1,047
רעדאגירונגען
←נאכ'ן חורבן: צוגעלייגט מקור
(←נאכ'ן חורבן: פארברייטערט) |
(←נאכ'ן חורבן: צוגעלייגט מקור) צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
נאכן חורבן אייראפע, האט ער זיך צוריקגעקערט קיין סעליש, און שפעטער האט ער אימיגרירט קיין [[טשעכאסלאוואקיי]], וואו ער האט געדינט אלס רב הקהילה פון א פליטים קהילה אין דער שטאט כאמטוב. ער האט אויך אנגעהויבן טעטיג זיין אין אויפבויען מוסדות און קהילות פאר די פליטים, און ער האט אנגעהויבן ארבעטן אינאיינעם מיטן סאטמארער רבי'ן, אויפצובויען א חסיד'ישע אימפעריע אין אמעריקע. ער איז געווען אקטיוו אין שאפן פילע וויזעס פאר זיינע באקאנטע, זיי זאלן קענען אימיגרירן קיין אמעריקע, וואו ער האט זיך אויך באזעצט אין יאר תש"ז. | נאכן חורבן אייראפע, האט ער זיך צוריקגעקערט קיין סעליש, און שפעטער האט ער אימיגרירט קיין [[טשעכאסלאוואקיי]], וואו ער האט געדינט אלס רב הקהילה פון א פליטים קהילה אין דער שטאט כאמטוב. ער האט אויך אנגעהויבן טעטיג זיין אין אויפבויען מוסדות און קהילות פאר די פליטים, און ער האט אנגעהויבן ארבעטן אינאיינעם מיטן סאטמארער רבי'ן, אויפצובויען א חסיד'ישע אימפעריע אין אמעריקע. ער איז געווען אקטיוו אין שאפן פילע וויזעס פאר זיינע באקאנטע, זיי זאלן קענען אימיגרירן קיין אמעריקע, וואו ער האט זיך אויך באזעצט אין יאר תש"ז. | ||
ווען דער סאטמארער רבי האט באשלאסן צו בלייבן אין אמעריקע, איז רבי ליפא געווארן זיין פערזענליכער מנהל, און ער האט געשפילט א צענטראלע ראלע אין די קהל "יטב לב" דסאטמאר אין ניו יארק, אריינגערעכנט אויפשטעלן די קהילה זעלבסט און אירע שטאטוטן. ער איז אויך געווען פאראנטווארטליך פארן אויפשטעלן די ישיבה "תורה ויראה" דסאטמאר און די מיידל שולע "בית רחל". דער סאטמארער רבי האט אים מתחילה פארגעשלאגן אז ער זאל ווערן א רב, אבער ער האט געזאגט אז עס וועט זיין מער תועלת זייענדיג אן עסקן און מנהל המוסדות{{הערה|{{אוצר החכמה|שמואל שלמה טעללער|זקניך ויאמרו לך - יב|642895|שנת הוצאה=תש"פ}}}} | ווען דער סאטמארער רבי האט באשלאסן צו בלייבן אין אמעריקע, איז רבי ליפא געווארן זיין פערזענליכער מנהל, און ער האט געשפילט א צענטראלע ראלע אין די קהל "יטב לב" דסאטמאר אין ניו יארק, אריינגערעכנט אויפשטעלן די קהילה זעלבסט און אירע שטאטוטן. ער איז אויך געווען פאראנטווארטליך פארן אויפשטעלן די ישיבה "תורה ויראה" דסאטמאר און די מיידל שולע "בית רחל", און די מוסדות "יטב לב דסאטמאר" אין ירושלים{{הערה|{{אוצר החכמה|רשימות פון פאיער רב|גינת ורדים - קובץ תורני - יא|176998|page=46}}}}. דער סאטמארער רבי האט אים מתחילה פארגעשלאגן אז ער זאל ווערן א רב, אבער ער האט געזאגט אז עס וועט זיין מער תועלת זייענדיג אן עסקן און מנהל המוסדות{{הערה|{{אוצר החכמה|שמואל שלמה טעללער|זקניך ויאמרו לך - יב|642895|שנת הוצאה=תש"פ}}}} | ||
רבי ליפא איז געווארן דער געטרייער מנהל המוסדות פון סאטמאר. אונטער זיין פירערשאפט זענען די מוסדות שטארק געוואקסן און געווארן די גרעסטע אידישע פריוואטע חינוך סיסטעם אין אמעריקע. רבי ליפא האט געהאט א שטארקע פארבינדונג מיט'ן סאטמארער רבי'ן, און האט געדינט אלס זיין רעכטע האנט אין אלע ענינים פון די מוסדות{{הערה|{{אוצר החכמה|2=דברי יואל - מכתבים ב|3=172301|page=55|קעפל=א בריוו פון סאטמאר רבי'ן מיט א שליחות צו רבי ליפא}}}}. ער האט געפירט זיין ארבעט מיט מסירת נפש, ארבעטנדיג אפטמאל ביז שפעט אין די נאכט. | רבי ליפא איז געווארן דער געטרייער מנהל המוסדות פון סאטמאר. אונטער זיין פירערשאפט זענען די מוסדות שטארק געוואקסן און געווארן די גרעסטע אידישע פריוואטע חינוך סיסטעם אין אמעריקע. רבי ליפא האט געהאט א שטארקע פארבינדונג מיט'ן סאטמארער רבי'ן, און האט געדינט אלס זיין רעכטע האנט אין אלע ענינים פון די מוסדות{{הערה|{{אוצר החכמה|2=דברי יואל - מכתבים ב|3=172301|page=55|קעפל=א בריוו פון סאטמאר רבי'ן מיט א שליחות צו רבי ליפא}}}}. ער האט געפירט זיין ארבעט מיט מסירת נפש, ארבעטנדיג אפטמאל ביז שפעט אין די נאכט. טארץ וואס ער פלעגט זיך צומאל קענען דינגען מיט סאטמארער רבי'ן איבער געוויסע ענינים פון די קהילה, האט ער עס געטון מיט אן הכנעה בלויז ווען דער רבי האט געוואלט הערן זיין מיינונג{{הערה|{{אוצר החכמה|ישיבת תורה ויראה ובית רחל דרבינו יואל|ונבנתה עיר|624657|page=139}}}}. | ||
אויסער זיין ראלע אין די מוסדות, איז רבי ליפא געווען א וויכטיגע פארבינדונג צווישן די סאטמארער קהילה און די אמעריקאנער רעגירונג. ער האט געארבעט מיט פארשידענע פאליטיקער און רעגירונגס באאמטע, אריינגערעכנט [[ריטשארד ניקסאן|פרעזידענט ניקסאן]], צו העלפן די מוסדות און די אידישע געמיינדע. | אויסער זיין ראלע אין די מוסדות, איז רבי ליפא געווען א וויכטיגע פארבינדונג צווישן די סאטמארער קהילה און די אמעריקאנער רעגירונג. ער האט געארבעט מיט פארשידענע פאליטיקער און רעגירונגס באאמטע, אריינגערעכנט [[ריטשארד ניקסאן|פרעזידענט ניקסאן]], צו העלפן די מוסדות און די אידישע געמיינדע. | ||
אין זיינע לעצטע יארן האט ער זיך אפגעגעבן מיט אויפבויען די סאטמארער קהילה אין [[קרית יואל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|שמואל שלמה טעללער|קרית מלך רב|642890|page=114|קעפל=ר׳ ליפא׳ס מסירות נפש פארן רבי׳נס שטעטל}}}}, און מיט שרייבן די תורות פונעם סאטמארער רבי'ן. ער איז נפטר געווארן כ' חשוון תשל"ג, און ער ליגט אין דעם סאטמארער בית החיים אין [[ניו זשערסי]]{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=747608#p747608|קעפל=בילד אויף זיין מציבה|זייטל=[[אייוועלט]]}}}}. | אין זיינע לעצטע יארן האט ער זיך אפגעגעבן מיט אויפבויען די סאטמארער קהילה אין [[קרית יואל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|שמואל שלמה טעללער|קרית מלך רב|642890|page=114|קעפל=ר׳ ליפא׳ס מסירות נפש פארן רבי׳נס שטעטל}}; זעט אויך דעם {{אוצר החכמה|2=אין חלק ב'|3=642891|page=16|קעפל=הערת המחבר}}}}, און מיט שרייבן די תורות פונעם סאטמארער רבי'ן{{הערה|זעט {{אוצר החכמה|2=ליקוטי אורה - שבועות|3=616506|page=8}}}}. ער איז נפטר געווארן כ' חשוון תשל"ג, און ער ליגט אין דעם סאטמארער בית החיים אין [[ניו זשערסי]]{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=747608#p747608|קעפל=בילד אויף זיין מציבה|זייטל=[[אייוועלט]]}}}}. | ||
אין [[קרית יואל]] איז דא א געסל, "ליפא פרידמאן לעין", געווידמעט לזכרו{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://maps.app.goo.gl/Bx3UWpeFTihJMAxG6|קעפל=ליפא פרידמאן לעין|זייטל=גוגל מאפעס}}}}. | אין [[קרית יואל]] איז דא א געסל, "ליפא פרידמאן לעין", געווידמעט לזכרו{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://maps.app.goo.gl/Bx3UWpeFTihJMAxG6|קעפל=ליפא פרידמאן לעין|זייטל=גוגל מאפעס}}}}. | ||