערקיי'ס [[ברוטא אינלענדישער פראדוקט|ברוטא אינלענדישן פראדוקט]].<ref name="oecd">{{cite book|url=http://www.oecdbookshop.org/get-it.php?REF=5KZSL2MLL49Q&TYPE=browse|title=OECD Territorial Reviews: Istanbul, Turkey|publisher=The Organisation for Economic Co-operation and Development|date=מערץ 2008|work=Policy Briefs|isbn=978-92-64-04383-1}}</ref> סטאמבול האט אין די לעצטע צוואנציג יאר אנגעבאט פינף מאל פאר דער [[אלימפיאדע|זומער אלימפיאדע]].<ref name="olympic.org">{{cite web|url=http://www.olympic.org/news/ioc-selects-three-cities-as-candidates-for-the-2020-olympic-games/166288|publisher=The International Olympic Committee|title=IOC selects three cities as Candidates for the 2020 Olympic Games|date={{ר}}24סטן מיי 2012|accessdate=18טן יוני 2012}}</ref>


== נאמען ==
== נאמען ==
שורה 62: שורה 62:


== טראנספארט ==
== טראנספארט ==
סטאמבול׳ס הויפט אויטאסטראדן זענען O-3, O-2, O-1 און O-4. דער O-1 איז דער אינערן רינג-שאסיי און גייט איבער דער (ערשטער) באספארוס בריק. דער O-2 איז דער שטאט׳ס דרויסנדיגן רינג-שאסיי און גייט אריבער דער סולטאן מעהמעט (צווייטער באספארוס) בריק, דערנאך ציט ער זיך מערב קיין [[עדירנע]].  דער O-4 ציט זיך ווייטער מזרח קיין [[אנקארא]].  אין 2011, האבן די ערשטע און צווייטע בריקן אויף דעם באספארוס געטראגן עטלעכע {{nowrap|400,000 פֿארמיטלען}} יעדן טאג.<ref>{{harvnb|Efe|Cürebal|2011|p=720}}</ref> אחוץ די בריקן איבערן באספארוס איז אויך פאראן דער 14.6 ק"מ לאנג אייראזיע טונעל (געענפט דעם 20סטן דעצעמבער 2016) אונטערן באספארוס צו פארן צווישן די אזיע און אייראפע זייטן פון טערקיי.<ref>{{cite web|url=http://aa.com.tr/en/economy/istanbuls-13bn-eurasia-tunnel-prepares-to-open/709440|title=Istanbul's $1.3BN Eurasia Tunnel prepares to open|publisher=[[Anadolu Agency]]|date={{ר}}19טן דעצעמבער 2016}}</ref>
סטאמבול'ס הויפט אויטאסטראדן זענען O-3, O-2, O-1 און O-4. דער O-1 איז דער אינערן רינג-שאסיי און גייט איבער דער (ערשטער) באספארוס בריק. דער O-2 איז דער שטאט'ס דרויסנדיגן רינג-שאסיי און גייט אריבער דער סולטאן מעהמעט (צווייטער באספארוס) בריק, דערנאך ציט ער זיך מערב קיין [[עדירנע]].  דער O-4 ציט זיך ווייטער מזרח קיין [[אנקארא]].  אין 2011, האבן די ערשטע און צווייטע בריקן אויף דעם באספארוס געטראגן עטלעכע {{nowrap|400,000 פֿארמיטלען}} יעדן טאג.<ref>{{harvnb|Efe|Cürebal|2011|p=720}}</ref> אחוץ די בריקן איבערן באספארוס איז אויך פאראן דער 14.6 ק"מ לאנג אייראזיע טונעל (געענפט דעם 20סטן דעצעמבער 2016) אונטערן באספארוס צו פארן צווישן די אזיע און אייראפע זייטן פון טערקיי.<ref>{{cite web|url=http://aa.com.tr/en/economy/istanbuls-13bn-eurasia-tunnel-prepares-to-open/709440|title=Istanbul's $1.3BN Eurasia Tunnel prepares to open|publisher=[[Anadolu Agency]]|date={{ר}}19טן דעצעמבער 2016}}</ref>


סטאמבול׳ס לאקאלע פובליקע טראנספארטאציע סיסטעם שליסט איין א נעצווערק פון [[טראמוויי|טראמווייען]], באנען, מעטרא, בוסן און [[פראם|פראמען]]. פארגעלט אריבער אלע טיילן פון דער טראנספארט סיסטעם איז אינטעגריט ניצן דעם סטאמבולקארט, איינגעפירט אין 2009.<ref>{{cite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=new-card-alternative-to-akbil-raises-questions-2010-07-16|last=Songün|first=Sevim|work=Hürriyet Daily News|title=Istanbul Commuters Skeptical of Transit Change|date={{ר}} 16טן יולי 2010|accessdate=5טן יולי 2012}}</ref> די ערשטע טראמווייען אין סטאמבול זענען געפירט דורך פערד, אין  1872, דערנאך האט מען געפירט די טראמען מיט עלעקטריע, ביז אין די 1960ער יארן האבן מען אויפגעהערט די טראמווייען.<ref name="iett-history">{{cite web|url=http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=8|publisher=Istanbul Electricity, Tramway and Tunnel General Management|title=Chronological History of IETT|accessdate=1טן אפריל 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120616194425/http://www.igd.com.tr/Upload/file_4d9f1f3815b2d.pdf|archivedate=16טן יוני 2012}}</ref> אין די 1990ער יארן האט מען איינגעפירט א נייע טראמוויי סיסטעם וואס טראגט {{nowrap|265,000 פאסאזשירן}} יעדן טאג.<ref name="iett-history" /><ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler/t1-kabata%C5%9F-%E2%80%93-ba%C4%9Fc%C4%B1lar.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=T1 Bağcılar–Kabataş Tramvay Hattı|language=טערקיש|trans-title=T1 Bağcılar–Kabataş Tram Line|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140418201109/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler/t1-kabata%C5%9F-%E2%80%93-ba%C4%9Fc%C4%B1lar.aspx|archive-date=18טן אפריל 2014|dead-url=yes}}</ref> אין 1875 האט געעפנט דער "טונעל", די צווייט־עלצטע אונטערערדישע באנליניע אין דער וועלט (נאך לאנדאנ׳ס [[מעטראפאליטאנע אייזנבאן]]).<ref name="iett-history" />
סטאמבול'ס לאקאלע פובליקע טראנספארטאציע סיסטעם שליסט איין א נעצווערק פון [[טראמוויי|טראמווייען]], באנען, מעטרא, בוסן און [[פראם|פראמען]]. פארגעלט אריבער אלע טיילן פון דער טראנספארט סיסטעם איז אינטעגריט ניצן דעם סטאמבולקארט, איינגעפירט אין 2009.<ref>{{cite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=new-card-alternative-to-akbil-raises-questions-2010-07-16|last=Songün|first=Sevim|work=Hürriyet Daily News|title=Istanbul Commuters Skeptical of Transit Change|date={{ר}} 16טן יולי 2010|accessdate=5טן יולי 2012}}</ref> די ערשטע טראמווייען אין סטאמבול זענען געפירט דורך פערד, אין  1872, דערנאך האט מען געפירט די טראמען מיט עלעקטריע, ביז אין די 1960ער יארן האבן מען אויפגעהערט די טראמווייען.<ref name="iett-history">{{cite web|url=http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=8|publisher=Istanbul Electricity, Tramway and Tunnel General Management|title=Chronological History of IETT|accessdate=1טן אפריל 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120616194425/http://www.igd.com.tr/Upload/file_4d9f1f3815b2d.pdf|archivedate=16טן יוני 2012}}</ref> אין די 1990ער יארן האט מען איינגעפירט א נייע טראמוויי סיסטעם וואס טראגט {{nowrap|265,000 פאסאזשירן}} יעדן טאג.<ref name="iett-history" /><ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler/t1-kabata%C5%9F-%E2%80%93-ba%C4%9Fc%C4%B1lar.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=T1 Bağcılar–Kabataş Tramvay Hattı|language=טערקיש|trans-title=T1 Bağcılar–Kabataş Tram Line|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140418201109/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler/t1-kabata%C5%9F-%E2%80%93-ba%C4%9Fc%C4%B1lar.aspx|archive-date=18טן אפריל 2014|dead-url=yes}}</ref> אין 1875 האט געעפנט דער "טונעל", די צווייט־עלצטע אונטערערדישע באנליניע אין דער וועלט (נאך לאנדאנ'ס [[מעטראפאליטאנע אייזנבאן]]).<ref name="iett-history" />
[[טעקע:M2_at_Levent_station.JPG|קליין|[[לעווענט]] סטאנציע פונעם סטאמבול מעטרא|טעקסט=]]דער [[סטאמבול מעטרא]]  האט פינעף ליניעס אויף דער אייראפעאישער זייט און איין ליניע אויף דער אזיאטישער זייט, און מען האלט אינמיטן בויען נאך דריי ליניעס.<ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=Raylı Sistemler|language=טערקיש|trans-title=Rail Systems|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140409202426/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler.aspx|archive-date=9טן אפריל 2014|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/yolcu-hizmetleri/a%C4%9F-haritalar%C4%B1.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=Ağ Haritaları|language=טערקיש|trans-title=נעצווערק-מאפעס|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120815003309/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/yolcu-hizmetleri/a%C4%9F-haritalar%C4%B1.aspx|archive-date=15טן אויגוסט 2012|url-status=dead}}</ref> די צוויי זייטן פון דעם סטאמבול-מעטרא זענען פארבונדן אונטערן באספארוס דורך דעם  מארמאריי טונעל, אנגעהויבן אין 2013 ווי די ערשטע באן פארבינדונג צווישן טראקע און אנאטאליע.<ref>{{cite web|url=http://www.oxfordbusinessgroup.com/economic_updates/turkey-connecting-continents|publisher=Oxford Business Group|title=Turkey: Connecting Continents|work=Economic Updates|date=7טן מערץ 2012|accessdate=3טן אפריל 2012}}</ref> ביז דעמאלסט האבן נאר בוסן באזארגט טראנספארטאציע צווישן די צוויי העלפט פון דער שטאט, מיט {{nowrap|2.2 מיליאן}} פאסאזשירן רייזעס יעדן טאג.<ref>{{cite web|url=http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=38|publisher=Istanbul Electricity, Tramway and Tunnel General Management|title=Public Transportation in Istanbul|accessdate=3טן אפריל 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104133258/http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=38|archivedate=4טן יאנואר 2013}}</ref>  
[[טעקע:M2_at_Levent_station.JPG|קליין|[[לעווענט]] סטאנציע פונעם סטאמבול מעטרא|טעקסט=]]דער [[סטאמבול מעטרא]]  האט פינעף ליניעס אויף דער אייראפעאישער זייט און איין ליניע אויף דער אזיאטישער זייט, און מען האלט אינמיטן בויען נאך דריי ליניעס.<ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=Raylı Sistemler|language=טערקיש|trans-title=Rail Systems|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140409202426/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/rayl%C4%B1-sistemler.aspx|archive-date=9טן אפריל 2014|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.istanbul-ulasim.com.tr/yolcu-hizmetleri/a%C4%9F-haritalar%C4%B1.aspx|publisher=İstanbul Ulaşım A.Ş. (סטאמבול טראנספארט קארפאראציע)|title=Ağ Haritaları|language=טערקיש|trans-title=נעצווערק-מאפעס|accessdate=20סטן אויגוסט 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120815003309/http://www.istanbul-ulasim.com.tr/yolcu-hizmetleri/a%C4%9F-haritalar%C4%B1.aspx|archive-date=15טן אויגוסט 2012|url-status=dead}}</ref> די צוויי זייטן פון דעם סטאמבול-מעטרא זענען פארבונדן אונטערן באספארוס דורך דעם  מארמאריי טונעל, אנגעהויבן אין 2013 ווי די ערשטע באן פארבינדונג צווישן טראקע און אנאטאליע.<ref>{{cite web|url=http://www.oxfordbusinessgroup.com/economic_updates/turkey-connecting-continents|publisher=Oxford Business Group|title=Turkey: Connecting Continents|work=Economic Updates|date=7טן מערץ 2012|accessdate=3טן אפריל 2012}}</ref> ביז דעמאלסט האבן נאר בוסן באזארגט טראנספארטאציע צווישן די צוויי העלפט פון דער שטאט, מיט {{nowrap|2.2 מיליאן}} פאסאזשירן רייזעס יעדן טאג.<ref>{{cite web|url=http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=38|publisher=Istanbul Electricity, Tramway and Tunnel General Management|title=Public Transportation in Istanbul|accessdate=3טן אפריל 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104133258/http://www.iett.gov.tr/en/metin.php?no=38|archivedate=4טן יאנואר 2013}}</ref>