|
|
| שורה 6: |
שורה 6: |
|
| |
|
| עס איז א כסדר'דיגע טוישענדע [[וועלט]] און אלעס גייט קודם אויף [[טעאריע]]ס געבויט אויף [[פאקט]]ן, ביז עס ווערט אפגעוואנדען פון נייערע פאקטן. | | עס איז א כסדר'דיגע טוישענדע [[וועלט]] און אלעס גייט קודם אויף [[טעאריע]]ס געבויט אויף [[פאקט]]ן, ביז עס ווערט אפגעוואנדען פון נייערע פאקטן. |
|
| |
| למעשה, איז דאס אמאל געווען א טיטל וואס האט געפאסט בלויז פאר איינער וואס טוט אין וויסנשאפט, ווי די נאמען לויטעט, אבער היינט יעדער וואס גלייבט אין אן אידעע אדער אילוזיע און באשרייבט דאס אין אן עססעי מיט לאטיינישע אויסדרוקן יעדע דא און דארט, ווערט געשאנקן דורך די אקעדעמיקער מיטן צונאמען 'וויסנשאפטלער'.{{מקור}}
| |
|
| |
|
| == געביטן פון וויסנשאפט == | | == געביטן פון וויסנשאפט == |
| שורה 59: |
שורה 57: |
| . Social scientists may adopt various [[philosophical theories]] to study individuals and society. For example, [[Positivism|positivist]] social scientists use methods resembling those of the [[Natural science|natural sciences]] as tools for understanding society, and so define science in its stricter [[Modern science|modern sense]]. [[Antipositivism|Interpretivist]] social scientists, by contrast, may use social critique or symbolic interpretation rather than constructing empirically [[falsifiable]] theories, and thus treat science in its broader sense. In modern academic practice, researchers are often [[Eclecticism|eclectic]], using multiple [[Methodology|methodologies]] (for instance, by combining both [[Quantitative research|quantitative]] and [[qualitative research]]). The term "[[social research]]" has also acquired a degree of autonomy as practitioners from various disciplines share in its aims and methods. | | . Social scientists may adopt various [[philosophical theories]] to study individuals and society. For example, [[Positivism|positivist]] social scientists use methods resembling those of the [[Natural science|natural sciences]] as tools for understanding society, and so define science in its stricter [[Modern science|modern sense]]. [[Antipositivism|Interpretivist]] social scientists, by contrast, may use social critique or symbolic interpretation rather than constructing empirically [[falsifiable]] theories, and thus treat science in its broader sense. In modern academic practice, researchers are often [[Eclecticism|eclectic]], using multiple [[Methodology|methodologies]] (for instance, by combining both [[Quantitative research|quantitative]] and [[qualitative research]]). The term "[[social research]]" has also acquired a degree of autonomy as practitioners from various disciplines share in its aims and methods. |
| --> | | --> |
| == וויסנשאפט קעגן רעליגיע ==
| |
|
| |
| רוב וויסנשאפט וועלט האלט פון די [[טעאריע]] פון [[עוועלאציע]]. אבער זענען נאך אלס פונקט אזוי גלויביג אין [[רעליגיע]]. אמאל אבער איז דער אלגעמיינער וויסנשאפטליכער געווען מער גלויביג ווי די מאסן, ווייל פאר די טעאריע פון עוועלאשען האט מען אלע וואונדער און חסד פון באשעפעניש אנגעהאנגען אין א גוטער קלוגער [[באשעפער]], היינט צוטאגס גלייבן זיי דאס אלס אן [[עקסידענט]] דורך עוועלאציע. אזוי ארום האט זיך געשאפן א קאנטער קולטאר פון גאר פרומע עקסטרמע רעליגיעזע וואס גלייבן נאר אין [[נפלאות הבורא]], [[שער הבחינה]] אדער ווי מען רופט דאס אן אין ענגליש [[אינטעליזשענט דעזיין]] שטרעמונג קעגן די אלגעמיינע וויסנשאפטליכע באוועגונג.
| |
|
| |
| די וויסנשאפט באוועגונג איז געשטיצט דורך אלע [[געלט]]ער פון אלע מאדערענע [[רעגירונג]] סיסטעמען פון די מידיע, ביז די [[חינוך]] [[אינסטעטוציע]]ס פון [[קינדערגארטן]] ביז די גרעסטע פארש צענטערס און [[אוניווערסיטעט]]ן וואס פאפמפען אריין אין דעם טריליאנען דולער א יאר אויפצוהאלטן דעם [[טעאריע]]. לעומת זה זענען די רעליגיעזע חינוך אינסטעטוציעס מאכטלאז קעגן דעם מעכטיגן אפאראט און סשאפט זיך א מציאות אז רוב וועלט נעמט אן די עוועלאשען טעאריע קעגן די [[אמונה]] פון א מנהיג ובורא.
| |
|
| |
| די [[פרומע]] באשולדיגען די וויסנשאפטלער אין זיין פאנאטישע פונדאמענטאליסטן, ווייל מ'זעהט אזויפיל שוועריגקייטן, אויסגערעכענטע טיפע פלענער און וואונדער אין די [[נאטור]] אז עס אומעגליך צו זאגן אז דאס בלויז אן [[עקסידענט]] פון עוועלוציע. זיי זאגן אז וועגן דעם איז וויסנשאפט אזא שטארקע גלויבן, ווייל די אלע וויסנשאפטלער ווילן זינדיגן ממילא זוכן זיי א מוח־וואש אז עס איז נישטא קיין באשעפער און ציל פון די וועלט כדי מען זאל קענען זינדיגן. און דערפאר איז זיי שווער צוצוקומען אז איינער האט געמאכט דעם ערשטן חומר, ווייל ס'איז זיי גרינגער צו זאגן אז ס'איז אלעמאל געווען, ווי איידער צו זאגן אז ס'האט עס איינער באשאפן, ווייל ס'איז זיי אויסטערליש מחייב. און א מענטש אפילו ער איז קלוג איז ער דאך נאריש און ער האט מורא צו קומען מיטן אמת פנים אל פנים.
| |
|
| |
| און שכלדיג איז דאס אויך גאר שווער צו פארשטיין, וויאזוי קען אזא שיינע מסודר'דיגע וועלט באשאפן ווערן פון ספאנטאנע מישונגען און אומאויסגערעכנטע געשעענישן? אויף דעם איז נישטא קיין צופרידנשטעלנדע תירוץ ווי [[דזשאן פאלקינגהארן]] – א פיזיקער אין [[אוניווערסיטעט פון קעמברידזש|קעמבריזש אוניווערסיטעט]] שרייבט: "נאכן שטודירן די בריאה זע איך אז דאס איז נישט געשען, דאס האט מען געטון". און [[טשארלס דארווין|דארווין]] (דער מערסט באקאנטער אטעאיסט) אליינס שרייבט: "הגם ס'איז מיר שווער צו גלייבן אין א גאט, איז מיר אפטמאל שווערער צו גלייבן אז קיינער שטייט נישט אונטער דער בריאה". אויך [[פראנסיס קריק]] – [[נאבעל פריז|נאבעל פרייז]] געווינער פארן אנטדעקן די געבוי פון DNA זאגט אז נאכן שטודירן ביאלאגיע איז אוממעגליך צו גלויבן אז דאס איז א רעזולטאט פון ספאנטאנע טוישונגען, וויאזוי האט יענער געזאגט? דארווין האט בכלל נישט געשריבן דאס בוך איבער עוואלוציע, אפאר זעברעס האבן זיך צוגעזעצט צו א טייפרייטער און געהאקט, און נאך אזויפיל יארן פון רענדאם האקערייען איז ארויסגעקומען די בוך...
| |
|
| |
| ווי אויך איז שווער אויף זיי, אז וואס האט געברענגט די אזויגערופענע נאטורליכע עוואלוציע? די ביג בענג, ווער האט געשאפן די אויפרייס? וואס האט אויפגעריסן? ווער האט באשאפן די ערשטע אטאם? אהההה! דער באשעפער, נו, וואס פעלט דעמאלס אויס די גאנצע עוואלוציע תורה?...
| |
|
| |
| אבער די וויסנשאפליכער באשולדיגן צוריק די רעליגיעזע פרומע אין קאמפ מיט וויסנשאפ אז דאס איז פאנאטיש און פאנדאמעטאליסטיש צו גלייבן אז עפעס א העכערע כוח האט געמאכט די וועלט טרוקן אן קיין טוישונגען בשעת ווען זיי זעהן נישט קיין אנדער טעאריע וואס מ'קען פארשטיין, און דאס אז עס איז וואונדערליך און שווער מיט אומפארענטפערטע פראגעס מאכט נאך נישט אויס טעאריע. און די קעגנער פון וויסנשאפט זענען א סכנה פאר די וועלט ווייל זיי ווילן ארויפצווינגען א אומבאזירטע הוילע נישט-וויסנשאפטליכע תירוץ אויף אלע פראגעס.
| |
|
| |
|
| ==רעפערענצן== | | ==רעפערענצן== |