אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת קדושים"

←‏הפטורה: ניסוח
(←‏הפטורה: ניסוח)
(←‏הפטורה: ניסוח)
שורה 416: שורה 416:


==הפטורה==
==הפטורה==
די ספרדיש'ע, און די תימענ'ע, איטאליענער און חב"ד, ליינען די הפטורה פון פרשת קדושים אין {{תנ"ך|יחזקאל|כ|לאנג=יא}}; די איטאליענער ליינען {{תנ"ך|יחזקאל|כ|א|כ|לאנג=יא|אן=פרק}}; די תימנים {{תנ"ך|יחזקאל|כ|א|טו|לאנג=יא|אן=פרק}}{{הערה|[[משנה תורה]] לה[[רמב"ם]] {{שיתופתא|1=Mishneh_Torah,_The_Order_of_Prayer/5?selectedunittext=3|2=סדר התפילה ה׳, ד'}}.}}; די ספרדים און אין חב"ד {{תנ"ך|יחזקאל|כ|ב|כ|לאנג=יא|אן=פרק}}{{הערה|[[אבודרהם]] {{שיתופתא|Abudarham,_Hebrew_Calendar,_Order_of_Parashiot_and_Haftarot/31|סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות}}.}}. אין די הפטורה מוסר'ט [[יחזקאל]] די אידן פאר'ן נישט איינהאלטן די באפעלן וואס גאט האט זיי איבערגעגעבן נאך [[יציאת מצרים]].
די ספרדיש'ע, און די תימענ'ע, איטאליענער און חב"ד, ליינען די הפטורה פון פרשת קדושים אין {{תנ"ך|יחזקאל|כ|לאנג=יא}}; די איטאליענער ליינען {{תנ"ך|יחזקאל|כ|א|כ|לאנג=יא|אן=פרק}}; די תימענ'ע {{תנ"ך|יחזקאל|כ|א|טו|לאנג=יא|אן=פרק}}{{הערה|[[משנה תורה]] לה[[רמב"ם]] {{שיתופתא|1=Mishneh_Torah,_The_Order_of_Prayer/5?selectedunittext=3|2=סדר התפילה ה׳, ד'}}.}}; ביי די ספרדים און ביי חב"ד {{תנ"ך|יחזקאל|כ|ב|כ|לאנג=יא|אן=פרק}}{{הערה|[[אבודרהם]] {{שיתופתא|Abudarham,_Hebrew_Calendar,_Order_of_Parashiot_and_Haftarot/31|סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות}}.}}. אין די הפטורה מוסר'ט [[יחזקאל]] די אידן פאר'ן נישט איינהאלטן די באפעלן וואס דער גאט האט זיי איבערגעגעבן נאך [[יציאת מצרים]].


פיל אשכנזים ליינען אין {{תנ"ך|יחזקאל|כב|א|טז|לאנג=יא}} - "הֲתִשְׁפֹּט הֲתִשְׁפֹּט" (די הפטורה פון די די נישט-אשכנזי'שע קהילות פאר [[פרשת אחרי]]){{ביאור|עס איז געווען אן אור-אלטע אשכנז'ישער מנהג מפטיר צו זיין פרשת אחרי "התשפט" אזוי ווי די ספרדים, און עס ווערט געברענגט אין פיל אשכנז'ישע כתבי יד. שפעטערע ראשונים האבן געשריבן אז עס א טעות, און די ריכטיגע הפטורה איז הלא כבני כושים, און אזוי איז איינגעפירט געווארן למעשה אין גאנץ אשכנז{{הערה|"מנהג הפטרות אחרי וקדושים", '''תורת הקורא''' 202, תשפ"ד.}}.}}. [[רבי יחיאל מיכל טוקטשינסקי]] ברענגט אז דער מנהג אין ירושלים איז געווען צו ליינען אום אחרי התשפט, און פאר קדושים הלא כבני כושיים{{הערה|{{HebrewBooks|ניסן אהרן טוקצינסקי|ע"ד הפטרות אחרי וקדושים|22883|page=140|תבונה 3, תש"ג, עמ' קל"ד}}.}}, אבער עס איז ווארשיינליך אנטוויקלט געווארן דורך א טעות{{הערה|זעט {{HebrewBooks|אהרן נייוירטה|על הפטרת אחרי/קדושים הנדירה|56117|אור ישראל ז', עמ' קנז|page=158}}; {{HebrewBooks|מאיר סטלביץ|ע"ד הפטרות אחרי וקדושים|22888|תבונה 4, תש"ד, עמ' ט'-י'|page=14}}.}}.
פיל אשכנזי'שע ליינען אין {{תנ"ך|יחזקאל|כב|א|טז|לאנג=יא}} - "הֲתִשְׁפֹּט הֲתִשְׁפֹּט" (די הפטורה פון די די נישט-אשכנזי'שע קהילות פאר [[פרשת אחרי]]){{ביאור|עס איז געווען אן אור-אלטע אשכנז'ישער מנהג מפטיר צו זיין פרשת אחרי "התשפט" אזוי ווי די ספרדים, און עס ווערט געברענגט אין פיל אשכנז'ישע כתבי יד. שפעטערע ראשונים האבן געשריבן אז עס א טעות, און די ריכטיגע הפטורה איז הלא כבני כושים, און אזוי איז איינגעפירט געווארן למעשה אין גאנץ אשכנז{{הערה|"מנהג הפטרות אחרי וקדושים", '''תורת הקורא''' 202, תשפ"ד.}}.}}. [[רבי יחיאל מיכל טוקטשינסקי]] ברענגט אז דער מנהג אין ירושלים איז געווען צו ליינען איהם אחרי התשפט, און פאר קדושים הלא כבני כושיים{{הערה|{{HebrewBooks|ניסן אהרן טוקצינסקי|ע"ד הפטרות אחרי וקדושים|22883|page=140|תבונה 3, תש"ג, עמ' קל"ד}}.}}, אבער עס איז ווארשיינליך אנטוויקלט געווארן דורך א טעות{{הערה|זעט {{HebrewBooks|אהרן נייוירטה|על הפטרת אחרי/קדושים הנדירה|56117|אור ישראל ז', עמ' קנז|page=158}}; {{HebrewBooks|מאיר סטלביץ|ע"ד הפטרות אחרי וקדושים|22888|תבונה 4, תש"ד, עמ' ט'-י'|page=14}}.}}.


למעשה שטעלט זיך גאר זעלטן אויס צו ליינען די הפטורה פון קדושים, וויבאלד אין פשוט'ע יארן ליינט מען די פרשה אינאיינעם מיט פרשת אחרי, און כאטש וואס מיר פסק'ען געווענליך ביי באהאפטענע פרשיות צו ליינען די הפטורה פונעם צווייטן{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|רפד|ז}}.}}, שרייבט דער מרדכי{{הערה|[[רבי מרדכי בן הלל|מרדכי]], מגילה כט. ד"ה ר"ח ר"ח טבת שחל להיות בשבת כו'.}}, אז ביי אחרי-קדושים זאל מען ליינען די הפטורה פון אחרי (הלא כבני כושיים), און דער [[רמ"א]] ברענגט אים אראפ און פסק'נט אזוי אויס{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תכח|ח|מפרש=רמ"א}}; אזוי אויך אין [[מהרי"ל]] און {{היברובוקס|[[רבי יצחק אייזיק טירנא]]|ספר המנהגים|8913|page=3|אין הקדמה}}.}}{{ביאור|דער טעם דערצו איז וויבאלד די הפטורה פון פרשת קדושים לויט מנהג אשכנז איז התשפט, וועלכע רעדט זיך איבער שטראף־רייד צו די אידן און אינעם גנות פון ירושלים, ענליך צו דער הפטורה פון "הודע את ירושלים", וועלכע [[רבי אליעזר]] אין דער משנה אסר'ט צו ליינען{{הערה|{{בבלי|מגילה|כה}}.}}, און כאטש וואס די הלכה איז נישט ווי רבי אליעזר{{הערה|{{רי"ף|מגילה|טז|ב}}, {{בבלי|מגילה|כה|א|מפרש=רא"ש}}.}} האט מען זיך פארט צוריקגעהאלטן פון דאס ליינען. דער לבוש קריגט דערויף, און וויל לערנען אינעם מרדכי אז מען ליינט דווקא יא התשפט{{הערה|{{היברובוקס|רבי מרדכי יפה|לבוש החור|9223|page=159|סימן תצ"ג, סעיף ד' אין הגהה}}; [[s:לבוש_אורח_חיים_תכח#סעיף_ח|סימן תכ"ח סעיף ח]]}}, אבער אויף למעשה האבן רוב פוסקים אנגענומען ווי דער רמ"א{{הערה|[[מגן אברהם]] בשם דער [[ב"ח]] און נאך. זעט אין {{היברובוקס|2=מטה משה|3=42401|page=117|לינק טעקסט=סימן תנ"ד}} וואו ער קריגט אויפ'ן לבוש.}}.}}. אין [[עיבור יאר]]ן, ווען מען ליינט יא די פרשה באזונדער, געפאלט עס אין [[זשה יאר|זשה]] און [[בחה יאר]]ן אום [[ראש חודש]] [[אייר]], און מען ליינט די הפטורה פון שבת ראש חודש, "השמים כסאי"; און אין ארץ ישראל, אין [[בשז יאר|בשז]] און [[גכז יאר]]ן, געפאלט עס א טאג בעפאר ראש חודש, און מען ליינט די הפטורה "[[מחר חודש]]".
למעשה שטעלט זיך גאר זעלטן אויס צו ליינען די הפטורה פון קדושים, וויבאלד אין פשוט'ע יארן ליינט מען די פרשה אינאיינעם מיט פרשת אחרי, און כאטש וואס מיר פסק'ען געווענליך ביי באהאפטענע פרשיות צו ליינען די הפטורה פונעם צווייטן{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|רפד|ז}}.}}, שרייבט דער [[רבי מרדכי בן הלל|מרדכי]]{{הערה|[[רבי מרדכי בן הלל|מרדכי]], מגילה כט. ד"ה ר"ח ר"ח טבת שחל להיות בשבת כו'.}}, אז ביי אחרי-קדושים זאל מען ליינען די הפטורה פון אחרי (הלא כבני כושיים), און דער [[רמ"א]] ברענגט אים אראפ און פסק'נט אזוי אויס{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תכח|ח|מפרש=רמ"א}}; אזוי אויך אין [[מהרי"ל]] און {{היברובוקס|[[רבי יצחק אייזיק טירנא]]|ספר המנהגים|8913|page=3|אין הקדמה}}.}}{{ביאור|דער טעם דערצו איז וויבאלד די הפטורה פון פרשת קדושים לויט מנהג אשכנז איז התשפט, וועלכע רעדט זיך איבער שטראף־רייד צו די אידן און אינעם גנות פון ירושלים, ענליך צו דער הפטורה פון "הודע את ירושלים", וועלכע [[רבי אליעזר]] אין דער משנה אסר'ט צו ליינען{{הערה|{{בבלי|מגילה|כה}}.}}, און כאטש וואס די הלכה איז נישט ווי רבי אליעזר{{הערה|{{רי"ף|מגילה|טז|ב}}, {{בבלי|מגילה|כה|א|מפרש=רא"ש}}.}} האט מען זיך פארט צוריקגעהאלטן פון דאס ליינען. דער לבוש קריגט דערויף, און וויל לערנען אינעם מרדכי אז מען ליינט דווקא יא התשפט{{הערה|{{היברובוקס|רבי מרדכי יפה|לבוש החור|9223|page=159|סימן תצ"ג, סעיף ד' אין הגהה}}; [[s:לבוש_אורח_חיים_תכח#סעיף_ח|סימן תכ"ח סעיף ח]]}}, אבער אויף למעשה האבן רוב פוסקים אנגענומען ווי דער רמ"א{{הערה|[[מגן אברהם]] בשם דער [[ב"ח]] און נאך. זעט אין {{היברובוקס|2=מטה משה|3=42401|page=117|לינק טעקסט=סימן תנ"ד}} וואו ער קריגט אויפ'ן לבוש.}}.}}. אין [[עיבור יאר]]ן, ווען מען ליינט יא די פרשה באזונדער, געפאלט עס אין [[זשה יאר|זשה]] און [[בחה יאר]]ן אום [[ראש חודש]] [[אייר]], און מען ליינט די הפטורה פון שבת ראש חודש, "השמים כסאי"; און אין ארץ ישראל, אין [[בשז יאר|בשז]] און [[גכז יאר]]ן, געפאלט עס א טאג בעפאר ראש חודש, און מען ליינט די הפטורה "[[מחר חודש]]".


ביי די [[ראמאניאטן|ראָמאַניאטן]] ליינט מען {{תנ"ך|ישעיהו|ג|ד|לאנג=יא}} - {{תנ"ך|ישעיהו|ה|יז|לאנג=יא|אן=ספר}}.
ביי די [[ראמאניאטן|ראָמאַניאטן]] ליינט מען {{תנ"ך|ישעיהו|ג|ד|לאנג=יא}} - {{תנ"ך|ישעיהו|ה|יז|לאנג=יא|אן=ספר}}.
49

רעדאגירונגען