בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,365
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דיינו"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
אריינפיר, ניסוח
(אויסשטעל, הגהה) |
(אריינפיר, ניסוח) |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
[[טעקע:Printers- Giovanni di Gara, Publisher and proofreader- Israel ben Daniel ha-Zifroni - The Venice Haggadah - Google Art Project.jpg|ממוזער|"דיינו", פון [[ווענעציע]] הגדה, [[1609]]]] | [[טעקע:Printers- Giovanni di Gara, Publisher and proofreader- Israel ben Daniel ha-Zifroni - The Venice Haggadah - Google Art Project.jpg|ממוזער|"דיינו", פון [[ווענעציע]] הגדה, [[1609]]]] | ||
[[טעקע:Daiyyeinu manuscript.jpg|ממוזער|"דיינו", פייגל קעפ הגדה]] | [[טעקע:Daiyyeinu manuscript.jpg|ממוזער|"דיינו", פייגל קעפ הגדה]] | ||
{{יוטוב וויד|3JdwQYhVyS4|"דיינו" פון [[משה אוישער]]|[[שלום לעממער | {{יוטוב וויד|3JdwQYhVyS4|"דיינו" פון [[משה אוישער]]|[[שלום לעממער]]}} | ||
'''דַּיֵּינוּ''' (אדער '''כַּמָּה מַעֲלוֹת טוֹבוֹת''') איז א | '''דַּיֵּינוּ''' ("וואלט אונז גענוג געווען"; אדער '''כַּמָּה מַעֲלוֹת טוֹבוֹת''') איז א [[פיוט]] וואס שילדערט די פילע אינדיווידועלע טובות אויף וואס אידן דארפן דאנקן צום באשעפער, און רעכנט אויס פילע טובות וואס ער האט געטוהן צו זיי ביי [[יציאת מצרים]], [[קריעת ים סוף]], אין [[מדבר]], נתינת השבת והתורה, ביז'ן אויפבויען דעם [[בית המקדש]] אין [[ארץ ישראל]]. דער פיוט וואס איז איבער טויזנט יאר אלט, ווערט געזינגען ביים [[סדר נאכט]] אלס א טייל פון דער [[הגדה של פסח]], נאכ'ן [[סיפור יציאת מצרים]]. | ||
== | == פיוט == | ||
דער פיוט באַשטייט פון פופצן | דער פיוט באַשטייט פון פופצן סטאנזעס, וואָס יעדע פון זיי באַשרייבט איין [[נס]] וואָס דער אויבערשטער האט געטון צו די אידן, און באשטימט אז מיר וואלטן זיך געקענט באגענוגן מיט דעם, און מיר וואלטן נישט געדארפט האבן אויך דער קומענדיגער נס. ארום האלב פון די דערמאנטע מעלות זענען ניסים וועלכע זענען געשען פאר די אידן דורכאויס יציאת מצרים, און די איבריגע באַשרייבן ספּעציעלע געשעענישן, וואָס זענען פאָרגעקומען דורכאויס די רייזע אין [[מדבר]] און ביים אריינגיין אין [[ארץ ישראל]]. דער פיוט פירט אויס מיט א קל וחומר אז מיר דארפן זיכער דאנקען דעם באשעפער אויף אזויפיל ניסים צוזאמען. | ||
טייל מפרשים ערקלערן אז דער מחבר האט נישט געמיינט צו זאגן אז מיר וואלטן זיך פאקטיש געקענט באגיין מיט איין פון די ניסים פאר זיך, ווי מען קען זען, צום ביישפיל, אין שטיקל "אילו קרע לנו את הים ולא העבירנו בתוכו בחרבה, דיינו", וואס ס'איז פארשטענדליך אז שפאלטן דעם ים וואלט אונז נישט געהאלפן אן אריבערפירן, נאר ער מיינט ארויסצוברענגען אז מיר דארפן פולשטענדיג דאנקען אויף יעדע נס עקסטער{{הערה|מדרש הגדה; שיח יצחק; זכרון נפלאות}}. רוב מפרשים לערנען אבער אז יעדער נס וואלט שוין אויפגעטון פאר זיך, און זיי זענען דאס מסביר מיט פארשידענע מהלכים{{הערה|רשב"ם; ראב"ן; ארחות חיים; אבודרהם; זבח פסח; שנים מי יודע מפרש ב'; און אנדערע}}. | טייל מפרשים ערקלערן אז דער מחבר האט נישט געמיינט צו זאגן אז מיר וואלטן זיך פאקטיש געקענט באגיין מיט איין פון די ניסים פאר זיך, ווי מען קען זען, צום ביישפיל, אין שטיקל "אילו קרע לנו את הים ולא העבירנו בתוכו בחרבה, דיינו", וואס ס'איז פארשטענדליך אז שפאלטן דעם ים וואלט אונז נישט געהאלפן אן אריבערפירן, נאר ער מיינט ארויסצוברענגען אז מיר דארפן פולשטענדיג דאנקען אויף יעדע נס עקסטער{{הערה|מדרש הגדה; שיח יצחק; זכרון נפלאות}}. רוב מפרשים לערנען אבער אז יעדער נס וואלט שוין אויפגעטון פאר זיך, און זיי זענען דאס מסביר מיט פארשידענע מהלכים{{הערה|רשב"ם; ראב"ן; ארחות חיים; אבודרהם; זבח פסח; שנים מי יודע מפרש ב'; און אנדערע}}. | ||
== | == נוסח == | ||
{{ציטוט|שורות=כן|כַּמָּה מַעֲלוֹת טוֹבוֹת לַמָּקוֹם עָלֵינוּ! | {{ציטוט|שורות=כן|כַּמָּה מַעֲלוֹת טוֹבוֹת לַמָּקוֹם עָלֵינוּ! | ||
אִלּוּ הוֹצִיאָנוּ מִמִּצְרַיִם וְלֹא עָשָׂה בָהֶם שְׁפָטִים, דַּיֵּינוּ. | אִלּוּ הוֹצִיאָנוּ מִמִּצְרַיִם וְלֹא עָשָׂה בָהֶם שְׁפָטִים, דַּיֵּינוּ. | ||
| שורה 31: | שורה 31: | ||
עס איז נישט קלאר ווער עס האט געשריבן דעם פיוט. אין [[משנה]], [[תוספתא]], [[תלמוד בבלי]], [[תלמוד ירושלמי|ירושלמי]] און [[מדרשים]] ווערט עס נישט דערמאנט, אבער עס איז געשטאנען אין נוסח פון [[מכילתא]] פון געוויסע ראשונים{{הערה|זעט פירוש ה[[ראב"ן]] אויף די הגדה; [[רשב"ץ]] [https://mishna.alhatorah.org/Parshan/R._Shimon_b._Tzemach_Duran/Avot/3.14 אויף אבות ג, יד]; פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. טייל מפרשים לערנען אז דער פיוט איז פארפאסט געווארן דורך [[רבי עקיבא]]{{הערה|זבח פסח; הגדת מעשי ה'}}; פון אנדערע זעט מען אז עס איז נאך פון [[תקופת בית שני]]{{הערה|פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. | עס איז נישט קלאר ווער עס האט געשריבן דעם פיוט. אין [[משנה]], [[תוספתא]], [[תלמוד בבלי]], [[תלמוד ירושלמי|ירושלמי]] און [[מדרשים]] ווערט עס נישט דערמאנט, אבער עס איז געשטאנען אין נוסח פון [[מכילתא]] פון געוויסע ראשונים{{הערה|זעט פירוש ה[[ראב"ן]] אויף די הגדה; [[רשב"ץ]] [https://mishna.alhatorah.org/Parshan/R._Shimon_b._Tzemach_Duran/Avot/3.14 אויף אבות ג, יד]; פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. טייל מפרשים לערנען אז דער פיוט איז פארפאסט געווארן דורך [[רבי עקיבא]]{{הערה|זבח פסח; הגדת מעשי ה'}}; פון אנדערע זעט מען אז עס איז נאך פון [[תקופת בית שני]]{{הערה|פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. | ||
דער פיוט ווערט געברענגט אין פריערדיגע הגדות, ווי צום ביישפיל אין [[סדר רב עמרם גאון]], אין [[סידור רב סעדיה גאון]] (וועלכער דערמאנט עס ווי א הוספה וואס "רבים מחברינו" פירן זיך צו זאגן), און אין ספר [[הכוזרי]]{{הערה|מאמר ג, יא}}{{הערה|{{היברובוקס||תוספות מאוחרות|34305|אין: [[י. ל. ברוך]] (געזאמלט), [[יום-טוב לוינסקי]] (צוגעענדיגט און רעדאגירט), '''ספר המועדים''', כרך ב: פסח, תל אביב: אגודת עונג שבת, דורך הוצאת ספרים דביר, תש"ח, זייט 129|עמוד=138}}}}. אויך דער [[רמב"ם]], וואס דערמאנט עס נישט אין זיין נוסח ההגדה, האט זיך אבער געפירט ווי דער פריערדיגער [[מנהג]] עס צו זאגן{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], געברענגט אין מעשה רוקח אויף רמב"ם ביים סדר ההגדה | דער פיוט ווערט געברענגט אין פריערדיגע הגדות, ווי צום ביישפיל אין [[סדר רב עמרם גאון]], אין [[סידור רב סעדיה גאון]] (וועלכער דערמאנט עס ווי א הוספה וואס "רבים מחברינו" פירן זיך צו זאגן), און אין ספר [[הכוזרי]]{{הערה|מאמר ג, יא}}{{הערה|{{היברובוקס||תוספות מאוחרות|34305|אין: [[י. ל. ברוך]] (געזאמלט), [[יום-טוב לוינסקי]] (צוגעענדיגט און רעדאגירט), '''ספר המועדים''', כרך ב: פסח, תל אביב: אגודת עונג שבת, דורך הוצאת ספרים דביר, תש"ח, זייט 129|עמוד=138}}}}. אויך דער [[רמב"ם]], וואס דערמאנט עס נישט אין זיין נוסח ההגדה, האט זיך אבער געפירט ווי דער פריערדיגער [[מנהג]] עס צו זאגן{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], געברענגט אין מעשה רוקח [https://shitufta.org.il/Mishneh_Torah,_Leavened_and_Unleavened_Bread/9?selectedunittext=31&mefarshim אויף רמב"ם ביים סדר ההגדה]: "ועם היות שאבא מארי ז"ל לא הזכירו בנוסח ההגדה, לפי שהוא בלתי מפורסם בכל המדינות ולא הכרחי".}}. | ||
צווישן די פארשער איז איינע פון די השערות, אז עס איז פארפאסט געווארן אלס רעאקציע צו די קריסטליכע אימפראפעריע {{אנ|Improperia}} שטראף לידער, ווי צום ביישפיל "איבער פסחא" פון מעליטא פון סארדיס, אין וועלכע די אידן ווערן באשולדיגט אין טון שלעכטס פאר גאט דורך קרייצן דעם [[אותו האיש]], טראץ די אלע גוטס וואס גאט האט זיי געגעבן ביי יציאת מצרים. עס זענען אבער פארהאן פאָרשער וואָס גלויבן אַז די אימפראפעריע איז אַן ענטפער צו דעם פיוט, און נישט פארקערט, און טייל פון זיי ווייזן אויף אז עס שטאמט נאך פון די צייטן פון בית המקדש{{הערה|זעט דניאל גאלדשמידט אין '''הגדה של פסח ותולדותיה''', זייט 50; Eric Werner, "Melito of Sardes, the First Poet of Deicide", ''HUCA'' 37 ,(1966) .pp 191-210; S.G Hall, "Melito in the Light of the Passover Haggadah", ''Journal of Theological Studies'', 22 ,(1971) .pp 29-46 און נאך.}}. | צווישן די פארשער איז איינע פון די השערות, אז עס איז פארפאסט געווארן אלס רעאקציע צו די קריסטליכע אימפראפעריע {{אנ|Improperia}} שטראף לידער, ווי צום ביישפיל "איבער פסחא" פון מעליטא פון סארדיס, אין וועלכע די אידן ווערן באשולדיגט אין טון שלעכטס פאר גאט דורך קרייצן דעם [[אותו האיש]], טראץ די אלע גוטס וואס גאט האט זיי געגעבן ביי יציאת מצרים. עס זענען אבער פארהאן פאָרשער וואָס גלויבן אַז די אימפראפעריע איז אַן ענטפער צו דעם פיוט, און נישט פארקערט, און טייל פון זיי ווייזן אויף אז עס שטאמט נאך פון די צייטן פון בית המקדש{{הערה|זעט דניאל גאלדשמידט אין '''הגדה של פסח ותולדותיה''', זייט 50; Eric Werner, "Melito of Sardes, the First Poet of Deicide", ''HUCA'' 37 ,(1966) .pp 191-210; S.G Hall, "Melito in the Light of the Passover Haggadah", ''Journal of Theological Studies'', 22 ,(1971) .pp 29-46 און נאך.}}. | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
Darmstädter Haggadah Daynu.png|מתוך [[הגדת דרמשטאדט]] | Darmstädter Haggadah Daynu.png|מתוך [[הגדת דרמשטאדט]] | ||
Golden Haggadah Daynu.jpg|מתוך [[הגדת הזהב]] | Golden Haggadah Daynu.jpg|מתוך [[הגדת הזהב]] | ||
National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486104 038.tif| | National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486104 038.tif|פונעם [[ראטשילד הגדה]] | ||
National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486105 039.tif|פונעם ראטשילד הגדה | National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486105 039.tif|פונעם ראטשילד הגדה | ||
National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486106 040.tif| | National Library of Israel, Rothschild Haggadah, high resolution 486106 040.tif|פונעם ראטשילד הגדה | ||
Brother Haggadah Daynu1.jpg|מתוך [[הגדת שאלתיאל]] | Brother Haggadah Daynu1.jpg|מתוך [[הגדת שאלתיאל]] | ||
Brother Haggadah Daynu2.jpg|מתוך הגדת שאלתיאל | Brother Haggadah Daynu2.jpg|מתוך הגדת שאלתיאל | ||
Rylands Haggadah Daynu1.png|מתוך [[ | Rylands Haggadah Daynu1.png|מתוך [[ריילאנדס הגדה]] | ||
Rylands Haggadah Daynu2.png|מתוך | Rylands Haggadah Daynu2.png|מתוך ריילנדס הגדה | ||
Rylands Haggadah Daynu3.png|מתוך | Rylands Haggadah Daynu3.png|מתוך ריילנדס הגדה | ||
</gallery> | </gallery> | ||
}} | }} | ||