אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "המלאך הגואל"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
68 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
אראפגענומען איבריגע לינקס, הגהה המשך, שמות הקודש
ק (←‏אריינפיר: הגהה)
(אראפגענומען איבריגע לינקס, הגהה המשך, שמות הקודש)
שורה 9: שורה 9:
|תוכן=
|תוכן=
<poem>
<poem>
"'''הַ'''מַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ".</poem>
"הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ".</poem>
|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}
|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}
|ניקוד=כן}}
|ניקוד=כן}}


'''המלאך הגואל''' איז א פסוק וואס שטייט אין צענטער פון [[ברכת אפרים ומנשה|די ברכות]] וואס [[יעקב אבינו]] האט אנגעוואונטשן פאר [[מנשה]] און [[אפרים]], און ווערט אסאך באנוצט אין תפילות, מנהגים, און סגולות.
'''המלאך הגואל''' איז א [[פסוק]] וואס שטייט אין צענטער פון [[ברכת אפרים ומנשה|די ברכות]] וואס [[יעקב אבינו]] האט אנגעוואונטשן פאר [[מנשה]] און [[אפרים]], און ווערט אסאך באנוצט אין תפילות, מנהגים, און סגולות.


==די ברכה און איר באדייט==
==די ברכה און איר באדייט==
דער [[פסוק]] פון המלאך הגואל איז דער צווייטע פסוק אין דער ברכה וואס [[יעקב]] האט געוואונטשן [[מנשה]] און [[אפרים]].
המלאך הגואל איז דער צווייטער פסוק אין די ברכה וואס יעקב האט געוואונטשן פאר מנשה און אפרים:
{{ציטוט|תוכן=הָאֱלֹהִים אֲשֶׁר הִתְהַלְּכוּ אֲבֹתַי לְפָנָיו אַבְרָהָם וְיִצְחָק, הָאֱלֹהִים הָרֹעֶה אֹתִי מֵעוֹדִי עַד הַיּוֹם הַזֶּה, הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים; וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק, וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טו|טז}}}}
{{ציטוט|תוכן=הָאֱלֹקִים אֲשֶׁר הִתְהַלְּכוּ אֲבֹתַי לְפָנָיו אַבְרָהָם וְיִצְחָק, הָאֱלֹקִים הָרֹעֶה אֹתִי מֵעוֹדִי עַד הַיּוֹם הַזֶּה, הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים; וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק, וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טו|טז}}}}
[[רש"י]] זאגט אז דער מלאך וואס יעקב דערמאנט איז דער וואס איז געווען געוואוינט געשיקט צו ווערן צו אים ביי זיינע צרות. אין [[מדרש]] ווערט געברענגט אז דאס איז א מלאך וואס איז ממונה צו היטן די [[דריי אבות|אבות]] און די אידן אין אלע דורות{{הערה|שמות רבה, פרשה לב אות ט}}, און די ראשונים זאגן אז דאס איז נעמליך דער [[מלאך מיכאל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי מנחם בן שלמה|שכל טוב|7727|ברלין, תר"ס, זייט 309|page=367|כרך=בראשית}}; [[אבן עזרא]] אויף {{תנ"ך|שמות|כג|כ}}.}}. טייל לייגן צו אז ער איז אויך דער וועמען יעקב רופט "האלוקים הרועה אותי מעודי עד היום הזה"{{הערה|[[אבן עזרא]], פירוש הקצר אויף {{תנ"ך|שמות|ג|ז}}.}}.
[[רש"י]] זאגט אז דער [[מלאך]] וואס יעקב דערמאנט איז דער וואס איז געווען געוואוינט געשיקט צו ווערן צו אים ביי זיינע צרות. אין [[מדרש]] ווערט געברענגט אז דאס איז א מלאך וואס איז ממונה צו היטן די [[דריי אבות|אבות]] און די אידן אין אלע דורות{{הערה|שמות רבה, פרשה לב אות ט}}, און די ראשונים זאגן אז דאס איז נעמליך דער [[מלאך מיכאל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי מנחם בן שלמה|שכל טוב|7727|ברלין, תר"ס, זייט 309|page=367|כרך=בראשית}}; [[אבן עזרא]] אויף {{תנ"ך|שמות|כג|כ}}.}}. טייל לייגן צו אז אויך די ווערטער "האלוקים הרועה אותי מעודי עד היום הזה" באציען זיך צום מלאך{{הערה|[[אבן עזרא]], פירוש הקצר אויף {{תנ"ך|שמות|ג|ז}}.}}.


די מפרשים זענען דן ווי אזוי יעקב האט געקענט לכאורה דאוונען צו א מלאך. דער [[ספורנו]] שרייבט אז מיט די ווערטער האט יעקב געבעטן אז טאמער מנשה און אפרים זענען נישט ראוי געבענטשט צו ווערן דורכ'ן באשעפער אליין, זאל ער כאטש הייסן דער מלאך דאס טון. רבי שלמה אשתרוק איז מסביר באריכות די מהות פון א מלאך און זיין ראלע, און ערקלערט אז יעקב האט נישט געבעטן דעם מלאך צו וואונטשן, נאר אז די השפעה וואס ער באקומט פון גאט דורך די מלאך זאל גיין צו דער קינדער{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי שלמה אשתרוק|מדרשי התורה|102409|ברלין, תרנ"ט, זייט 84|עמוד=94}}.}}. אין תשובות הגאונים שטייט אז מען קען אייגנטליך יא בעטן מלאכים טובות, ווייל עס זענען דא זאכן וואס קענען טון אליין{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם אליהו הרכבי (רעדאקטאר)|זכרון לראשונים וגם לאחרונים|10440|בערלין, תרמ"ז, זייט 188|עמוד=215|כרך=א - תשובות הגאונים}}.}}.
די מפרשים זענען דן וויאזוי יעקב האט געקענט דאווענען, לכאורה, צו א מלאך. דער [[ספורנו]] שרייבט אז מיט די ווערטער האט יעקב געבעטן אז טאמער מנשה און אפרים זענען נישט ראוי געבענטשט צו ווערן דירעקט פון באשעפער אליין, זאל ער כאטש הייסן דער מלאך דאס טון. רבי שלמה אשתרוק איז מסביר באריכות די מהות פון א מלאך און זיין ראלע, און ערקלערט אז יעקב האט נישט געבעטן דעם מלאך צו וואונטשן, נאר אז די השפעה וואס ער באקומט פון גאט דורך די מלאך זאל גיין צו די קינדער{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי שלמה אשתרוק|מדרשי התורה|102409|ברלין, תרנ"ט, זייט 84|עמוד=94}}.}}. אין תשובות הגאונים שטייט אז מען קען אייגנטליך יא בעטן טובות פון מלאכים, ווייל עס זענען דא זאכן וואס קענען טון אליין{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם אליהו הרכבי (רעדאקטאר)|זכרון לראשונים וגם לאחרונים|10440|בערלין, תרמ"ז, זייט 188|page=215|כרך=א - תשובות הגאונים}}.}}.


ווידעראום זענען דא וואס טייטשן אז די ווערטער "יברך את הנערים" באציט זיך צום באשעפער, דער שיקער פון דער מלאך{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], [[רבי שמואל בן חפני גאון]], [[אברבנאל]], [[חזקוני]] און [[רד"ק]] אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו}}}}. אדער אז די ווערטער "המלאך הגואל" זענען א רעפערענץ צום באשעפער אליין{{הערה|[[זוהר]] חלק א דף רל עמוד א {{ציטוטון|המלאך הגואל אותי דא שכינתא}}; [[רמב"ן]], אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו}}; משכיל לדוד אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=רש"י|ד"ה=המלאך הגאל אותי}}}} אדער צו זיין ווארט{{הערה|[[אור החיים]], אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו}}.}}.
ווידעראום אנדערע טייטשן אז די ווערטער "יברך את הנערים" באציט זיך צום באשעפער, דער שיקער פון דעם מלאך{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], [[רבי שמואל בן חפני גאון]], [[אברבנאל]], [[חזקוני]] און [[רד"ק]] אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו}}}}. אדער אז די ווערטער "המלאך הגואל" רעפערירן צום באשעפער אליין{{הערה|{{זוהר|א|רל|א}}: {{ציטוטון|המלאך הגואל אותי דא שכינתא}}; {{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=רמב"ן}}; משכיל לדוד אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=רש"י|ד"ה=המלאך הגאל אותי}}.}} אדער צו זיין ווארט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=אור החיים}}}}.


יעקב אבינו האט געניצט דאס ווארט "וידגו" זיי צו וואונטשן אז זאל זיך מערן, און נישט אנדערע ווערטער ווי "ויפרו" אדער "וירבו", כדי מרמז צו זיין אז עס זאל נישט שולט זיין אויף זיי קיין [[עין הרע]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|כ|א}}; {{אוצר החכמה||תוספות השלם|14289|ירושלים, תשמ"ו, זייט כו|עמוד=31|כרך=ה}}.}}.
יעקב אבינו האט געניצט דאס ווארט "וידגו" זיי צו וואונטשן אז זאל זיך מערן, און נישט אנדערע ווערטער ווי "ויפרו" אדער "וירבו", צו מרמז זיין אז ווי די [[פיש]] זאל אויף זיי נישט הערשן קיין [[עין הרע]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|כ|א}}; {{אוצר החכמה||תוספות השלם|14289|ירושלים, תשמ"ו, זייט כו|עמוד=31|כרך=ה}}.}}.


== קריאת התורה ==
== קריאת התורה ==
[[שבת]] [[פרשת השבוע|פרשת]] [[ויחי]], זענען פארהאן מנהגים איבער דעם ליינען פון די פסוק. אין געוויסע מקורות ווערט די עליה צום תורה ביים ליינען [[שבת]] וואס מליינט די פסוק אריינגערעכנט אין די '''פרשיות הנדרים'''{{הערה|נאמען=ביכורי|{{היברובוקס||ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג|49325|page=82}}.}}, צוליב וואס אידן שנדר'ן גרויס געלט פאר דער עליה{{הערה|{{היברובוקס||ספר נהג כצאן יוסף, פרשת [[ויחי]]|14576|page=186}}; {{היברובוקס||מנהגי פיורדא, פרשת [[ויחי]]|7458|page=42}}.}}{{הערה|נאמען=שערי|זעהט פארברייטערט אין {{היברובוקס||ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז|34320|page=229}} און אין די נו"כ אויפן פלאץ.}}.
[[שבת]] [[פרשת השבוע|פרשת]] [[ויחי]], זענען פארהאן מנהגים איבער דעם ליינען פון די פסוק. אין געוויסע מקורות ווערט די עליה צום תורה ביים ליינען שבת וואס מליינט די פסוק אריינגערעכנט אין די '''פרשיות הנדרים'''{{הערה|נאמען=ביכורי|{{היברובוקס||ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג|49325|page=82}}.}}, צוליב וואס אידן שנדר'ן גרויס געלט פאר דער עליה{{הערה|{{היברובוקס||ספר נהג כצאן יוסף, פרשת [[ויחי]]|14576|page=186}}; {{היברובוקס||מנהגי פיורדא, פרשת [[ויחי]]|7458|page=42}}.}}{{הערה|נאמען=שערי|זעהט פארברייטערט אין {{היברובוקס||ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז|34320|page=229}} און אין די נו"כ אויפן פלאץ.}}.


אין ספר מנהגי [[ווארמס|ווארמייזע]]{{מקור|ווי פונקטליך?}} ווערט געברענגט אז די [[מנהג]] איז אז מ'גיבט דעם עליה פאר די מערערער חשוב'ער [[לוי]] וואס פארהאן אין [[בית המדרש]].{{ש}}אזוי אויך ליינט דער [[בעל קורא]] די פסוק, מיט אן העכערן שטימע שטאפל.
אין ספר מנהגי [[ווארמס|ווארמייזע]]{{מקור|ווי פונקטליך?}} ווערט געברענגט אז די [[מנהג]] איז אז מ'גיבט דעם עליה פאר די מערערער חשוב'ער [[לוי]] וואס פארהאן אין [[בית המדרש]].{{ש}}אזוי אויך ליינט דער [[בעל קורא]] די פסוק, מיט אן העכערן שטימע שטאפל.

נאוויגאציע מעניו