אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אינקוויזיציע"

ק
החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""")
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ")
שורה 7: שורה 7:
דער וועג פון אומברענגען האט אויסגעשלאסן בלוט פארגיסונג דערפאר פלעגן זיי פארברענען און דאס אינמיטן שטאט יעדער זאל זעהן און פארכטן   
דער וועג פון אומברענגען האט אויסגעשלאסן בלוט פארגיסונג דערפאר פלעגן זיי פארברענען און דאס אינמיטן שטאט יעדער זאל זעהן און פארכטן   


רובֿ פון די אינקוויזיציע געריכטן זענען געווען וועגן נישטיגע ענינים און געענדיקט מיט אַ סימבאָליש שטראָף אַזאַ ווי תפילה, פאַסטינג  ביז דעם 16 טן יאָרהונדערט זענען קוים עטוואס מענטשן געבראכט צו די פאָרפראַנט פון די אינקוויזיציע און די אידן זענען בכלל נישט אין זייערע אויטוריטעט- די ריכטער פון די אינקוויזיציע נאָר געמשפט קריסטן (כאָטש די אנוסים זענען געהאלטן גווארן קריסטלעך פֿאַר דעם צוועק).
רובֿ פון די אינקוויזיציע געריכטן זענען געווען וועגן נישטיגע ענינים און געענדיקט מיט אַ סימבאָליש שטראָף אַזאַ ווי תפילה, פאַסטינג  ביז דעם 16 טן יאָרהונדערט זענען קוים עטוואס מענטשן געבראכט צו די פאָרפראַנט פון די אינקוויזיציע און די אידן זענען בכלל נישט אין זייערע אויטוריטעט- די ריכטער פון די אינקוויזיציע נאָר געמשפט קריסטן (כאָטש די אנוסים זענען געהאלטן גווארן קריסטלעך פאַר דעם צוועק).


די אינקוויזיציע איז געווען געוואוינט צו פייניגען ווי אַ רוטין, און אפילו דאַקיומענטירט די פּראָצעדור אין אָרדערליכע פּראָטאָקאָלס. די מיטל אלטער יארן געזעץ קען נישט נאר דערקענען שולד דורך עדות און באווייז, און אפילו דער בלויז מודה זיין פון אַ מענטש 'ס שולד איז געווען גענוג. די נוצן פון פּייַניגונג איז דעריבער אַ וויכטיגער מיטל אין די אויגן פון די אינקוויזיציע דען די קאַטוילישע קירכע ערלויבט זיי שוין אין די 13'טע יאָרהונדערט זיך צו באנוצען מיט פייניגונג און פאלטער מיטלען.  
די אינקוויזיציע איז געווען געוואוינט צו פייניגען ווי אַ רוטין, און אפילו דאַקיומענטירט די פּראָצעדור אין אָרדערליכע פּראָטאָקאָלס. די מיטל אלטער יארן געזעץ קען נישט נאר דערקענען שולד דורך עדות און באווייז, און אפילו דער בלויז מודה זיין פון אַ מענטש 'ס שולד איז געווען גענוג. די נוצן פון פּייַניגונג איז דעריבער אַ וויכטיגער מיטל אין די אויגן פון די אינקוויזיציע דען די קאַטוילישע קירכע ערלויבט זיי שוין אין די 13'טע יאָרהונדערט זיך צו באנוצען מיט פייניגונג און פאלטער מיטלען.  


כּדי צו מאַכן דעם רושם פון אַ יושרדיק, אָרדערליך און גערעכט גוף,  זענען די פייניגונג שטאפלען אָפט איבערגעהיפּערט פֿון די פּראָטאָקאָלס.אָבער פֿון די פעללער וואָס די פּייַניגונג איז געווען דאַקומענטירט ,קען געלערנט ווערען אַז די געדויער פון די פּייַניקגנג איז געווען לימיטעד אין צייט.
כּדי צו מאַכן דעם רושם פון אַ יושרדיק, אָרדערליך און גערעכט גוף,  זענען די פייניגונג שטאפלען אָפט איבערגעהיפּערט פון די פּראָטאָקאָלס.אָבער פון די פעללער וואָס די פּייַניגונג איז געווען דאַקומענטירט ,קען געלערנט ווערען אַז די געדויער פון די פּייַניקגנג איז געווען לימיטעד אין צייט.


די קירך האט פארבאטן בלוט פארגיסונג ביי פײַניקן, און די אינקוויזיטאָרן האבן ערפינדן א פארשידענע פײַניגונג מעטאדן, וואָס האָבן נישט איבערגעריסן דעם פארבאט כאטש גענוג אכזריות'דיג
די קירך האט פארבאטן בלוט פארגיסונג ביי פײַניקן, און די אינקוויזיטאָרן האבן ערפינדן א פארשידענע פײַניגונג מעטאדן, וואָס האָבן נישט איבערגעריסן דעם פארבאט כאטש גענוג אכזריות'דיג
שורה 17: שורה 17:
די אינקוויזיציע איז אנגעפירט געווארן דורך א אייגענע מיליטער וואס איז געווען אונטער געווארפן אונטער דעם הויפט איקוויזיטאר.  
די אינקוויזיציע איז אנגעפירט געווארן דורך א אייגענע מיליטער וואס איז געווען אונטער געווארפן אונטער דעם הויפט איקוויזיטאר.  


דער מערסט באקאנטער הויפט אינקוויזיטאר איז געווען דער גלח טארקוועמאדא וועלכער האט צוגעברענגט צו דער טרויעריגער '''[[גירוש שפאניע]]''' (אדער גירוש ספרד)  דער געצוואונגענער גירוש (פארטרייבונג) פון דער [[איד|אידישער]] געמיינדע וואס האבן געוואוינט אין [[שפאניע]] בשנת ה'רנ"ב (1492), און איז אויך אריבער בשנת [[ה'רנ"ז]] (1497) צו די אידן פון [[פארטוגאל]], און אום ה' רנ"ח (1498) אויף די אידן וואס האבן זיך געפונען אונטער דעם קעניגרייך פון [[נאווארע]] וואס איז צפון פונעם [[איבערישער האלבאינזל|אייבערישן האלבאינזל]]. דער גירוש האט נאכגעפאלגט א באפעל וואס איז פארשפרייט געווארן דורך [[פערדינאנד דער צווייטער פון אראגאן|פֿערדינאנד דער צווייטער]] קעניג פון אַראַגאן און זיין ווייב, די קעניגן איזעבעלא די ערשטע פון קאסטילע אין דעם באפעל ווערט געזעצליך פארבאטן פאר אידיש גלויבענדע צו וואוינען אונטער די פאראייניגטע קעניגרייך פון קאסטילע און ארעגאן.
דער מערסט באקאנטער הויפט אינקוויזיטאר איז געווען דער גלח טארקוועמאדא וועלכער האט צוגעברענגט צו דער טרויעריגער '''[[גירוש שפאניע]]''' (אדער גירוש ספרד)  דער געצוואונגענער גירוש (פארטרייבונג) פון דער [[איד|אידישער]] געמיינדע וואס האבן געוואוינט אין [[שפאניע]] בשנת ה'רנ"ב (1492), און איז אויך אריבער בשנת [[ה'רנ"ז]] (1497) צו די אידן פון [[פארטוגאל]], און אום ה' רנ"ח (1498) אויף די אידן וואס האבן זיך געפונען אונטער דעם קעניגרייך פון [[נאווארע]] וואס איז צפון פונעם [[איבערישער האלבאינזל|אייבערישן האלבאינזל]]. דער גירוש האט נאכגעפאלגט א באפעל וואס איז פארשפרייט געווארן דורך [[פערדינאנד דער צווייטער פון אראגאן|פערדינאנד דער צווייטער]] קעניג פון אַראַגאן און זיין ווייב, די קעניגן איזעבעלא די ערשטע פון קאסטילע אין דעם באפעל ווערט געזעצליך פארבאטן פאר אידיש גלויבענדע צו וואוינען אונטער די פאראייניגטע קעניגרייך פון קאסטילע און ארעגאן.


די אידן האבן געהאט אן אויסוואל: זיך צו [[שמד]]'ן צו קריסטנטום אדער צו פארלאזן דאס לאנד אין לויף פון פיר מאנאטן. א טייל אידן האבן אויסגעקליבן זיך צו שמד'ן, כאטשיג אויסערליך, און זענען געבליבן אין שפאניע ווי אנוסים (מאראנאס). די אידן וועלכע זענען פארטריבן געווארן זענען אנטלאפן צו דערנעבענדיגע לענדער ביי די בארטענעס פונעם [[מיטלענדישער ים]] צו [[צפון אפריקע]] און צו דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]], און אין [[אייראפע]]: קיין [[פראנקרייך]], [[איטאליע]], [[בולגאריע]], די נידריגע לענדער (היינט [[האלאנד]] און [[בעלגיע]]) און [[דייטשלאנד]].
די אידן האבן געהאט אן אויסוואל: זיך צו [[שמד]]'ן צו קריסטנטום אדער צו פארלאזן דאס לאנד אין לויף פון פיר מאנאטן. א טייל אידן האבן אויסגעקליבן זיך צו שמד'ן, כאטשיג אויסערליך, און זענען געבליבן אין שפאניע ווי אנוסים (מאראנאס). די אידן וועלכע זענען פארטריבן געווארן זענען אנטלאפן צו דערנעבענדיגע לענדער ביי די בארטענעס פונעם [[מיטלענדישער ים]] צו [[צפון אפריקע]] און צו דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]], און אין [[אייראפע]]: קיין [[פראנקרייך]], [[איטאליע]], [[בולגאריע]], די נידריגע לענדער (היינט [[האלאנד]] און [[בעלגיע]]) און [[דייטשלאנד]].