3,258
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:מעוז צור"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
הגהה
(←זעקסטער סטראָף: רעדאגירונג) |
ק (הגהה) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
{{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' (יְשׁוּעָתִי)}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען | {{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' (יְשׁוּעָתִי)}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען נאכ'ן אנצינדן די [[חנוכה ליכט]], און איז דער פּאפּולערסטער פון די [[חנוכה]] זמירות. דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | ||
דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף החמישי. דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים מיט'ן צינדן חנוכה ליכט. | דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף החמישי. דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים מיט'ן צינדן חנוכה ליכט. | ||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
דער אידענטיטעט פונעם מחבר פון מעוז צור, אויסער זיין נאמען מרדכי, איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט און עס זענען פארהאן פארשידענע השערות{{הערה|{{היברובוקס|דוד ליפסון|המעין|58472|page=30|קעפל='מעוז צור' ממבט היסטורי|באנד=מו [ב]|שנת הוצאה=תשס"ו|עמ=29–34}}; אוצר השירה והפיוט, כרך ג', עמ' 7}}. דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף שטריכן פונעם ספרד'ישן סטיל פיוט וועלכע האבן אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנז. אן ענליכער פיוט איבער'ן הצלה פון שטאט [[וורמייזא]] אין ד'תתקס"א, שיינט צו דינען אלס קאפיע פון מעוז צור, דאס ברענגט אויף אז עס איז פארפאסט געווארן נאך פריער פון דעם{{הערה|שם=פרנקל|{{צ-זשורנאל|אברהם פרנקל|הזמר על הצלת וורמייזא וזמן חיבורו של 'מעוז צור'|המעין|נד [ב]|עמ=11|קישור=https://www.machonso.org/hamaayan/?gilayon=32&id=1058}}}}. | דער אידענטיטעט פונעם מחבר פון מעוז צור, אויסער זיין נאמען מרדכי, איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט און עס זענען פארהאן פארשידענע השערות{{הערה|{{היברובוקס|דוד ליפסון|המעין|58472|page=30|קעפל='מעוז צור' ממבט היסטורי|באנד=מו [ב]|שנת הוצאה=תשס"ו|עמ=29–34}}; אוצר השירה והפיוט, כרך ג', עמ' 7}}. דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף שטריכן פונעם ספרד'ישן סטיל פיוט וועלכע האבן אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנז. אן ענליכער פיוט איבער'ן הצלה פון שטאט [[וורמייזא]] אין ד'תתקס"א, שיינט צו דינען אלס קאפיע פון מעוז צור, דאס ברענגט אויף אז עס איז פארפאסט געווארן נאך פריער פון דעם{{הערה|שם=פרנקל|{{צ-זשורנאל|אברהם פרנקל|הזמר על הצלת וורמייזא וזמן חיבורו של 'מעוז צור'|המעין|נד [ב]|עמ=11|קישור=https://www.machonso.org/hamaayan/?gilayon=32&id=1058}}}}. | ||
איין השערה איז אז דער מחבר איז [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירנבערג]], מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס. אנדערע שאצן אז דאס איז רבי מרדכי בר יצחק הלוי, מחבר פון זמר [[מה יפית]], און זיי צייגן אן אויף ענליכקייטן צווישן די צוויי פיוטים{{הערה|אוצר השירה והפיוט, חלק ג', מעוז צור}}; אבער אויך דער אידענטעט פון יענעם רבי מרדכי איז נישט באקאנט. טייל זאגן אז עס איז רבי מרדכי ב"ר יצחק קמחי פון די [[חכמי פרובינצא]] אן אייניקל פון [[רד"ק]]. אנדערע צייגן אן אויף רבי מרדכי ב"ר יצחק געברענגט אין תוספות{{הערה|{{בבלי|נדה|לו|א}} ד"ה והלכתא; זעט אבער אין תוס' הרא"ש וואו דער זעלבער קושיא ווערט געברענגט אין נאמען פון רבי יום טוב ב"ר יצחק}}. | איין השערה איז אז דער מחבר איז [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירנבערג]], מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס. אנדערע שאצן אז דאס איז רבי מרדכי בר יצחק הלוי, מחבר פון זמר [[מה יפית]], און זיי צייגן אן אויף ענליכקייטן צווישן די צוויי פיוטים{{הערה|אוצר השירה והפיוט, חלק ג', מעוז צור}}; אבער אויך דער אידענטעט פון יענעם רבי מרדכי איז נישט באקאנט. טייל זאגן אז עס איז רבי מרדכי ב"ר יצחק קמחי פון די [[חכמי פרובינצא]], אן אייניקל פון [[רד"ק]]. אנדערע צייגן אן אויף רבי מרדכי ב"ר יצחק, געברענגט אין תוספות{{הערה|{{בבלי|נדה|לו|א}} ד"ה והלכתא; זעט אבער אין תוס' הרא"ש וואו דער זעלבער קושיא ווערט געברענגט אין נאמען פון רבי יום טוב ב"ר יצחק}}. | ||
דער ערשטער מאל מען געפונט דאס אין דרוק איז אין א בענטשערל אין שטאט פראג. אין אנהייב געפינט מען דאס בלויז אלס פיוט לכבוד חנוכה, און נישט דווקא בשייכות מיט די ליכט אבער אין שפעטערדיגע דרוקן איז דאס שוין יא אן אינטערגראלער טייל פון דאס ליכט צינדן. מען געפונט דאס אויך אין די ספרי המנהג פון אשכנז צו זינגן נאכ'ן צינדן, און שבת נאך די סעודה{{הערה|לקט יושר; רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, ח"א עמוד רמא}}, אבער נישט אין די פריע ספרדי'שע מקורות, וואו עס איז הערשט אריין שפעטער{{הערה|זעט [https://tora-forum.co.il/threads/האם-פיוט-מעוז-צור-קשור-במיוחד-לחנוכה.3676/post-43864 דא] פאר די מקורות}}. | דער ערשטער מאל מען געפונט דאס אין דרוק איז אין א בענטשערל אין שטאט פראג. אין אנהייב געפינט מען דאס בלויז אלס פיוט לכבוד חנוכה, און נישט דווקא בשייכות מיט די ליכט אבער אין שפעטערדיגע דרוקן איז דאס שוין יא אן אינטערגראלער טייל פון דאס ליכט צינדן. מען געפונט דאס אויך אין די ספרי המנהג פון אשכנז צו זינגן נאכ'ן צינדן, און שבת נאך די סעודה{{הערה|לקט יושר; רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, ח"א עמוד רמא}}, אבער נישט אין די פריע ספרדי'שע מקורות, וואו עס איז הערשט אריין שפעטער{{הערה|זעט [https://tora-forum.co.il/threads/האם-פיוט-מעוז-צור-קשור-במיוחד-לחנוכה.3676/post-43864 דא] פאר די מקורות}}. | ||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | ||
דער ערשטער סטראָף דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן וואס איז א פארזיכערונג און א באשיצער, און בעט א תפילה אז עס זאל שוין אויפגעבויט ווערן דער [[בית המקדש]] און דארט וועט מען מקריב זיין א קרבן תודה, צו דאנקען אויפ'ן אויסשעכטן דעם פיינט, און דעמאלטס וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח. דער פייטן בעט אויפ'ן ישועה פון גלות אדום, און דאן וועט מען צוענדיגן דעם זמר אז ס'זאל אויך אנטהאלטן דעם לויב | דער ערשטער סטראָף דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן וואס איז א פארזיכערונג און א באשיצער, און בעט א תפילה אז עס זאל שוין אויפגעבויט ווערן דער [[בית המקדש]] און דארט וועט מען מקריב זיין א קרבן תודה, צו דאנקען אויפ'ן אויסשעכטן דעם פיינט, און דעמאלטס וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח. דער פייטן בעט אויפ'ן ישועה פון גלות אדום, און דאן וועט מען צוענדיגן דעם זמר אז ס'זאל אויך אנטהאלטן דעם לויב אויפ'ן ענדגילטיגן ישועה פון דעם לעצטן גלות{{הערה|רבי אשר זאב שרייבער, תבונות מועד}}. | ||
אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו [[כלל ישראל]] האט זיך געפונען, יעדן סטראָף איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס דעם באשעפער'ס גאולה. | אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו [[כלל ישראל]] האט זיך געפונען, יעדן סטראָף איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס דעם באשעפער'ס גאולה. | ||
*'''מצרים''': דער צווייטער סטראָף רעדט פון גלות [[מצרים]], און רופט דאס אן "מלכות עגלה". עס שילדערט דעם "יד הגדולה" ביי [[יציאת מצרים]], און דאס איינזינקען די מצריים ביי [[קריעת ים סוף]]. | *'''מצרים''': דער צווייטער סטראָף רעדט פון גלות [[מצרים]], און רופט דאס אן "מלכות עגלה". עס שילדערט דעם "יד הגדולה" ביי [[יציאת מצרים]], און דאס איינזינקען די מצריים ביי [[קריעת ים סוף]]. | ||
*'''בבל''': דער דריטער סטראָף איז איבער [[גלות בבל]], און דערציילט דעם זינד פון [[עבודה זרה]] וואס האט דאס צוגעברענגט, און די ענדע פונעם גלות, ווען מען איז ארויף אין ארץ ישראל דורך [[זרובבל]]. | *'''בבל''': דער דריטער סטראָף איז איבער [[גלות בבל]], און דערציילט דעם זינד פון [[עבודה זרה]] וואס האט דאס צוגעברענגט, און די ענדע פונעם גלות, ווען מען איז ארויף אין ארץ ישראל דורך [[זרובבל]]. | ||
*'''פרס''': דער פערטער סטראָף פארציילט איבער דעם [[נס פורים]], די פרואוון פון [[המן]] צו אומברענגען [[מרדכי]] און די אידן, און זיין | *'''פרס''': דער פערטער סטראָף פארציילט איבער דעם [[נס פורים]], די פרואוון פון [[המן]] צו אומברענגען [[מרדכי]] און די אידן, און זיין ענדגילטיגע מפלה ווען מ'האט אים אויפגעהאנגען אויפ'ן בוים. | ||
*'''יוון''': דער פינפטער סטראָף איז מסכם דעם [[נס חנוכה]] און שילדערט די [[יוונים]] וואס האבן אויפגעבראכן די מויערן פון בית המקדש און האבן מטמא געווען אלע [[שמן זית]] צו צינדן די [[מנורה]], און פון א קליינעם קריגל איז געשען א נס, | *'''יוון''': דער פינפטער סטראָף איז מסכם דעם [[נס חנוכה]] און שילדערט די [[יוונים]] וואס האבן אויפגעבראכן די מויערן פון בית המקדש און האבן מטמא געווען אלע [[שמן זית]] צו צינדן די [[מנורה]], און פון א קליינעם קריגל איז געשען א נס, דערפאר האט מען באשטימט חנוכה אויף אכט טעג. | ||
*'''אדום''': דער זעקסטער בית פירט אויס מיט א תפילה צו אויסגעלייזט ווערן פון [[גלות אדום]] און אן ענדגילטיגע ישועה, און א נקמה אין די רוימישע אימפעריע און אירע נאכפאלגער. | *'''אדום''': דער זעקסטער בית פירט אויס מיט א תפילה צו אויסגעלייזט ווערן פון [[גלות אדום]] און אן ענדגילטיגע ישועה, און א נקמה אין די רוימישע אימפעריע און אירע נאכפאלגער. | ||
| שורה 26: | שורה 26: | ||
דער לעצטער סטראָף "חשוף זרוע קדשיך", וואס טראגט די ראשי תיבות פון "חזק", אן אלגעמיינער סופיקס ביי פייטנים צו ערגענצן דעם אקראסטיך פון זייערע פיוטים, ערשיינט נישט אין די ערשטע מקורות פון דעם זמר, און אויך נישט שפעטער אין פילע דרוקן. דערפאר זענען דא וואס זאגן אז דאס איז נישט פארפאסט געווארן דורכ'ן זעלבן מחבר פונעם גאנצן שיר, נאר עס עס צוגעטשעפעט געווארן שפעטער{{הערה|{{היברובוקס|זעליגמאן בער|סדר עבודת ישראל|42807|page=459|מקום הוצאה=רעדלהיים|שנת הוצאה=תרס"א|עמ=440}}}}{{הערה| גבריאל וסרמן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe", חלק א עמוד 102}}. און אזוי שטייט אויך אינעם ערשטן דרוק וואו מען געפונט דעם בית "חשוף"{{הערה|ספר קיצור של"ה ([[פיורדא]], תמ"ב); זעט אויך מקור חיים (להחוות יאיר) סי' תרעו}}. | דער לעצטער סטראָף "חשוף זרוע קדשיך", וואס טראגט די ראשי תיבות פון "חזק", אן אלגעמיינער סופיקס ביי פייטנים צו ערגענצן דעם אקראסטיך פון זייערע פיוטים, ערשיינט נישט אין די ערשטע מקורות פון דעם זמר, און אויך נישט שפעטער אין פילע דרוקן. דערפאר זענען דא וואס זאגן אז דאס איז נישט פארפאסט געווארן דורכ'ן זעלבן מחבר פונעם גאנצן שיר, נאר עס עס צוגעטשעפעט געווארן שפעטער{{הערה|{{היברובוקס|זעליגמאן בער|סדר עבודת ישראל|42807|page=459|מקום הוצאה=רעדלהיים|שנת הוצאה=תרס"א|עמ=440}}}}{{הערה| גבריאל וסרמן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe", חלק א עמוד 102}}. און אזוי שטייט אויך אינעם ערשטן דרוק וואו מען געפונט דעם בית "חשוף"{{הערה|ספר קיצור של"ה ([[פיורדא]], תמ"ב); זעט אויך מקור חיים (להחוות יאיר) סי' תרעו}}. | ||
אנדערע ווייזן אבער אן אז אין קעגנזאץ צו אנדערע הוספות צו דעם פיוט, פארמאגט דער דאזיגער בית אקוראט דער זעלבער סטיל און געבוי ווי די אנדערע בתים, ווי אויך פארענדיגט עס שיין דעם זמר מיט אן אויספיר פון האפענונג איבער דאס באפרייאונג פון גלות אדום. אזוי זעט מען אויך פונעם זמר "מצור באתה העיר", וואס איז אויפ'ן זעלבן סגנון פון מעוז צור, און פארמאגט אויך אן ענליכער אויספיר מיט'ן אקראסטיך "חזק". דעריבער קומען זיי צו א | אנדערע ווייזן אבער אן אז אין קעגנזאץ צו אנדערע הוספות צו דעם פיוט, פארמאגט דער דאזיגער בית אקוראט דער זעלבער סטיל און געבוי ווי די אנדערע בתים, ווי אויך פארענדיגט עס שיין דעם זמר מיט אן אויספיר פון האפענונג איבער דאס באפרייאונג פון גלות אדום. אזוי זעט מען אויך פונעם זמר "מצור באתה העיר", וואס איז אויפ'ן זעלבן סגנון פון מעוז צור, און פארמאגט אויך אן ענליכער אויספיר מיט'ן אקראסטיך "חזק". דעריבער קומען זיי צו א מסקנא אז עס איז בעצם יא א טייל פונעם זמר, נאר איז ארויסגעלאזט געווארן צוליב'ן [[צענזור]] וויבאלד עס פארמאגט די ווערטער "{{מנוקד|נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה}}", און דערנאך "{{מנוקד|דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן}}"{{הערה|שם=פרנקל}}. | ||
דער רעפערענץ צו "אַדְמוֹן" – אלס א סינאנים פאר אדום – ווערט פארשטאנען לויט געוויסע אז עס ליגט אין דעם א תפילה צום מפלה פונעם קעניג [[פרידריך דער ערשטער פון פרייסן]], וואס האט געהאט דעם צונאמען "רויטבארד" (איטאליעניש: Barbarossa; ד'תתפ"א–ד'תתק"נ), און האט געפירט צום דריטן קרייצוג. טייל זעען אויך אין "צלמון" א רמז אויפ'ן ארט וואו ער איז גע'הרג'עט געווארן{{הערה|לוינסקי}}. אנדערע זאגן אבער אז דאס באציט זיך אין אלגעמיין צום גלות אדום, וועם ער רופט אן "אדמון"{{הערה|אזוי ווי עס שטייט "ויצא הראשון אדמוני"}}, און ער בעט מען זאל דאס שיקן צום "צלמון" - דאס איז דער [[גיהנום]]{{הערה|ברכות, טז, א: אל תקרי בצלמון אלא בצלמות}}. און איז אויך מרמז אויפ'ן [[קרייץ]] צו וואס די קריסטן פארבינדן זיך{{הערה|ליפסון}}. | דער רעפערענץ צו "אַדְמוֹן" – אלס א סינאנים פאר אדום – ווערט פארשטאנען לויט געוויסע אז עס ליגט אין דעם א תפילה צום מפלה פונעם קעניג [[פרידריך דער ערשטער פון פרייסן]], וואס האט געהאט דעם צונאמען "רויטבארד" (איטאליעניש: Barbarossa; ד'תתפ"א–ד'תתק"נ), און האט געפירט צום דריטן קרייצוג. טייל זעען אויך אין "צלמון" א רמז אויפ'ן ארט וואו ער איז גע'הרג'עט געווארן{{הערה|לוינסקי}}. אנדערע זאגן אבער אז דאס באציט זיך אין אלגעמיין צום גלות אדום, וועם ער רופט אן "אדמון"{{הערה|אזוי ווי עס שטייט "ויצא הראשון אדמוני"}}, און ער בעט מען זאל דאס שיקן צום "צלמון" - דאס איז דער [[גיהנום]]{{הערה|ברכות, טז, א: אל תקרי בצלמון אלא בצלמות}}. און איז אויך מרמז אויפ'ן [[קרייץ]] צו וואס די קריסטן פארבינדן זיך{{הערה|ליפסון}}. | ||
| שורה 35: | שורה 35: | ||
== געבוי == | == געבוי == | ||
דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבוי, ווי א לייטער, אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב). עס הייבט זיך אן מיט | דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבוי, ווי א לייטער, אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב). עס הייבט זיך אן מיט איבערהיפנדיגע גראמען ביי יעדן האלבע שורה, דערנאך א געדאפלטע גראם וואס פארט אינגאנצן מיט'ן אויספיר פון די שורות, און א באזונדערע גראם ביים לעצטן שורה, וואס ענדיגט זיך דערנאך צוריק צום באשטימטן גראם. אן ענליכע געבוי טרעפט מען ביים זמר [[מה יפית]]. | ||
דער פיוט איז אויך איינגעטיילט אין אן אייניגער [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה (נישט אריינגערענט [[שוא]]). און דער אנהויבן פון די סטראפן זענען לויט די אקראסטיך פון "מרדכי חזק". | דער פיוט איז אויך איינגעטיילט אין אן אייניגער [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה (נישט אריינגערענט [[שוא]]). און דער אנהויבן פון די סטראפן זענען לויט די אקראסטיך פון "מרדכי חזק". | ||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
==ניגון== | ==ניגון== | ||
דער ניגון מיט וואס עס איז איינגעפירט צו זינגען דעם פיוט איז גאר אן אלטער, און איז געזינגען געווארן אין דייטשלאנד פאר הונדערטער יארן | דער ניגון מיט וואס עס איז איינגעפירט צו זינגען דעם פיוט איז גאר אן אלטער, און איז געזינגען געווארן אין דייטשלאנד פאר הונדערטער יארן{{הערה|רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא ח"א עמוד רמא}}. דער ניגון פאסט שטארק אריין מיט די אייגנארטיגע אויסשטעל פון די גראמען פון דעם פיוט, און עס לאזט זיך זאגן אז דער פיוט איז אריגינעל פארפאסט געווארן צו זינגען מיט דעם ניגון. | ||
{{הערה|רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא ח"א עמוד רמא}}. דער ניגון פאסט שטארק אריין מיט די אייגנארטיגע אויסשטעל פון די גראמען פון דעם פיוט, און עס לאזט זיך זאגן אז דער פיוט איז אריגינעל פארפאסט געווארן צו זינגען מיט דעם ניגון. | |||
דער ניגון איז גאר שטארק פארשפרייט געווארן, און עס זענען פארפאסט געווארן נאך א צאל פיוטים צו זינגען מיט דעם ניגון{{הערה|עמודי העבודה, לאנדסהוט, עמ' 306}}. | דער ניגון איז גאר שטארק פארשפרייט געווארן, און עס זענען פארפאסט געווארן נאך א צאל פיוטים צו זינגען מיט דעם ניגון{{הערה|עמודי העבודה, לאנדסהוט, עמ' 306}}. | ||
| שורה 60: | שורה 59: | ||
! טייטש | ! טייטש | ||
|- style="vertical-align:top; white-space:nowrap;" | |- style="vertical-align:top; white-space:nowrap;" | ||
| <poem>{{מנוקד|1='''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} {{מנוקד|"הֱיֵה לִי לְצוּר מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי"}}. דער | | <poem>{{מנוקד|1='''מָ'''עוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנך|תהלים|לא|ג}} {{מנוקד|"הֱיֵה לִי לְצוּר מָעוֹז לְבֵית מְצוּדוֹת לְהוֹשִׁיעֵנִי"}}. דער אויסדרוק "מעוז צור ישועתי" איז ווארשיינלעך גענומען פונעם פיוט פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], "שחר קמתי להודות".}} לְךָ נָאֶה לְשַׁבֵּחַ | ||
תִּכּוֹן בֵּית תְּפִלָּתִי וְשָׁם תּוֹדָה נְזַבֵּחַ | תִּכּוֹן בֵּית תְּפִלָּתִי וְשָׁם תּוֹדָה נְזַבֵּחַ | ||
:לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: {{מנוקד|"הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ"}}, וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק " | :לְעֵת תָּכִין מַטְבֵּחַ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{תנ"ך|ישעיהו|יד|כא}}: {{מנוקד|"הָכִינוּ לְבָנָיו מַטְבֵּחַ"}}, וואס רעדט איבער די שטראף וואס וועט קומען אויף די אימפעריע פון בבל. אויך אויף מלכות אדום געפונט מען דעם אויסדרוק {{מנוקד|"טֶבַח"}}, אין {{תנך|ישעיהו|לד|ו}}.}} מִצָּר הַמְנַבֵּחַ | ||
אָז אֶגְמֹר, בְּשִׁיר מִזְמוֹר, חֲנֻכַּת הַמִּזְבֵּחַ:}}</poem> | אָז אֶגְמֹר, בְּשִׁיר מִזְמוֹר, חֲנֻכַּת הַמִּזְבֵּחַ:}}</poem> | ||
| <poem>מיין פעלזן פעסטער הילף, פאר דיר איז שיין צו לויבן, | | <poem>מיין פעלזן פעסטער הילף, פאר דיר איז שיין צו לויבן, | ||
| שורה 79: | שורה 78: | ||
דאס מיליטער פון פרעה, און אלע זיינע קינדער, האבן גענידערט ווי א שטיין אין אפגרונד.</poem> | דאס מיליטער פון פרעה, און אלע זיינע קינדער, האבן גענידערט ווי א שטיין אין אפגרונד.</poem> | ||
|- | |- | ||
| <poem>{{מנוקד|1='''דְּ'''בִיר קָדְשׁוֹ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{מנוקד|"בְּנָשְׂאִי יָדַי אֶל דְּבִיר קָדְשֶׁךָ"}}, תהלים כח | | <poem>{{מנוקד|1='''דְּ'''בִיר קָדְשׁוֹ{{ביאור|באזירט אויפ'ן פסוק {{מנוקד|"בְּנָשְׂאִי יָדַי אֶל דְּבִיר קָדְשֶׁךָ"}}, {{תנך|תהלים|כח|ב}}, וואס גייט ארויף אויפ'ן בית המקדש. זעט {{מדרש רבה|בראשית|נח|ז}}.}} הֱבִיאַנִי  וְגַם שָׁם לֹא שָׁקַטְתִּי | ||
וּבָא נוֹגֵשׂ וְהִגְלַנִי  כִּי זָרִים עָבַדְתִּי | וּבָא נוֹגֵשׂ וְהִגְלַנִי  כִּי זָרִים עָבַדְתִּי | ||
:וְיֵין רַעַל מָסַכְתִּי  כִּמְעַט שֶׁעָבַרְתִּי | :וְיֵין רַעַל מָסַכְתִּי  כִּמְעַט שֶׁעָבַרְתִּי | ||
| שורה 85: | שורה 84: | ||
|<poem>אין מיין הייליג צימער האט ער מיר אריינגעברענגט, און אויך דארט האב איך נישט געשוויגן, | |<poem>אין מיין הייליג צימער האט ער מיר אריינגעברענגט, און אויך דארט האב איך נישט געשוויגן, | ||
און עס איז געקומען דער באטריגער און מיר פארטריבן, ווייל פרעמדע האב איך געדינט, | און עס איז געקומען דער באטריגער און מיר פארטריבן, ווייל פרעמדע האב איך געדינט, | ||
און גיפיטיגע וויין | און גיפיטיגע וויין האב איך געגאסן, כמעט וואס איך בין פארגאנגען, | ||
דאס ענדע פון בבל, דורך זרובבל, צום ענדע פון זיבעציג [יאר] בין | דאס ענדע פון בבל, דורך זרובבל, צום ענדע פון זיבעציג [יאר] בין איך געהאלפן געווארן. </poem> | ||
|- | |- | ||
| <poem>{{מנוקד|1=כְּרוֹת קוֹמַת בְּרוֹשׁ בִּקֵּשׁ, אֲגָגִי בֶּן הַמְּדָתָא | | <poem>{{מנוקד|1=כְּרוֹת קוֹמַת בְּרוֹשׁ בִּקֵּשׁ, אֲגָגִי בֶּן הַמְּדָתָא | ||