אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ייווא"

'''ייִוואָ''' (ר"ת '''יי'''דישער '''וו'''יסנשאַפֿטלעכער '''א'''ינסטיטוט. אויף ענגליש: '''YIVO ''' היינט: ''' YIVO Institute for Jewish Research''') איז אַן אינסטיטוציע געווידמעט דער פֿאָרשונג און פֿאַרהיטונג פֿון דער קולטור, שפּראַך און געשיכטע פֿון אַשכּנזישן ייִדנטום. ער איז געגרינדט געוואָרן אין ווילנע אין 1925 (ה'תּרפּ“ה). באַזונדערס וויכטיק זענען זײַנע אויפֿטוען אינעם תּחום פֿון דעפֿינירן אַ נאָרמירט ייִדיש און אַן איינהייטלעכן ייִדישן אויסלייג באַקנט ווי: "'''כּלל–ייִדיש'''", "[[כלל שפראך|כּלל-שפּראַך]]", "'''סטאַנדאַרט־ייִדיש'''" אָדער "'''ייִוואָ-ייִדיש'''".

ייווא איז געגרינדעט געווארן אין 1925 דורך אינטעלעקטואלע אידישע פיגורן, די באַקאַנטסטע פּון זײ [[מאקס וויינרייך|מאַקס װײנרײך]] און [[זלמן רײזען]]. אין דער ערן־קאָלעגיע זײַנען פֿון אָנהײב געװען אַ סך חשובֿע מענטשן, למשל [[אלבערט איינשטיין]] און [[זיגמונד פרויד]]. ער איז געווען הויפט-קווארטירט אין ווילנע ביז'ן [[צווייטן וועלט קריג]] און זיך דאן אריבערגעצויגן קיין ניו יארק. די ארגינעלע ארכיוון זענען פארכאפט געווארן דורך די דייטשן וועלכע האבן זיי געברענגט קיין [[בערלין]], וואו זיי זענען פארהאלטן געווארן און נאכ'ן קריג געברענגט געווארן צו די ארכיוון אין ניו יארק.