1,047
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "קרובה"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
←היסטאריע: רעדאגירונג
(פארברייטערט) |
(←היסטאריע: רעדאגירונג) |
||
| שורה 6: | שורה 6: | ||
די אנטוויקלונג פון די קרובות סעריעס, גייט צוריק צום תקופה פון די ערשטע דור פייטנים, וואס איז נישט פארהאן ביז היינט צופיל אינפארמאציע דערוועגן. טייל ראשונים שרייבן אויף [[רבי אלעזר הקליר]] אז ער איז געווען פון די תנאים. אנדערע שיטות זענען אז ער איז געווען בזמן פון די [[רבנן סבוראי]] אדער אנהייב פון די [[גאונים]]. אין די גניזה פון קאהיר האט מען געטראפן פילע קרובת-סעריעס פון ייני און דער קליר וואס זענען נישט באקאנט געווען ביז דאן. די פיוטים פון ייני זענען בעיקר געווען אויף די קריאת התורה פון די פרשה, לויט דעם דריי-יעריגן מחזור וואס איז געווען איינגעפירט אין ארץ ישראל, ווידעראום קליר'ס איז געווען בעיקר אויך ספעציעלע שבתים און ימים טובים, אריינגערעכנט חנוכה, פורים, און פאר א חתן. | די אנטוויקלונג פון די קרובות סעריעס, גייט צוריק צום תקופה פון די ערשטע דור פייטנים, וואס איז נישט פארהאן ביז היינט צופיל אינפארמאציע דערוועגן. טייל ראשונים שרייבן אויף [[רבי אלעזר הקליר]] אז ער איז געווען פון די תנאים. אנדערע שיטות זענען אז ער איז געווען בזמן פון די [[רבנן סבוראי]] אדער אנהייב פון די [[גאונים]]. אין די גניזה פון קאהיר האט מען געטראפן פילע קרובת-סעריעס פון ייני און דער קליר וואס זענען נישט באקאנט געווען ביז דאן. די פיוטים פון ייני זענען בעיקר געווען אויף די קריאת התורה פון די פרשה, לויט דעם דריי-יעריגן מחזור וואס איז געווען איינגעפירט אין ארץ ישראל, ווידעראום קליר'ס איז געווען בעיקר אויך ספעציעלע שבתים און ימים טובים, אריינגערעכנט חנוכה, פורים, און פאר א חתן. | ||
דער נאמען קרובות שטאמט ווארשיינליך אויפ'ן נאמען פונעם [[שליח ציבור]], וואס מ'האט גערופן אין ארץ ישראל שפראך "'''קרוב'''"{{הערה|ירושלמי ברכות א, ה; זעט אויך כל בו, סימן יא}}{{הערה|לויפער, הערה 2}}, ווייל ער איז ווי א כהן וואס האט מקריב געווען קרבנות{{הערה|פרי מגדים, משבצות זהב נג י}}. דער [[טור]] באצייכנט דאס אלס "קרובץ" אין אזוי געפינט מען אויך די ספרים פון מהנגי אשכנז, די אחרונים געבן אן דערויף אז דאס איז ראשי תיבות קול רנה וישועה באהלי צדיקים{{הערה| | דער נאמען קרובות שטאמט ווארשיינליך אויפ'ן נאמען פונעם [[שליח ציבור]], וואס מ'האט גערופן אין ארץ ישראל שפראך "'''קרוב'''"{{הערה|ירושלמי ברכות א, ה; זעט אויך כל בו, סימן יא}}{{הערה|לויפער, הערה 2}}, ווייל ער איז ווי א כהן וואס האט מקריב געווען קרבנות{{הערה|פרי מגדים, משבצות זהב נג י}}. דער [[טור]] באצייכנט דאס אלס "קרובץ" אין אזוי געפינט מען אויך די ספרים פון מהנגי אשכנז, די אחרונים{{הערה|ב"ח}} געבן אן דערויף אז דאס איז ראשי תיבות קול רנה וישועה באהלי צדיקים{{הערה|תהילים קיח, טו}}. די פיוטים-סעריע זענען פארפאסט געווארן אין די ארץ ישראל, ווי עס שטארט ארויס פון די נוסח התפילה און די מנהגים. און איז געווען געאייגנט צו זאגן דורכ'ן בעל תפילה, אלס ערזאץ צום אלגעמיינעם נוסח פון די הויכע שמונה עשרה. דער בעל תפילה האט געהאט די געלעגנהייט צו אויסוועלן זיין אייגענעם נוסח התפילה. | ||
אין די תקופות הגאונים איז געווען א מחלוקת צווישן די גאונים איבער אויפטוישן דעם אלגעמיינעם נוסח אויף די פיוטים, און אזוי אויך אין די שפעטערדיגע תקופות ווען מען האט אלעמאל געזאגט דעם באשטימטן נוסח די פיוטים האבן געדינט אלס צוגאב, איז אויך פארהאן חילוקי דיעות צי דאס הייסט א הפסק. ווי עס איז משמע פון די לשון פון פון די ראשונים האט אין זייער צייט בלויז דער בעל תפילה געזאגט די פיוטים און דער ציבור האט צוגעהערט, שפעטער איז געווארן איינגעפירט אז יעדער זאגט דאס, און דער בעל תפילה לאזט אויס מיט א נוסח. | |||
==קרובות סעריעס== | ==קרובות סעריעס== | ||
די קרובות זענען געווען א גאנצע סעריע פון פיוטים צו זאגן ביי די ברכות פון חזרת הש"ץ, און איז אייגנעטיילט בעיקר אין צוויי סארטן. איינס איז געווען א סעריע פון קורצע פיוטים צו זאגן ביי יעדן ברכה - א שטייגער ווי די מוסף פאר שבת שקלים און החודש, אדער די קרובץ לפורים. דאס ווערט גערופן לויט וויפיל ברכות עס איז דא אין שמו"ע; '''שבעתא''' אדער '''שמונה עשרה'''. דערנאך איז דא די '''קדושתא''' א פארצווייגטע און לענגערע סעריע, וואס אנטהאלט א סיסטעם פון פיוטים אויף די ערשטע דריי ברכות פון שמונה-עשרה, אריינגערעכנט די פסוקים פון [[קדושה]], באזירט אויפ'ן מנהג אין ארץ ישראל צו זאגן קדושה, בלויז ביי די הויכע שמונה עשרה פון שחרית אום שבת און יום טוב{{הערה|געברענגט אין תוספות סנהדריין, לז: ד"ה מכנף, אין נאמען פון תשובת הגאונים}}. ווי אויך זעננען פארהאן די סליחות און קינות סעריעס וואס זענען געווען אויך א טייל פון א קרובות סעריע אויפ'ן גאנצן שמו"ע, און בלויז ביי די ברכות פון סלח לנו אדער בונה ירושלים האט זיך עס פארצויגן צו א לענגערע סעריע פון צענדליגער פיוטים. | די קרובות זענען געווען א גאנצע סעריע פון פיוטים צו זאגן ביי די ברכות פון חזרת הש"ץ, און איז אייגנעטיילט בעיקר אין צוויי סארטן. איינס איז געווען א סעריע פון קורצע פיוטים צו זאגן ביי יעדן ברכה - א שטייגער ווי די מוסף פאר שבת שקלים און החודש, אדער די קרובץ לפורים. דאס ווערט גערופן לויט וויפיל ברכות עס איז דא אין שמו"ע; '''שבעתא''' אדער '''שמונה עשרה'''. דערנאך איז דא די '''קדושתא''' א פארצווייגטע און לענגערע סעריע, וואס אנטהאלט א סיסטעם פון פיוטים אויף די ערשטע דריי ברכות פון שמונה-עשרה, אריינגערעכנט די פסוקים פון [[קדושה]], באזירט אויפ'ן מנהג אין ארץ ישראל צו זאגן קדושה, בלויז ביי די הויכע שמונה עשרה פון שחרית אום שבת און יום טוב{{הערה|געברענגט אין תוספות סנהדריין, לז: ד"ה מכנף, אין נאמען פון תשובת הגאונים}}. ווי אויך זעננען פארהאן די סליחות און קינות סעריעס וואס זענען געווען אויך א טייל פון א קרובות סעריע אויפ'ן גאנצן שמו"ע, און בלויז ביי די ברכות פון סלח לנו אדער בונה ירושלים האט זיך עס פארצויגן צו א לענגערע סעריע פון צענדליגער פיוטים. | ||