אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:אוריה החתי"

'''אוּרִיָּה הַחִתִּי''' איז אַ מינאָרע פיגור אין תנ"ך, דערמאנט אין די ספרים [[ספר שמואל|שמואל]] און [[ספר מלכים|מלכים]]. ער איז געווען אַן אויסדערוויילטער סאלדאט אין [[דוד המלך]]'ס אַרמיי און דער מאַן פון [[בת שבע]], די טאָכטער פון אליעם. אוריה איז ליסטעד געוואָרן אַלס איינער פון דוד'ס "העלדן" אָדער "מעכטיגע מענער"{{הערה|שמואל ב כג, לט; דברי הימים יא}}.

==ביבלישע נאַראַטיוו==

לויט ספר שמואל ב', איז דוד המלך, אין דער צייט וואָס די מלכים גייען אויס צו מלחמה, געבליבן זיצן אין ירושלים. איין אָוונט, איז דוד אויפגעשטאנען פון זיין געלעגער און זיך אַרומגעגאַנגען אויפן דאַך פון מלוכה'ס הויז, און האָט פון דאָרט געזען אַ פרוי זיך באָדן. די פרוי איז געווען "זייער שיין פון אויסזען". דוד האָט געשיקט נאָכפרעגן אויף דער פרוי, און מען האָט אים געזאָגט, אַז דאָס איז בת שבע, די טאָכטער פון אליעם, די ווייב פון אוריה החתי. דוד האָט געשיקט שלוחים און זי געלאָזט ברענגען צו זיך, און ער איז מיט איר געלעגן. זי האָט זיך נאָר וואָס געהאַט גערייניגט פון איר אומריינקייט{{הערה|שמואל ב יא, א-ד}}.

בת שבע איז טראָגעדיג געוואָרן און האָט געשיקט דוד'ן זאָגן. כדי צו באַהאַלטן זיין זינד, האָט דוד צוריקגערופן אוריה פון דער מלחמה, האָפענדיג אַז ער וועט גיין שלאָפן מיט זיין פרוי, כדי די קינד זאָל אויסזען ווי אוריה'ס. ווען אוריה איז געקומען, האָט דוד אים געפרעגט וועגן יואב, דעם פאָלק, און די מלחמה. דוד האָט באַפוילן אוריה'ן צו נידערן אַראָפּ צו זיין הויז און וואַשן זיינע פיס. אוריה האָט אָבער אפגעזאָגט צו גיין אַהיים, און האָט געשלאָפן ביים אַרמיי טויער פון דעם פּאַלאַץ מיט די אנדערע סאלדאטן. ער האָט דערקלערט אַז ער קען נישט הנאה האָבן פון היים קאָמפאָרטן און שלאָפן מיט זיין ווייב, בשעת דער ארון, די סאלדאטן פון ישראל און יהודה, און זיין האַר יואב ליגן אין פעלד{{הערה|שמואל ב יא, ה-יא}}.

דער נאמען אוריה (אוריָּה הַחִתִּי) איז פון אומזיכערן אָפּשטאַם. עס קען זיין פון העברעאישן אָפּשטאַם, מיטן באַדייט "ה' איז מיין ליכט", אָדער פון לווישן אָפּשטאַם, מיטן באַדייט "קאָמאַנדיר"{{הערה|{{אקדמיה|Jouna Pyysalo|The Etymology of Uriah the Hittite based on the Comparison of Hieroglyphic Luwian and the Indo-European Languages|37910107|Porto-Indo-European Linguistics|2018}}}}.

די מפרשים גיבן צוויי מיינונגען וועגן אוריה'ס אידענטיטעט:

*א גר צדק פון דער [[בני חת|חיתישער]] עטנישער מינאָריטעט וואָס האָט געוואוינט אין ארץ ישראל{{הערה|1=רד"ק שמואל ב יא, א; רבי אברהם בן הרמב"ם (שו"ת סימן כה)}}.

*א איד, אָבער מען האָט אים גערופן "החתי" ווייל ער האָט געוואוינט צווישן די חיתים{{הערה|קידושין עו ב; ספר הזהר, משפטים ג׳:רמ״ג}}.

לויט דער רמב"ם, איז אוריה מעגליך געווען א "[[גר תושב]]" (איינוואוינער וואָס האָט אָנגענומען די שבע מצוות בני נח){{הערה|1=רבי אברהם בן הרמב"ם (שו"ת סימן כה)}}, און זיין חתונה מיט בת שבע איז מעגליך נישט געווען הלכה'דיג גילטיג.

;געטליכע באַשטימונג: בת שבע איז באַשטימט געוואָרן פאר דוד שוין ביי די זעקס טעג פון בריאה, אָבער דוד האָט זי גענומען "ווי אן אומרייפע פרוכט" – פאר דער ריכטיגער צייט{{הערה|סנהדרין קז, א}}.

אוריה ווערט דערמאָנט אין מלכים א' ט"ו: ה', וואו עס שטייט אַז דוד'ס לעבן איז געווען רעכט אין די אויגן פון ה', "אויסער אין דער זאַך פון אוריה החתי". אוריה'ס געשיכטע ווערט אָנגעזען ווי ווערטפול צו לערנען, אָבער נישט פּאַסיג פאר עפנטליכע לייענונגען; נאָר פאר מער אינטימע לערער-סטודענט שטודיעס{{הערה|{{תוספתא|מגילה|ג|יט}}}}.