אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ועד פקידי ארץ ישראל בקושטא"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: תו כיווניות מפורש
אין תקציר עריכה
שורה 3: שורה 3:


==היסטאריע==
==היסטאריע==
די גרינדונג פונעם ועד איז געקומען נאָך אַן אומדערטרעגליכן קריזיס אין ירושלים אין די ה'ת"פ יאָרן. די אשכנזים וואָס זענען געקומען קיין ירושלים מיט דער חבורה פון [[רבי יהודה חסיד]], וועלכער איז געשטאָרבן אין ירושלים אין ה'ת"פ, בלויז עטליכע טעג נאָך זיין אָנקומען, זענען געווען צעבראכן פון דער טראגעדיע, פארזינקען אין שווערע חובות, און האבן געליטן פון די רדיפות פון זייערע בעלי-חובות און פון פילע פטירות דורך מגפות. סיי די אידן פון קושטא (איסטאמבול) און סיי די קהילות אין אייראפע האבן גענומען שריט זיי צו העלפן דורך שתדלנות ביי די רעגירונגס-אינסטאנצן און דורך שאפן געלטער. די באמיאונגען זענען אבער נישט געלונגען, און ווען די אשכנזישע שול אין ירושלים איז אונטערגעצינדן געווארן דורך די מוסולמענער בעלי-חובות אין יאר ה'ת"פ, האט זיך די גרופע צעשפרייט.
די גרינדונג פונעם ועד איז געקומען נאָך אַן אומדערטרעגליכן קריזיס אין ירושלים אין די ה'ת"פ יאָרן. די אשכנזים וואָס זענען געקומען קיין ירושלים מיט דער חבורה פון [[רבי יהודה חסיד]], וועלכער איז געשטאָרבן אין ירושלים אין ה'תס"א, בלויז עטליכע טעג נאָך זיין אָנקומען, זענען געווען צעבראכן פון דער טראגעדיע, פארזינקען אין שווערע חובות, און האבן געליטן פון די רדיפות פון זייערע בעלי-חובות און פון פילע פטירות דורך מגפות. סיי די אידן פון קושטא (איסטאמבול) און סיי די קהילות אין אייראפע האבן גענומען שריט זיי צו העלפן דורך שתדלנות ביי די רעגירונגס-אינסטאנצן און דורך שאפן געלטער. די באמיאונגען זענען אבער נישט געלונגען, און ווען די אשכנזישע שול אין ירושלים איז אונטערגעצינדן געווארן דורך די מוסולמענער בעלי-חובות אין יאר ה'ת"פ, האט זיך די גרופע צעשפרייט.


די דאמינאנטע ספרדישע קהילה האט אויך געליטן אלס פועל-יוצא דערפון, און פילע האבן געמוזט פארלאזן די הויפטשטאט און זיך באהאלטן. אלס רעזולטאט, איז דער "ועד פקידי ארץ ישראל בקושטא" ווידער-ארגאניזירט געווארן אין יענעם יארצענדלינג מיטן ציל ווידער אויפצושטעלן די קהילה. ווען זיי האבן באקומען א "פירמאַן" (קעניגליכע ערלויבעניש) וואס האט ערלויבט די אשכנזים צו באצאלן זייערע חובות דורך יערליכע ראטעס, זענען די ספרדים צוריקגעקומען, אבער די אשכנזים האבן נאך אלץ מורא געהאט, און נאר א קליינע צאל זענען צוריקגעקומען (זייער פירער אינמיטן דעם 18טן יארהונדערט איז געווען [[רבי אברהם גרשון קיטובער]], דער שוואגער פונעם הייליגן בעל שם טוב). די "פקידים" האבן ווידער מסדר געווען די קהילה, שטעלנדיג פארשטייער אין ירושלים און מאכנדיג תקנות בנוגע שטייערן און אויסגאבן.
די דאמינאנטע ספרדישע קהילה האט אויך געליטן אלס פועל-יוצא דערפון, און פילע האבן געמוזט פארלאזן די הויפטשטאט און זיך באהאלטן. אלס רעזולטאט, איז דער "ועד פקידי ארץ ישראל בקושטא" ווידער-ארגאניזירט געווארן אין יענעם יארצענדלינג מיטן ציל ווידער אויפצושטעלן די קהילה. ווען זיי האבן באקומען א "פירמאַן" (קעניגליכע ערלויבעניש) וואס האט ערלויבט די אשכנזים צו באצאלן זייערע חובות דורך יערליכע ראטעס, זענען די ספרדים צוריקגעקומען, אבער די אשכנזים האבן נאך אלץ מורא געהאט, און נאר א קליינע צאל זענען צוריקגעקומען (זייער פירער אינמיטן דעם 18טן יארהונדערט איז געווען [[רבי אברהם גרשון קיטובער]], דער שוואגער פונעם הייליגן בעל שם טוב). די "פקידים" האבן ווידער מסדר געווען די קהילה, שטעלנדיג פארשטייער אין ירושלים און מאכנדיג תקנות בנוגע שטייערן און אויסגאבן.