בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,359
רעדאגירונגען
ק (החלפת טקסט – "האנדעל" ב־"האנדל") |
ק (החלפת טקסט – "אייראפעיש" ב־"אייראפעאיש") |
||
| שורה 23: | שורה 23: | ||
געציילטע מענטשן פון אייראפע זענען אנגעקומען צו באזוכן דעם טייל פון אפריקע, און צריקגעקומען פון דארט מיט שטוינענדע געשיכטעס איבער די ארטיגע ווילדע שבטים און מאדנע באשעפענישן וואס מען טרעפט דארט, וואס דאס אלעס האט געווארפן א מיסטעריעזע בליק אויף דעם טייל וועלט און געברענגט מערערע טעאריעס און דמיונות איבער וואס עס קומט דארט פאר. | געציילטע מענטשן פון אייראפע זענען אנגעקומען צו באזוכן דעם טייל פון אפריקע, און צריקגעקומען פון דארט מיט שטוינענדע געשיכטעס איבער די ארטיגע ווילדע שבטים און מאדנע באשעפענישן וואס מען טרעפט דארט, וואס דאס אלעס האט געווארפן א מיסטעריעזע בליק אויף דעם טייל וועלט און געברענגט מערערע טעאריעס און דמיונות איבער וואס עס קומט דארט פאר. | ||
די אוראלטע היסטאריע פונעם [[צפון אפריקע|צפונדיקן טייל פון אפריקע]] איז פארבונדן מיט די אנטוויקלונגען וואס האבן פאסירט אין [[אזיע]] און [[אייראפע]]. אין דעם געגנט האבן אויפגעבליט עטליכע קעניגרייכן, ווי [[אוראלט עגיפטן]]. די [[אוראלט גריכנלאנד|אוראלטע גריכן]] זענען געווען די ערשטע | די אוראלטע היסטאריע פונעם [[צפון אפריקע|צפונדיקן טייל פון אפריקע]] איז פארבונדן מיט די אנטוויקלונגען וואס האבן פאסירט אין [[אזיע]] און [[אייראפע]]. אין דעם געגנט האבן אויפגעבליט עטליכע קעניגרייכן, ווי [[אוראלט עגיפטן]]. די [[אוראלט גריכנלאנד|אוראלטע גריכן]] זענען געווען די ערשטע אייראפעאישע וואס האבן אויסגעפארשט אפריקע. אין דעם דרומדיקן טייל פון קאנטינענט, איבער דעם [[סאהארא]], איז די היסטאריע געווען אינגאנצן אפגעריסן פון אנדערע ראיאנען פון דער וועלט. די געזעלשאפט איז געווען צעטיילט אויף שבטים, ווי למשל די [[באנטו]] און די [[בושמאנען]]. | ||
אין יאר 332 פאר דער ציווילער רעכענונג האט [[אלכסנדר מוקדון]] באזיגט די פערסישע הערשאפט אין [[עגיפטן]]. ער האט געגרינדעט די שטאט [[אלעקסאנדריע]], וואס איז געווארן, נאך זיין טויט, די הויפטשטאט פון דער מלוכה פון דער תלמי־דינאסטיע. | אין יאר 332 פאר דער ציווילער רעכענונג האט [[אלכסנדר מוקדון]] באזיגט די פערסישע הערשאפט אין [[עגיפטן]]. ער האט געגרינדעט די שטאט [[אלעקסאנדריע]], וואס איז געווארן, נאך זיין טויט, די הויפטשטאט פון דער מלוכה פון דער תלמי־דינאסטיע. | ||
בערך אין יאר 1450, האט זיך אנגעהויבן צו טון א געיעג דורך די | בערך אין יאר 1450, האט זיך אנגעהויבן צו טון א געיעג דורך די אייראפעאישע לענדער אנצוקומען קיין אזיע דורך די וואסער, וואס אין רעזולטאט דערפון האט מען כידוע געטראפן דעם אמעריקאנעם קאנטינענט, האט מען אויך פרובירט דאן צו גיין דורך דעם וואסער וואס נעמט ארום אפריקע, וואס ביז דאן איז נאך קיינער נישט אהין געפארן, נישט וויסענדיג וואס עס גייט דארט פאר. | ||
אינמיטן די זוכענישן, האט מען אויך אנטדעקט די איבריגע טייל פונעם אפריקאנעם קאנטינענט, און זיי האבן געזען אז מען רעדט דא פון גאר ווערדפולע לענדער און שטחים, האבן די | אינמיטן די זוכענישן, האט מען אויך אנטדעקט די איבריגע טייל פונעם אפריקאנעם קאנטינענט, און זיי האבן געזען אז מען רעדט דא פון גאר ווערדפולע לענדער און שטחים, האבן די אייראפעאישע לענדער אנגעהויבן צו כאפן שטחים דערפון. | ||
עס האט זיך דאן אנגעהויבן א גרויסע געיעג, און מערערע | עס האט זיך דאן אנגעהויבן א גרויסע געיעג, און מערערע אייראפעאישע לענדער האבן געשיקט זייערע מיליטער מיט מעכטיגע מלחמה שיפן, און איינגענומען שטחים פונעם אפריקאנער קאנטינענט און עס גענומען פאר זיך. צווישן זיי ציילט זיך די דעמאלטס'דיגע גרויסמאכטן: שפאניע, פארטוגאל, פראנקרייך, איטאליע, דייטשלאנד, ענגלאנד, בעלגיע און נאך. | ||
די אורזאכן וואס האט געצויגן די פילע לענדער צו זוכען צו געוועלטיגן אויפן אפריקאנער טריקעניש איז געווען מערערע, אנגעהויבן פון דעם אז דארט געפינען זיך באהאלטן מערערע נאטורליכע אוצרות, ווי גאלד, זילבער, דיימאנטן און נאך פילע ווערטפולע מינעראלן. | די אורזאכן וואס האט געצויגן די פילע לענדער צו זוכען צו געוועלטיגן אויפן אפריקאנער טריקעניש איז געווען מערערע, אנגעהויבן פון דעם אז דארט געפינען זיך באהאלטן מערערע נאטורליכע אוצרות, ווי גאלד, זילבער, דיימאנטן און נאך פילע ווערטפולע מינעראלן. | ||
און אויך וויבאלד דאן איז געווען זייער גאנגבאר דעם געדאנק פון 'קנעכטשאפט', ווי מען האט געקויפט און פארקויפט שווארצע מענטשן, זיי ניצנדיג פאר אלע סארט שווערע ארבעט וואס די ווייסע האבן נישט געהאלטן ביים טון. דאס מסחר מיט די שווארצע האט געברענגט א גרויסע איינקונפט פאר דער וואס האט געהאנדלט דערמיט, דעריבער האבן די לענדער געזוכט צו האבן אינטער זיך די שטחים כדי זיי צו ברענגן צו זיך אין לאנד, וואס דאס אליינס איז געווען זייער נוצבאר, און אויך כדי עס צו פארקויפן פאר אנדערע, וואס דאס האט אריינגעברענגט גרויסע געלטער. | און אויך וויבאלד דאן איז געווען זייער גאנגבאר דעם געדאנק פון 'קנעכטשאפט', ווי מען האט געקויפט און פארקויפט שווארצע מענטשן, זיי ניצנדיג פאר אלע סארט שווערע ארבעט וואס די ווייסע האבן נישט געהאלטן ביים טון. דאס מסחר מיט די שווארצע האט געברענגט א גרויסע איינקונפט פאר דער וואס האט געהאנדלט דערמיט, דעריבער האבן די לענדער געזוכט צו האבן אינטער זיך די שטחים כדי זיי צו ברענגן צו זיך אין לאנד, וואס דאס אליינס איז געווען זייער נוצבאר, און אויך כדי עס צו פארקויפן פאר אנדערע, וואס דאס האט אריינגעברענגט גרויסע געלטער. | ||
עס איז אנגעקומען צו אזא מצב אז כמעט דאס גאנצע קאנטינענט איז געווען באהערשט דורך די | עס איז אנגעקומען צו אזא מצב אז כמעט דאס גאנצע קאנטינענט איז געווען באהערשט דורך די אייראפעאישע פרעמדע אריינדרינגער, אויסער צוויי לענדער, עטיאפיע און ליבעריע, איז די גאנצע אפריקאנער טריקעניש געווען אינטער די הערשאפט פון די ווייסע הערן פון אייראפע. און זיי האבן דארט געטון כל אשר עלה בלבם הרעה. אזוי האבן זיי פאר מערערע יארן אינטערגעדריקט זייערע שווארצע דריטע קלאס בירגער, ווען די אפריקאנע צוריקגעשטאנענע איינוואוינער קענען נאר צוקוקן מיט כעס און פארדרוס אויף די שלעכטע אייראפעיער וואס האבן זיך דא אריינגעריקט און טוען מיט זייער ערד און קינדער וואס עס לוינט זיי. | ||
אין דעם אנהייב פונעם 7טן יארהונדערט האט דער אראבישער [[כאליפאט]] זיך פארשפרייט אין עגיפטן און אין צפון אפריקע. דער טייל פון אפריקע וואס איז דרום פונעם [[סאהארא]] האט זיך אנטוויקלט אפגעזונדערט פון אנדערע לענדער אין דער וועלט. | אין דעם אנהייב פונעם 7טן יארהונדערט האט דער אראבישער [[כאליפאט]] זיך פארשפרייט אין עגיפטן און אין צפון אפריקע. דער טייל פון אפריקע וואס איז דרום פונעם [[סאהארא]] האט זיך אנטוויקלט אפגעזונדערט פון אנדערע לענדער אין דער וועלט. | ||
אין די [[16טער י"ה|16טן]] און [[17טער י"ה|17טן יארהונדערטער]] איז צפון אפריקע געווארן איין פאליטישער וועזן אונטער דער הערשאפט פון דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]]. אין דער זעלבער צייט האבן די | אין די [[16טער י"ה|16טן]] און [[17טער י"ה|17טן יארהונדערטער]] איז צפון אפריקע געווארן איין פאליטישער וועזן אונטער דער הערשאפט פון דער [[אטאמאנישע אימפעריע|אטאמאנישער אימפעריע]]. אין דער זעלבער צייט האבן די אייראפעאישע אימפעריעס אנגעהויבן זוכן גליקן אין אפריקע דרום פונעם סאהארא. דאס ערשטע לאנד וואס האט אויפגעשטעלט קאלאניעס אין אפריקע איז געווען [[פארטוגעזישע אימפעריע|פארטוגאל]], נאכדעם [[פראנצויזישע אימפעריע|פראנקרייך]], [[בריטישע אימפעריע|ענגלאנד]] און [[האלענדישע אימפעריע|האלאנד]]. שפעטער זענען געקומען די [[דייטשע אימפעריע|דייטשן]], [[איטאליענישע אימפעריע|איטאליענער]], [[בעלגישע אימפעריע|בעלגער]] און [[שפאנישע אימפעריע|שפאניער]]. ביזן סוף פונעם [[19טער י"ה|19טן יארהונדערט]], איז דער גאנצער קאנטינענט, אחוץ [[עטיאפיע]] און [[ליבעריע]], געווען אין פרעמדע הענט, פון די אטאמאנישע און אייראפעאישע אימפעריעס. די פרעמדע רעגירונגען האבן אויסגעניצט די רעסורטן פון אפריקע פאר זייערע צוועקן. | ||
ערשט אין די יארן פון תש"כ ביז תש"מ, האבן די אייראפעאישע לענדער אנגעהויבן אויפצוגעבן זייער קאנטראל אויף די פילע אפריקאנע לענדער, און איינס ביי איינס עס איבערגעגעבן אין די הענט פון די לאקאלע באפעלקערונג אז זיי זאלן זיך אליינס פירן זייערע לענדער. | ערשט אין די יארן פון תש"כ ביז תש"מ, האבן די אייראפעאישע לענדער אנגעהויבן אויפצוגעבן זייער קאנטראל אויף די פילע אפריקאנע לענדער, און איינס ביי איינס עס איבערגעגעבן אין די הענט פון די לאקאלע באפעלקערונג אז זיי זאלן זיך אליינס פירן זייערע לענדער. | ||
רעדאגירונגען