אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אידיש אויסלייג"

ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ"
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'")
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ")
שורה 8: שורה 8:
אנדערש ווי העברעיש, זענען די אותיות אין יידיש צעטיילט אין [[קאנסאנאנט]]ן און [[וואקאלן]].
אנדערש ווי העברעיש, זענען די אותיות אין יידיש צעטיילט אין [[קאנסאנאנט]]ן און [[וואקאלן]].


די קאנסאנאנטן זענען׃ א, ב, ג, ד, ה, וו, ז, ח, ט, י, כ (ך), ל, מ (ם), נ (ן), ס, פּ, פֿ (ף), צ (ץ), ק, ר, ש; אויך פאר ווערטער פון העברעיש אדער אראמיש: בֿ, כּ, שׂ, תּ, ת
די קאנסאנאנטן זענען׃ א, ב, ג, ד, ה, וו, ז, ח, ט, י, כ (ך), ל, מ (ם), נ (ן), ס, פּ, פ (ף), צ (ץ), ק, ר, ש; אויך פאר ווערטער פון העברעיש אדער אראמיש: בֿ, כּ, שׂ, תּ, ת


די וואקאלן זענען: אַ, אָ, וּ, וי, יִ, יי, ײַ, ע
די וואקאלן זענען: אַ, אָ, וּ, וי, יִ, יי, ײַ, ע
שורה 36: שורה 36:
אַ באַזונדערע שאלה איז דער באַנוץ פון פּינטעלעך און שטריכעלעך, ד.ה. פון ספּעציעלע [[דיאַקריטישע סימנים]].
אַ באַזונדערע שאלה איז דער באַנוץ פון פּינטעלעך און שטריכעלעך, ד.ה. פון ספּעציעלע [[דיאַקריטישע סימנים]].


פאַר די [[בגדכפ"ת]] קאָנסאָנאַנט אותיות, וואָס האָבן געהאַט צוויי מינים פון דער אַרויסרייד (דהיינו: [[פריקאַטיוו]] און [[פּלאָזיוו]]), האָבן די [[טבריהר מסורה|טבריהר מדקדקים]] אַנטוויקלט אַן אופן אונטערצושיידן די צוויי אויסשפּראַכן: [[רפֿה]] און [[דגש|דגש קל]]. אָט די צוויי סימנים פאַר די אותיות, וואָס זיינען ממשיך צו קלינגען צווייערליי, האָט יידיש געירשנט און ביידע – דגש און רפה – קען מען טרעפן אין היינטיקע אויסלייגן: עטלעכע שיטות ניצן (אָדער האָבן באַניצט) כמעט די פולע סיסטעם, בשעת אַנדערע קומען אויס אָן זיי אָדער פלעגן באַצייכענען בלויז איין דגש פאַרן [[פּא]]. דאָס זעלבע איז אויך אמת פאַרן פּינטל פונעם אות [[שׂין]], וואָס געפינט זיך בלויז אין ווערטער פון לשון־קודשדיקן אָפּשטאַם.
פאַר די [[בגדכפ"ת]] קאָנסאָנאַנט אותיות, וואָס האָבן געהאַט צוויי מינים פון דער אַרויסרייד (דהיינו: [[פריקאַטיוו]] און [[פּלאָזיוו]]), האָבן די [[טבריהר מסורה|טבריהר מדקדקים]] אַנטוויקלט אַן אופן אונטערצושיידן די צוויי אויסשפּראַכן: [[רפה]] און [[דגש|דגש קל]]. אָט די צוויי סימנים פאַר די אותיות, וואָס זיינען ממשיך צו קלינגען צווייערליי, האָט יידיש געירשנט און ביידע – דגש און רפה – קען מען טרעפן אין היינטיקע אויסלייגן: עטלעכע שיטות ניצן (אָדער האָבן באַניצט) כמעט די פולע סיסטעם, בשעת אַנדערע קומען אויס אָן זיי אָדער פלעגן באַצייכענען בלויז איין דגש פאַרן [[פּא]]. דאָס זעלבע איז אויך אמת פאַרן פּינטל פונעם אות [[שׂין]], וואָס געפינט זיך בלויז אין ווערטער פון לשון־קודשדיקן אָפּשטאַם.


אַנדערע סימנים זיינען די [[נקודות]] פאַר וואָקאַל קלאַנגען. שרייבנדיק יידיש ניצט מען בדרך כלל בלויז [[פּתח]] און [[קמץ]] אונטער [[אלף]], אָבער לויט איינע תקנות זיינען זיי ניט אָבליגאַטאָריש און לויט אַנדערע מוז מען באַצייכענען ניט נאָר די ביידע, נאָר אויך ײַ פאַרן פּתח־צוויי־יודן. אַנדערע [[נקודות]] טרעפט מען זעלטן, הגם [[חיריק]] און [[מלופּם]] זאָל מען ניצן אין באַשטימטע סביבות לויט די כללים פון [[ייוו"אָ]]. אין עטלעכע פריערדיקע אויסגאַבן פלעגט מען ניצן דעם פולן [[ניקוד]], אימיטירנדיק [[תנ"ך|תנ"כישן]] סטיל.
אַנדערע סימנים זיינען די [[נקודות]] פאַר וואָקאַל קלאַנגען. שרייבנדיק יידיש ניצט מען בדרך כלל בלויז [[פּתח]] און [[קמץ]] אונטער [[אלף]], אָבער לויט איינע תקנות זיינען זיי ניט אָבליגאַטאָריש און לויט אַנדערע מוז מען באַצייכענען ניט נאָר די ביידע, נאָר אויך ײַ פאַרן פּתח־צוויי־יודן. אַנדערע [[נקודות]] טרעפט מען זעלטן, הגם [[חיריק]] און [[מלופּם]] זאָל מען ניצן אין באַשטימטע סביבות לויט די כללים פון [[ייוו"אָ]]. אין עטלעכע פריערדיקע אויסגאַבן פלעגט מען ניצן דעם פולן [[ניקוד]], אימיטירנדיק [[תנ"ך|תנ"כישן]] סטיל.
שורה 81: שורה 81:
| פ
| פ
| פ
| פ
| פֿ
| פ
| פֿ
| פ
| פ
| פ
|-  style="text-align:center"
|-  style="text-align:center"
שורה 295: שורה 295:
* Krogh S (2013) The foundations of written Yiddish among Haredi Satmar Jews. In: ''Aptroot M, Hansen B (eds) Yiddish Language Structures'': 63-103
* Krogh S (2013) The foundations of written Yiddish among Haredi Satmar Jews. In: ''Aptroot M, Hansen B (eds) Yiddish Language Structures'': 63-103
* (1992) ''כלל־תקנות פון יידישן אויסלייג''. אָקספאָרדער יידיש, אָקספאָרד, 55 זז.
* (1992) ''כלל־תקנות פון יידישן אויסלייג''. אָקספאָרדער יידיש, אָקספאָרד, 55 זז.
* (1947) ''תּקנות פֿון ייִדישן אויסלייג, דריטע אויפלאַגע''. יידישער וויסנשאַפטלעכער אינסטיטוט, שטוטגאַרט, 34 זז.
* (1947) ''תּקנות פון ייִדישן אויסלייג, דריטע אויפלאַגע''. יידישער וויסנשאַפטלעכער אינסטיטוט, שטוטגאַרט, 34 זז.


==וועבלינקען ==
==וועבלינקען ==