מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "װ" ב־"וו"
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי") |
ק (החלפת טקסט – "װ" ב־"וו") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Epithelial-cells.jpg|קליין]] | [[טעקע:Epithelial-cells.jpg|קליין]] | ||
א '''צעל''' איז דער קלענסטער לעבעדיקער איינס, מיט | א '''צעל''' איז דער קלענסטער לעבעדיקער איינס, מיט וואָס יעדער לעבעדיקער [[אָרגאַניזם]] איז צונויפגעשטעלט. דאָס וואָרט '''צעל''' שטאַמט פון [[לאטיין]] ''cellula'', אַ קעמערל. עס הייסט אַזוי, ווייל גענוי אַזוי קוקט דאָס אויס ווי קליינע קעמערלעך. די צעל איז אַזוי ווי אַ ציגל פאַר אַ בנין מיט וואָס דער קערפּער איז געבויט. די שטודיע פון צעלן ווערט גערופן [[צעל-ביאלאגיע]]. | ||
א צעל באשטייט פון [[ציטאפלאזם]] איינגעהילט אין א [[צעל מעמבראנע|מעמבראנע]], וואס אנטהאלט פיל [[ביאמאלעקול|ביאמאלעקולן]] ווי פראטעינען און [[נוקלעאין-זויערן|נוקלעאין-זייערסן]].<ref name="Alberts2002">[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26863/ Cell Movements and the Shaping of the Vertebrate Body] אין קאפיטל 21 פון ''[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/ Molecular Biology of the Cell]'' פערטע אויסגאבע, רעדאגירט דורך ברוס אלבערטס (2002) פארעפנטלעכט דורך גארלאנד וויסנשאפט. דער אלבערטס טעקסט דיסקוטירט וויאזוי די "צעלולארישע געבוי קלעצלעך" באוועגן זיך צו פארמירן אנטוויקלדיגן [[עובר|עוברים]]. ס'איז אנגענומען צו באשרייבן קליינע מאלעקולן ווי [[אמינא-זייערס|אמינא-זייערסן]] ווי "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=%22all+cells%22+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+372023%5Buid%5D&rid=mboc4.section.4#23 מאלעקולארישע געבוי קלעצלעך]".</ref> אן ארגאניזם קען זיין [[איינצעלן|איינצעליק]] (וואס באשטייט פון אן איינצלן צעל; כולל [[באקטעריע]]) אדער [[פילצעלן|פילצעליק]] (כולל [[פלאנץ|פלאנצן]] און [[בעלי חיים]]).<ref name="NCBI" /> די צאל צעלן אין פלאנצן און בעלי חיים טוישט זיך צווישן די זגאלן; עס ווערט גערעכנט אז [[מענטש|מענטשן]] אנטהאלטן עטלעכע 40 [[10^12|טריליאן]] (4×10<sup>13</sup>) צעלן.{{efn|אן אפשאצונג געמאכט פאר איינעם וואס איז 30 יאר אלט, וועגט 70 קילא, און איז הויך 172 צ"מ.<ref name=cellcount/> די אפשאצונג איז נישט גענוי—די שטודיע האט געשאצט אז די צאל צעלן איז 3.72±0.81×10<sup>13</sup>.<ref name=cellcount/>}}<ref name="cellcount">{{Cite journal|last=Bianconi|first=Eva|last2=Piovesan|first2=Allison|last3=Facchin|first3=Federica|last4=Beraudi|first4=Alina|last5=Casadei|first5=Raffaella|last6=Frabetti|first6=Flavia|last7=Vitale|first7=Lorenza|last8=Pelleri|first8=Maria Chiara|last9=Tassani|first9=Simone|date=November 2013|title=An estimation of the number of cells in the human body|url=https://www.researchgate.net/publication/248399628_An_estimation_of_the_number_of_cells_in_the_human_body|journal=Annals of Human Biology|language=en|volume=40|issue=6|pages=463–471|doi=10.3109/03014460.2013.807878|issn=0301-4460|quote=These partial data correspond to a total number of 3.72±0.81×10<sup>13</sup> [cells].|via=}}</ref> די רוב צעלן פון פלאנצן און בעלי חיים קען מען זען נאר מיט א [[מיקראסקאפ]], מיט דימענסיעס צווישן 1 און 100 [[מיקראמעטער]].<ref>{{cite book|last=Campbell|first=Neil A.|author2=Brad Williamson|author3=Robin J. Heyden|title=Biology: Exploring Life|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2006|location=Boston, Massachusetts|pages=|url=http://www.phschool.com/el_marketing.html|doi=|id=|isbn=9780132508827}}</ref> | א צעל באשטייט פון [[ציטאפלאזם]] איינגעהילט אין א [[צעל מעמבראנע|מעמבראנע]], וואס אנטהאלט פיל [[ביאמאלעקול|ביאמאלעקולן]] ווי פראטעינען און [[נוקלעאין-זויערן|נוקלעאין-זייערסן]].<ref name="Alberts2002">[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26863/ Cell Movements and the Shaping of the Vertebrate Body] אין קאפיטל 21 פון ''[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/ Molecular Biology of the Cell]'' פערטע אויסגאבע, רעדאגירט דורך ברוס אלבערטס (2002) פארעפנטלעכט דורך גארלאנד וויסנשאפט. דער אלבערטס טעקסט דיסקוטירט וויאזוי די "צעלולארישע געבוי קלעצלעך" באוועגן זיך צו פארמירן אנטוויקלדיגן [[עובר|עוברים]]. ס'איז אנגענומען צו באשרייבן קליינע מאלעקולן ווי [[אמינא-זייערס|אמינא-זייערסן]] ווי "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=%22all+cells%22+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+372023%5Buid%5D&rid=mboc4.section.4#23 מאלעקולארישע געבוי קלעצלעך]".</ref> אן ארגאניזם קען זיין [[איינצעלן|איינצעליק]] (וואס באשטייט פון אן איינצלן צעל; כולל [[באקטעריע]]) אדער [[פילצעלן|פילצעליק]] (כולל [[פלאנץ|פלאנצן]] און [[בעלי חיים]]).<ref name="NCBI" /> די צאל צעלן אין פלאנצן און בעלי חיים טוישט זיך צווישן די זגאלן; עס ווערט גערעכנט אז [[מענטש|מענטשן]] אנטהאלטן עטלעכע 40 [[10^12|טריליאן]] (4×10<sup>13</sup>) צעלן.{{efn|אן אפשאצונג געמאכט פאר איינעם וואס איז 30 יאר אלט, וועגט 70 קילא, און איז הויך 172 צ"מ.<ref name=cellcount/> די אפשאצונג איז נישט גענוי—די שטודיע האט געשאצט אז די צאל צעלן איז 3.72±0.81×10<sup>13</sup>.<ref name=cellcount/>}}<ref name="cellcount">{{Cite journal|last=Bianconi|first=Eva|last2=Piovesan|first2=Allison|last3=Facchin|first3=Federica|last4=Beraudi|first4=Alina|last5=Casadei|first5=Raffaella|last6=Frabetti|first6=Flavia|last7=Vitale|first7=Lorenza|last8=Pelleri|first8=Maria Chiara|last9=Tassani|first9=Simone|date=November 2013|title=An estimation of the number of cells in the human body|url=https://www.researchgate.net/publication/248399628_An_estimation_of_the_number_of_cells_in_the_human_body|journal=Annals of Human Biology|language=en|volume=40|issue=6|pages=463–471|doi=10.3109/03014460.2013.807878|issn=0301-4460|quote=These partial data correspond to a total number of 3.72±0.81×10<sup>13</sup> [cells].|via=}}</ref> די רוב צעלן פון פלאנצן און בעלי חיים קען מען זען נאר מיט א [[מיקראסקאפ]], מיט דימענסיעס צווישן 1 און 100 [[מיקראמעטער]].<ref>{{cite book|last=Campbell|first=Neil A.|author2=Brad Williamson|author3=Robin J. Heyden|title=Biology: Exploring Life|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2006|location=Boston, Massachusetts|pages=|url=http://www.phschool.com/el_marketing.html|doi=|id=|isbn=9780132508827}}</ref> | ||
| שורה 14: | שורה 14: | ||
(2) [[צעלקערן]]<br /> | (2) [[צעלקערן]]<br /> | ||
(3) [[ריבאָזאָמ]]ען<br /> | (3) [[ריבאָזאָמ]]ען<br /> | ||
(4) [[ | (4) [[וועזיקל]]<br /> | ||
(5) [[גראַנולאַרעס ענדאָפּלאַזמישעס רעטיקולום]]<br /> | (5) [[גראַנולאַרעס ענדאָפּלאַזמישעס רעטיקולום]]<br /> | ||
(6) [[גאָלדזשי אַפּאַראַט]]<br /> | (6) [[גאָלדזשי אַפּאַראַט]]<br /> | ||
| שורה 20: | שורה 20: | ||
(8) [[גלאַטעס ענדאָפּלאַזמישעס רעטיקולום]]<br /> | (8) [[גלאַטעס ענדאָפּלאַזמישעס רעטיקולום]]<br /> | ||
(9) [[מיטאָכאָנדריע]]ס<br /> | (9) [[מיטאָכאָנדריע]]ס<br /> | ||
(10) [[ | (10) [[וואַקואָלע]]<br /> | ||
(11) [[ציטאָזאָל]]<br /> | (11) [[ציטאָזאָל]]<br /> | ||
(12) [[ליזאָזאָם]]<br /> | (12) [[ליזאָזאָם]]<br /> | ||
(13) [[צענטריאָלע]]ס]] | (13) [[צענטריאָלע]]ס]] | ||
יעדע צעל האָט אַן איינהיל | יעדע צעל האָט אַן איינהיל וואָס מען רופט אים [[צעל מעמבראַנע]] וואָס אָפּצוטיילט די צעל פון אויסערליכע סביבה. אינעווייניק איז די צעל פאַרפולט מיט [[ציטאָפּלאַזם]], אַ [[געל]] וואָס שליסט איין פאַרשיידענע צעלולאַרע עלעמענטן. די דאָזיקע עלעמענטן וואָס האָבן אייגענע מעמבראַנעס הייסן "אָרגאַנעלעס" און זענען קאָמפּאַרטמענטס, די שפּילן וואָס מאַכן אייגענע אלא קאָניוגירטע ראָלעס. | ||
צעלן מיט א [[צעל יאדער|צעלקערן]] זענען [[אייקאריאט]]ן (כולל [[פראטיסטן]], [[שוואם|שוואמען]], [[פלאנצן]] און [[בעלי חיים]]); צעלן אן א צעלקערן זענען [[פראקאריאט]]ן (כולל [[ארכעען]] און [[באקטעריע]]). פראקאריאטן האבן נאר אן איינצלען צעל; אייקאריאטן אבער קענען האבן אדער איין צעל אדער מערערע צעלן. | צעלן מיט א [[צעל יאדער|צעלקערן]] זענען [[אייקאריאט]]ן (כולל [[פראטיסטן]], [[שוואם|שוואמען]], [[פלאנצן]] און [[בעלי חיים]]); צעלן אן א צעלקערן זענען [[פראקאריאט]]ן (כולל [[ארכעען]] און [[באקטעריע]]). פראקאריאטן האבן נאר אן איינצלען צעל; אייקאריאטן אבער קענען האבן אדער איין צעל אדער מערערע צעלן. | ||