אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אקדמות"

896 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
שורה 39: שורה 39:


נישט אין אלע ווערסיעס פון די געשיכטע ווערט אבער דערמאנט א שייכות מיט א מדבר.  
נישט אין אלע ווערסיעס פון די געשיכטע ווערט אבער דערמאנט א שייכות מיט א מדבר.  
אין ספר באר שבע פון רבי אברהם יגל (-ה'שפ"ג) פון די חכמי איטליא, שרייבט ער: ביי די אשכנז'ישע קהילות געפונט זיך א מגיהלה וואס מ'פירט זיך עס צו דערמאנען אין שבועות, איבער א נס וואס האטפאסירט, מיט א שלעכטער קעניג וואס איז געווארן איבערגערט פון א גלח צו פארטיליגן אלע אידן פון לאנד, און נאכ'ן איינבעטן האט דער קעניג באשטימט א זמן וואס די אידן זאל ברענגען א חכם זיך פארמעסטן מיטן גלח, דאן האבן די אידן געברענגט א איד פון די עשרת השבטים, וואס האט זיך געשטארקט מיט זיין קלוגשאפט, און האט געראטעוועט די אידן{{הערה|{{היברובוקס|2=קבץ על יד - שנה ד|3=43924|page=39|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרמח|מו"ל=חברת מקיצי נרדמים}}}}.


דאס ערשטע מאל מיר געפונען די געשיכטע, איז אין א כתב יד פון יאר ה'ש"צ, ער ברענגט אראפ די געשיכטע פון נאך א פריערדיגע דרוק, און זעצט דאס איבער אויף לשון הקודש. דאס איז ווארשיינליך געווען פאר'ן אליה רבה.  
דאס ערשטע מאל מיר געפונען די געשיכטע, איז אין א כתב יד פון יאר ה'ש"צ, ער ברענגט אראפ די געשיכטע פון נאך א פריערדיגע דרוק, און זעצט דאס איבער אויף לשון הקודש. דאס איז ווארשיינליך געווען פאר'ן אליה רבה.  
געוואס איז שפעטער געדרוקט געווארן איבערגעזעצט אין לשה"ק אין יאר ה'ש"כ אין קרימונה, אין א קונטרס "מגילת רבי מאיר".


די ארטיגע נוסח איז: {{להעתיק}} {{הערה|ווערט געברעגט דא {{היברובוקס|הרב נחום זאב רוזנשטיין, און הרב משה אייזיק בלוי|קובץ בית אהרן וישראל - 173|55012|page=102|קעפל=מנהג אמירת אקדמות והמעשה המופלא שנקשר בו}}}}
די ארטיגע נוסח איז: {{להעתיק}} {{הערה|ווערט געברעגט דא {{היברובוקס|הרב נחום זאב רוזנשטיין, און הרב משה אייזיק בלוי|קובץ בית אהרן וישראל - 173|55012|page=102|קעפל=מנהג אמירת אקדמות והמעשה המופלא שנקשר בו}}}}


 
געוואס איז שפעטער געדרוקט געווארן איבערגעזעצט אין לשה"ק אין יאר ה'ש"כ אין קרימונה, אין א קונטרס "מגילת רבי מאיר".
אין ספר באר שבע פון רבי אברהם יגל (-ה'שפ"ג) פון די חכמי איטליא, שרייבט ער: ביי די אשכנז'ישע קהילות געפונט זיך א מגיהלה וואס מ'פירט זיך עס צו דערמאנען אין שבועות, איבער א נס וואס האטפאסירט, מיט א שלעכטער קעניג וואס איז געווארן איבערגערט פון א גלח צו פארטיליגן אלע אידן פון לאנד, און נאכ'ן איינבעטן האט דער קעניג באשטימט א זמן וואס די אידן זאל ברענגען א חכם זיך פארמעסטן מיטן גלח, דאן האבן די אידן געברענגט א איד פון די עשרת השבטים, וואס האט זיך געשטארקט מיט זיין קלוגשאפט, און האט געראטעוועט די אידן{{הערה|{{היברובוקס|2=קבץ על יד - שנה ד|3=43924|page=39|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרמח|מו"ל=חברת מקיצי נרדמים}}}}.  
 


אין פיורדא ה'תנ"ד איז געדרוקט געווארן א העפט מיטן נאמען "איין שיין וואונדרליך מעשה". דארט ווערט געברענגט {{להעתיק}}
אין פיורדא ה'תנ"ד איז געדרוקט געווארן א העפט מיטן נאמען "איין שיין וואונדרליך מעשה". דארט ווערט געברענגט {{להעתיק}}


נאך א נוסח איז דא אין ספר מעשי גבורות ה', {{להעתיק}}
אין ספר מעשה גבורות ה', ווערט געברענגט א נוסח אין די מעשה, און לויט אים איז שוין געזאגט פון פריער ביי די עשרת השבטים אום יו"ט שבועות, און בלויז די חלק פון די נאמען פון רבי מאיר, איז שפעטער צוגעלייגט געווארן.  {{להעתיק}}


רבי מאטל סלאנימער האט דערציילט{{הערה|סיפורי מרן הרמ״ח (עמ׳ רפג אות צא)}}, איך האב געהערט פון אלטע אידן און פון ר״ש העניך ז״ל, אז די סלאוויטא דרוקעקס האבן געוואלט דרוקן די מעשה אין די מחזורים, נאר וויבאלד זיי האבן עס נישט געוואוסט מיט א קלארקייט האבן זיי עס נישט געדרוקט. איינמאל האט מען גוזר געווען א גירוש אויף די אידן, און נאכדעם וואס מ'האט באשלאסן צו ברענגען איינעם פון די בני משה צו מבטל זיין די גזירה, איז איינער געשיקט געווארן אריבערצוגיין דעם סמבטיון, אריבערצוגיין דעם סמבטיון נעמט 18 שעה, און עס ריעט זיך נישט אפ פון זיין שטורעם נאר פון ער"ש האלבן טאג ביז מוצש"ק, און אין די געציילטע שעות פון ערב שבת איז נישט מעגליך אריבערצוגיין ווייל די וועג דויערט 18 שעה. האט מען אים איבערגעגבן א שם, אז ער זאל קענען אריבערגיין דעם טייך צו די בני משה, אבער אויף צוריקצוגיין האט מען אים נישט ערלויבט צו באנוצן מיט'ן שם, ווייל מ'נוצט עס נאר אויף פיקוח נפש. דער שליח האט געגעבן א גט פאר זיין ווייב, און איז אהינגעגאנגען מיט'ן ציל צו פארבלייבן דארט א גאנץ לעבן. די בני משה האבן געשיקט ״א הינקעדיגער שניידער" צו מבטל זיין די גזירה, וואס אויך ער האט געגעבן א גט פאר זיין פרוי און איז אריבער דעם טייך. ער איז געקומען צום מכשף וואס האט געהעצט ארויסצוגעבן די גזירה, און אים געזאגט אז ער זאל אים אויספרובירן און לאמיר זען ווער וועט זיך שטארקן אויף וועם. מען האט אפגעמאכט אז יעדער וועט זאגן דעם צווייטן וואס צו טון, און ער דארף דאס אויספירן. דער שניידער האט געמאכט א רינג ארום זיך, און דער מכשף האט געשיקט וכו' צו אים, אבער ווען זיי זענען אנגעקומען צום רינג זענען זיי געבליבן שטיין. דערנאך האט דער שניידער געזאגט דעם מכשף ער זאל זיך אנלאנען אויפ'ן שטאם פון א ארטיגן בוים און ער האט גענומען צוויי בינטלעך אייזערנע שטריק, ווען דער כישוף מאכער האט זיך אנגעלאנט אויף בוים, האט זיך דער בוים אויפגעהויבן און די שטריק האט זיך פארוויקלט ארום זיין האלז, און אים דערשטיקט, און די גזירה איז בטל געווארן.
רבי מאטל סלאנימער האט דערציילט{{הערה|סיפורי מרן הרמ״ח (עמ׳ רפג אות צא)}}, איך האב געהערט פון אלטע אידן און פון ר״ש העניך ז״ל, אז די סלאוויטא דרוקעקס האבן געוואלט דרוקן די מעשה אין די מחזורים, נאר וויבאלד זיי האבן עס נישט געוואוסט מיט א קלארקייט האבן זיי עס נישט געדרוקט. איינמאל האט מען גוזר געווען א גירוש אויף די אידן, און נאכדעם וואס מ'האט באשלאסן צו ברענגען איינעם פון די בני משה צו מבטל זיין די גזירה, איז איינער געשיקט געווארן אריבערצוגיין דעם סמבטיון, אריבערצוגיין דעם סמבטיון נעמט 18 שעה, און עס ריעט זיך נישט אפ פון זיין שטורעם נאר פון ער"ש האלבן טאג ביז מוצש"ק, און אין די געציילטע שעות פון ערב שבת איז נישט מעגליך אריבערצוגיין ווייל די וועג דויערט 18 שעה. האט מען אים איבערגעגבן א שם, אז ער זאל קענען אריבערגיין דעם טייך צו די בני משה, אבער אויף צוריקצוגיין האט מען אים נישט ערלויבט צו באנוצן מיט'ן שם, ווייל מ'נוצט עס נאר אויף פיקוח נפש. דער שליח האט געגעבן א גט פאר זיין ווייב, און איז אהינגעגאנגען מיט'ן ציל צו פארבלייבן דארט א גאנץ לעבן. די בני משה האבן געשיקט ״א הינקעדיגער שניידער" צו מבטל זיין די גזירה, וואס אויך ער האט געגעבן א גט פאר זיין פרוי און איז אריבער דעם טייך. ער איז געקומען צום מכשף וואס האט געהעצט ארויסצוגעבן די גזירה, און אים געזאגט אז ער זאל אים אויספרובירן און לאמיר זען ווער וועט זיך שטארקן אויף וועם. מען האט אפגעמאכט אז יעדער וועט זאגן דעם צווייטן וואס צו טון, און ער דארף דאס אויספירן. דער שניידער האט געמאכט א רינג ארום זיך, און דער מכשף האט געשיקט וכו' צו אים, אבער ווען זיי זענען אנגעקומען צום רינג זענען זיי געבליבן שטיין. דערנאך האט דער שניידער געזאגט דעם מכשף ער זאל זיך אנלאנען אויפ'ן שטאם פון א ארטיגן בוים און ער האט גענומען צוויי בינטלעך אייזערנע שטריק, ווען דער כישוף מאכער האט זיך אנגעלאנט אויף בוים, האט זיך דער בוים אויפגעהויבן און די שטריק האט זיך פארוויקלט ארום זיין האלז, און אים דערשטיקט, און די גזירה איז בטל געווארן.


=== מפקפקים ===
=== מפקפקים ===
פארהאן וואס זענען מפקפק  אויף די קראנטקייט פון די געשיכטעס. רבי וואלף היידנהיים שרייבט אויף דעם: "וקלא דלא פסיק כי רב מעשהו מבא המחבר לכך. אם קבלה היא נקבל. אמנם אין ראיה ומופת ע״ז ואין משגיחין בבת קול אמרתי איני יודע, והנחתיו{{הערה|{{היברובוקס|2=קרובות - מחזור לחג השבועות|3=43202|page=143}}}}". און אזוי ווערט אויך געברענגט אין מחזור מטה לוי{{הערה|{{היברובוקס|2=מחזור קרבן אהרן לשבועות|3=43480|page=138}}}}.  
פארהאן וואס זענען מפקפק  אויף די קראנטקייט פון די געשיכטעס. און די מחזורים איז געדרוקט אין אריינפיר דעם פיוט: "וקלא דלא פסיק כי רב מעשהו מבא המחבר לכך. אם קבלה היא נקבל. אמנם אין ראיה ומופת ע״ז ואין משגיחין בבת קול אמרתי איני יודע, והנחתיו{{הערה|זע מחזור פון רבי וואלף היידנהיים {{היברובוקס|2=קרובות - מחזור לחג השבועות|3=43202|page=143}}אין מחזור מטה לוי{{היברובוקס|2=מחזור קרבן אהרן לשבועות|3=43480|page=138}}}}.
 
אין ספר מעשה נסים פון ר' יוזפש שמש אין שטאט ווירמייזא, דערמאנט ער נישט דעם געשיכטע, אבער דעם כישוף-ראד ווערט יא געברענגט דארט, בשייכות צו אן אנדערע געשיכטע.


עס זענען פארהאן פארשידענע מסורות איבער די מקום קבורה פון רבי מאיר ש"ץ, עס זענען דא וואס זאגן אז ער ליגט און ווירמייזא, טבריה, אדער לובלין. לויט דעם קען נישט זיין אז ער איז פארבליבן אויפ'ן אנדער זייט סמבטיון.  
עס זענען פארהאן פארשידענע מסורות איבער די מקום קבורה פון רבי מאיר ש"ץ, אין פנקס פון הזכרת נשמות פון ווירמייזע ווערט ער דערמאנט {{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.nli.org.il/he/manuscripts/NNL_ALEPH990000402490205171/NLI#$FL6877809|קעפל=פנקס הזכרת נשמות בקהלת ורמיזא|זייטל=הספרייה הלאומית}}}}. עס זענען דא וואס זאגן אז ער ליגט און טבריה, אדער לובלין. לויט דעם קען נישט זיין אז ער איז פארבליבן אויפ'ן אנדער זייט סמבטיון.  


פון מלבי"ם ווערט געברענגט אז ס'איז זיכער דא א טייל פון די מעשה וואס איז אמת, אז רבי מאיר ש"ץ האט געראטעוועט אין א שעת הגזירה נאר די פרטים ארום איז צוגעלייגט געווארן. אין דעם דור נאך אים ווערט ער דערמאנט דורך איינער פון די ראשונים, אלס "רבינו מאיר בן יצחק מאבילי ירושלים, דאס איז אן אנדייטונג אז ער שטאמט פון אר"י, און מעגליך גאר פון די עשרת השטים {{אוצר החכמה|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבשם|6804|page=96}}
פון מלבי"ם ווערט געברענגט אז ס'איז זיכער דא א טייל פון די מעשה וואס איז אמת, אז רבי מאיר ש"ץ האט געראטעוועט אין א שעת הגזירה נאר די פרטים ארום איז צוגעלייגט געווארן. אין דעם דור נאך אים ווערט ער דערמאנט דורך איינער פון די ראשונים, אלס "רבינו מאיר בן יצחק מאבילי ירושלים, דאס איז אן אנדייטונג אז ער שטאמט פון אר"י, און מעגליך גאר פון די עשרת השטים {{אוצר החכמה|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבשם|6804|page=96}}