1,047
רעדאגירונגען
פארברייטערט
(אנהויב) |
(פארברייטערט) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
<!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה --> | <!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה --> | ||
'''מָעוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי''' איז א פיוט וואס מען פירט זיך צו זינגען אום [[חנוכה]] נאכן אנצינדן די [[מנורה]], דער פיוט גייט אדורך די | '''מָעוֹז צוּר יְשׁוּעָתִי''' איז א פיוט וואס מען פירט זיך צו זינגען אום [[חנוכה]] נאכן אנצינדן די [[מנורה]], דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | ||
דער פיוט איז פון די צייטן פון [[מיטלאלטער]] און דער נאמען פון מחבר איז פארצייכנט אין די אקראסטיך "מרדכי". דאס האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]], סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנום צום צינדן חנוכה ליכט. | דער פיוט איז פון די צייטן פון [[מיטלאלטער]] און דער נאמען פון מחבר איז פארצייכנט אין די אקראסטיך "מרדכי". דאס האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנום צום צינדן חנוכה ליכט. | ||
== מחבר == | == מחבר == | ||
דער אידענטיטעט פונעם מחבר איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט, אבער דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף א תקופה שטריכן פונעם ספרדישן סטיל פיוט האט אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנזישן לאגער. | דער אידענטיטעט פונעם מחבר איז נישט באקאנט מיט א קלארקייט, אבער דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף א תקופה שטריכן פונעם ספרדישן סטיל פיוט האט אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנזישן לאגער. | ||
פארהאן פארשידענע השערות ווער עס איז געווען דער מחבר פון מעוז צור. {{הערה|דוד ליפסון, המעין, מו, עמ' 29; אוצר השירה והפיוט, כרך ג', עמ' 7}}. איין השערה איז אז דאס איז געווען [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירבורג]] מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס. אן אנדער השערה איז אז דאס איז געווען רבי מרדכי בר יצחק הלוי מחבר פון זמר [[מה יפית]] זיי צייגן אן אויף די ענליכקייטן צווישן די צוויי פיוטים{{הערה|אוצר השירה והפיוט, חלק ג', מעוז צור}}. אבער אויך דער אידענטעט פון יענעם רבי מרדכי איז נישט באקאנט. טייל זאגן אז עס איז רבי מרדכי ב"ר יצחק קמחי פון די חכמי פרובינצא אן אייניקל פון [[רד"ק]]. אנדערע צייגן אן אויף רבי מרדכי ב"ר יצחק געברענגט אין תוספות{{הערה|נדה לו. ד"ה והלכתא; זע אבער אין תוס' הרא"ש וואו דער זעלבער קושיא ווערט געברענגט אין נאמען פון רבי יום טוב ב"ר יצחק}}. | |||
==אינהאלט== | |||
דער פיוט לויפט אדורך אויף אלע גלות'ן וואו כלל שיראל האט זיך געפונען, יעדן בית רעדט איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס די ישועה פונעם באשעפער צו באפרייט ווערן. | |||
דער ערשטער בית דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן וואס איז א פארזיכערונג און א באשיצער, און אז ווען מען ווען געוואונען דעם פיינט און אים שחט'ן וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח{{ביאור|קען דינען אלס אנדייטונג, אז ווען מיר זאלן באפרייט פון אדום, און מען זאל צוענדיגן דעם געזאנג אויך אויף דעם גלות{{מקור}}}}. | |||
דער צווייטער בית רעדט פון גלות [[מצרים]], און רופט דאס אן "מלכות עגלה". עס שילדערט דעם "יד הגדולה" ביי [[יציאת מצרים]], און דאס איינזינקען די מצריים ביי [[קריעת ים סוף]]. | |||
דער דריטער בית רעדט איבער גלות [[בבל]], און דערציילט דעם זינד פון [[עבודה זרה]] וואס האט געברענגט פארטריבן צו ווערן פון ארץ ישראל, און די ענדע פונעם גלות, ווען מען איז ארויף אין ארץ ישראל דורך [[זרובבל]]. | |||
דער פערטער בית רעדט איבער דעם [[נס פורים]], די פרואוון פון [[המן]] צו אומברענגען [[מרדכי הצדיק]] און די אידן, און זיין ענגילטיגע מפלה ווען מ'האט אים אויפגעהאנגען אויפ'ן בוים. | |||
דער פיפטער בית גייט אריבער צום [[נס חנוכה]] און שילדערט די [[יוונים]] וואס האבן אויפגבראכן די מויערן פון [[בית המקדש]] און האבן מטמא געווען אלע [[שמן זית] צו צינדן די [[מנורה]], און פונעם קליינען קריגל איז געשען א נס, דעפאר האט מען באשטימט חנוכה אויף אכט טעג. | |||
== געבוי == | == געבוי == | ||
דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבויט אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט. אן ענליכע געבוי טרעפט מען ביים זמר [[מה יפית]]. עס איז געבויט ווי א לייטער (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב) | דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבויט אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט. אן ענליכע געבוי טרעפט מען ביים זמר [[מה יפית]]. עס איז געבויט ווי א לייטער (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב) | ||
דער פיוט איז איינגעטיילט אין א [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה. | דער פיוט איז איינגעטיילט אין א [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה (נישט אריינגערענט [[שוא]]). | ||
| שורה 27: | שורה 42: | ||
==ביאורים== | |||
{{ביאורים}} | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||